Ως μέγιστη προτεραιότητα τόσο για την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών όσο και για τον νέο Υπουργό Οικονομικών θεωρείται το νομοσχέδιο για τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας.

Εν αναμονή των απόψεων και της νέας Κυβέρνησης η Επιτροπή Οικονομικών έχει ως στόχο να διαμορφώσει εντός Μαρτίου αποκρυσταλλωμένη άποψη και να φέρει το θέμα στην Ολομέλεια, αν όχι κατά την πρώτη Ολομέλεια στις 9 Μαρτίου, τότε στην επόμενη.

Δεδομένου ότι η διαδικασία επί παραβάσει για το θέμα έχει ήδη ξεκινήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτική Επιτροπής Οικονομικών Χριστιάνα Ερωτοκρίτου διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει την οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση της Κυπριακής Δημοκρατίας για το θέμα.

Η Επιτροπή Οικονομικών έχει ενώπιών της αυτή τη στιγμή δύο προτάσεις νόμου για το θέμα, μια από το ΑΚΕΛ και μία του Βουλευτή των Οικολόγων Σταύρου Παπαδούρη.

Το ΑΚΕΛ προτείνει τον καθορισμό ανώτατων ορίων στην αξία της κατοικίας ανά τετραγωνικό μέτρο, προκειμένου η ανέγερση, επέκταση και αγορά κατοικίας να υπόκειται σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ. Επίσης υπαγωγή σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% και της επέκτασης κατοικίας, η οποία γίνεται για κάλυψη οικογενειακών αναγκών που προκύπτουν μετά την απόκτηση ή ανέγερση της κατοικίας, νοουμένου ότι τηρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζει ο νόμος σε σχέση με το εμβαδόν της κατοικίας. Ακόμα υπαγωγή στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% και των εργασιών που πραγματοποιούνται από τρίτα πρόσωπα και σχετίζονται με την ανέγερση, επέκταση και ολοκλήρωση κατοικίας, με τα οποία το δικαιούχο πρόσωπο συμβάλλεται απευθείας.

Η πρόταση του κ. Παπαδούρη προνοεί ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ ύψους 5% να εφαρμόζεται για τα πρώτα 180 τ.μ. δομήσιμου εμβαδού, σε περίπτωση παράδοσης ή ανέγερσης κατοικίας της οποίας το συνολικό δομήσιμο εμβαδόν δεν υπερβαίνει τα 220 τ.μ.,νοουμένου ότι η αξία της κατοικίας δεν υπερβαίνει τις €300.000 για την ανέγερση κατοικίας και τις €450.000 για την αγορά κατοικίας.

Το τελευταίο νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή, προβλέπει επιβολή 5% ΦΠΑ στα πρώτα 170 τ.μ. κατοικιών, με συνολικό εμβαδόν μέχρι 220 τ.μ. και με αξία συναλλαγής μέχρι €350 χιλ. Επίσης, μειωμένος ΦΠΑ θα επιβάλλεται και για τα πρώτα 90 τ.μ. διαμερισμάτων, με συνολικό εμβαδόν μέχρι 110 τ.μ. και με συνολική αξία μέχρι €200 χιλ.

Ξεκάθαρη ερμηνεία από τη Βουλή ζητά ο Έφορος Φορολογίας

Ο Έφορος Φορολογίας Σωτήρης Μαρκίδης μιλώντας κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Επιτροπής, ζήτησε μια ξεκάθαρη απόφαση από τη Βουλή, όσον αφορά την ερμηνεία των δικαιούχων, αφού υπήρξε στο παρελθόν έντονη θέση από τον Γενικό Ελεγκτή για λανθασμένες ερμηνείες.

Εξέφρασε επίσης προβληματισμό για κάποιες παραδοξότητες που υπάρχουν σήμερα στην εφαρμογή του 5% ΦΠΑ, όπως την υποχρέωση κάποιου που επωφελήθηκε του μειωμένου ΦΠΑ για μικρότερη οικία, να το επιστρέψει αν θέλει να επωφεληθεί ξανά του ωφελήματος πριν από τα δέκα χρόνια. Όπως είπε, αυτό είναι άδικο ιδιαίτερα για νέα ζευγάρια που υποχρεούνται να μένουν σε ένα μικρό χώρο μέχρι να συμπληρωθούν τα δέκα χρόνια. Ανέφερε επίσης ότι υπάρχουν περιορισμοί σε περιπτώσεις ανακαινίσεων.

Παράλληλα, ανέφερε ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί σε περιπτώσεις οικοπέδων, αφού με βάση σχετικό σχέδιο, σε περίπτωση που κάποιος ανεγείρει σε δικό του οικοπέδου ανεξαρτήτως εμβαδού, υπάρχει υποχρέωση για επιστροφή όλου του ΦΠΑ. Ζήτησε επίσης να υπάρχουν ξεκάθαρες μεταβατικές διατάξεις ώστε να ξέρουν όλοι τι εφαρμόζεται.

Ο κ. Μαρκίδης πρόσθεσε επίσης ότι την τελευταία δεκαετία υπήρξαν 40.000 αιτήσεις για μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ και εγκρίθηκε το 90%. Πρόσθεσε ότι το τελευταίο δίμηνο του 2022 έγιναν 2.200 επιτόπιοι έλεγχοι με βάση ανάλυση κινδύνων και από αυτούς προέκυψαν έσοδα άνω των 25 εκατ. ευρώ. Οι έλεγχοι είπε, θα συνεχίσουν και το 2023.

ΥΠΟΙΚ: Δεν γνωρίζουν κατά πόσο μπορεί να ανατραπεί η διαδικασία της Κομισιόν

Εκ μέρους του Υπουργείου Οικονομικών η Ανώτερη Λειτουργός ΦΠΑ Νάγια Συμεωνίδου, είπε ότι με βάση νέα στοιχεία του 2019-2021 που παρουσιάστηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη καταρριφθεί η πρώτη πρόταση για ανώτατο εμβαδό 140 τμ και ότι οποιαδήποτε νέα πρόταση θα πρέπει να υποστηρίζεται από κάποια στοιχεία, ώστε να υπάρξει μετακίνηση της Κομισιόν η οποία είδε ήδη το νομοσχέδιο και έστειλε την προθεσμία.

Ήδη, αναφέρθηκε, βρίσκεται σε διαδικασία παράβασης χωρίς όπως είπε, να γνωρίζει το ΥΠΟΙΚ κατά πόσο η διαδικασία αυτή μπορεί να ανατραπεί ή τι θα γίνει αν προχωρήσει η επιστολή.

Εξέφρασε επίσης ανησυχία για τυχόν μαζικές αιτήσεις για πολεοδομικές άδειες στη μεταβατική περίοδο μεταξύ του υφιστάμενου και του νέου καθεστώτος που θα εφαρμοστεί.  

Από πλευράς Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων ζητήθηκε να μην υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ διαμερίσματος και σπιτιού, και να μπαίνει όριο στην τιμή πώλησης και όχι στα τετραγωνικά. Επίσης προτείνει δεδομένου του αυξημένου κόστους κατασκευής να καθοριστεί το ανώτατο όριο μέχρι 500.000 ευρώ και μετά να γίνεται αναλογικά η μείωση του ΦΠΑ. Στο ίδιο μήκος κύματος και η ΟΕΒ και το ΚΕΒΕ.  

Κάποιες διορθώσεις πρότεινε και το ΕΤΕΚ όπως η αναθεώρηση της τιμής αξίας που βασιζόταν σε τιμές του 2021 λόγω πληθωρισμού. Ζήτησε επίσης να υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις με βάση πότε υποβλήθηκε η αίτηση για πολεοδομική άδεια και να μην υπάρχει διαχωρισμός διαμερισμάτων και κατοικίας.

Ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Ακινήτων ανέφερε ότι επειδή στα όρια που τίθενται θα δημιουργηθούν αδικίες, δεν βλέπει το λόγο ανάγκης ικανοποίησης όλων των όρων που τίθενται, αλλά πρέπει να ικανοποιείται είτε ο όρος του εμβαδού είτε ο όρος της αξίας.

Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων συμφώνησε με τις απόψεις του ΕΤΕΚ και έθεσε το ερώτημα τι θα γίνει με το χαμένο συντελεστή δόμησης και κατά πόσο θα πρέπει να γίνει προσαρμογή στις πολεοδομικές ζώνες.

Ο Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών ζήτησε να υπάρξει διαχωρισμός της κατασκευής με την αγορά κατοικίας.

Ο Σύνδεσμος Εργολάβων Οικοδομών ζήτησε να αναθεωρηθούν τα ποσά προς τα πάνω λόγω του αυξημένου κόστους και να καθοριστεί η μεταβατική περίοδος που θα δοθεί για την εφαρμογή του σχεδίου.

Ζητούν εισηγήσεις από τον νέο Υπουργό Οικονομικών

Μιλώντας μετά το πέρας της Επιτροπής η Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου ανέφερε ότι στόχος για αυτό το πολύ σημαντικό νομοσχέδιο που επηρεάζει πολύ κόσμο είναι η συναντίληψη πάνω σε συγκεκριμένους τομείς ανησυχιών για να αντιμετωπιστούν διάφορα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν με την εφαρμογή του κυβερνητικού νομοσχεδίου.

Είπε ότι θα πρέπει να γίνουν οι ανάλογες βελτιώσεις και τροποποιήσεις στα πλαίσια της ευρωπαϊκής οδηγίας, ώστε να περάσουμε σε μια καινούρια κατάσταση που θα διατηρεί την ομαλότητα στην αγορά και δεν θα επηρεάζει την ομαλότητα των κοινωνικών τάξεων που πρέπει το νομοσχέδιο να βοηθά. Εξέφρασε αισιοδοξία ότι θα υπάρξει μια κοινή απόφαση τις επόμενες εβδομάδες.

Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι ο νέος Υπουργός Οικονομικών για το πρώτο που θα πρέπει να έχει εισήγηση και άποψη είναι για αυτό το νομοσχέδιο. Πρόσθεσε ότι η δική της αντίληψη είναι ότι όλοι επιθυμούν τη συνεργασία, τη συναντίληψη, τις κοινές λύσεις και την κοινή τοποθέτηση στην Ολομέλεια.

Ερωτηθείσα για τη διαδικασία επί παραβάσει είπε, ότι βρίσκονται ακόμα στην αρχή της διαδικασίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διαβεβαίωσε ότι γίνεται προσπάθεια για να προληφθεί οποιαδήποτε επίπτωση στην Κυπριακή Δημοκρατία και διαβεβαίωσε ότι δεν θα επιτρέψουν οποιαδήποτε επιβάρυνσης της Δημοκρατίας.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Σαββια Ορφανίδου ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνει το καλύτερο δυνατό για να βοηθηθεί και να στηριχθεί η μεσαία τάξη στα πλαίσια που θέτει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και στα πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής. Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι έχουν ήδη γίνει βελτιώσεις εδώ και ενάμιση χρόνο, μέσα από τη διαπραγμάτευση του ΥΠΟΙΚ, ωστόσο διαφαίνεται ότι υπάρχουν ακόμα ανοικτά ζητήματα που μπορούν να βελτιωθούν και να διευκρινιστούν περαιτέρω, όπως οι ανακαινίσεις, η αύξηση των τιμών, τα δέκα χρόνια επιστροφής του ΦΠΑ κ.α.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς είπε ότι το πρόβλημα με το μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% δημιουργήθηκε όταν αυτή η κυβέρνηση ξεχειλώνοντας ή εφαρμόζοντας λανθασμένα της σχετική νομοθεσία παραχωρούσε μειωμένο συντελεστή σε ζάμπλουτους επενδυτές, ενώ κάκισε την Κυβέρνηση ότι έχει μετακυλήσει το πρόβλημα στην κοινωνία εν μέσω στεγαστικής κρίσης. Πρόσθεσε ότι το κυβερνητικό νομοσχέδιο είναι προβληματικό και οι αξίες που καθορίζει δεν συνάδουν με τις τιμές της αγοράς και δεν γίνεται διάκριση μεταξύ αγοράς έτοιμης κατοικίας και ανέγερσης κατοικίας. Αναφέρθηκε στις πρόνοιες της πρότασης νόμου που κατέθεσε το ΑΚΕΛ από το 2019 και είπε ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν οι απόψεις της νέας Κυβέρνησης επί του θέματος.

Ο Βουλευτής ΕΔΕΚ Ηλίας Μυριάνθους ζήτησε ο νέος ΥΠΟΙΚ να εξετάσει πιθανότητα επαναδιαπραγμάτευσης του ΦΠΑ στην πρώτη κατοικία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είπε επίσης ότι υπάρχουν ακόμη διιστάμενες προσεγγίσεις στο πώς θέλει η κάθε πλευρά, είτε κυβερνητική είτε κοινοβουλευτική, για να ρυθμιστεί το όλο ζήτημα. Πρόσθεσε ότι υπάρχει η βούληση να βρεθούν κοινές συνισταμένες ώστε το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου που θα οδηγηθεί προς ψήφιση να μην τύχει απόρριψης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είπε επίσης ότι στο συνέδριο του ECOFIN, στις 07/12/2021 η Ελλάδα κατάφερε να πάρει κάποιες εξαιρέσεις γύρω από αυτό το ζήτημα.

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης εξέφρασε απογοήτευση αφού όπως είπε, η θέση του ΥΠΟΙΚ είναι η ίδια όπως που τους είχε κοινοποιηθεί πριν τρεις μήνες χωρίς να έχει γίνει καμιά επιπλέον διαπραγμάτευση με την Κομισιόν και βελτίωση των προνοιών του νομοσχεδίου. Εξέφρασε επίσης σοβαρές επιφυλάξεις και ερωτήματα για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου, αφού όπως είπε, τόσο τα προτεινόμενα εμβαδά όσο και οι αξίες δεν ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα με αποτέλεσμα πολίτες από μεσαία κα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα να μην είναι δικαιούχοι.  Είπε επίσης ότι είναι κρίσιμο να υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις για να μην αποκλειστούν άτομα και οικογένειες που βρίσκονται ήδη στη διαδικασία απόκτησης κατοικίας. Ζήτησε από τον νέο Πρόεδρο και τον νέο ΥΠΟΙΚ να εμπλακούν στην επίλυση του θέματος και να το επαναδιαπραγματευτούν το συντομότερο δυνατό.

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών Σταύρος Παπαδούρης είπε ότι τέθηκαν επιφυλάξεις και ερωτήματα που φαίνεται ότι θα οδηγήσουν στη βελτίωση του κυβερνητικού νομοσχεδίου, αφού το ΥΠΟΙΚ φαίνεται ότι θα λάβει υπόψη κάποιες εισηγήσεις που έγιναν, ώστε να διορθωθούν οι στρεβλώσεις και να είναι πολύ πιο στοχευμένο το μέτρο. Εξέφρασε την ελπίδα το νομοσχέδιο να οδηγηθεί σε δύο εβδομάδες στην Ολομέλεια. Είπε ότι θα πρέπει να είμαστε κάπως γενναιόδωροι στο θέμα αφού «δεν μας σηκώνει μετά από έξι μήνες ή μετά από ένα χρόνο να επιστρέψουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ζητήσουμε άλλες αλλαγές ή χαλαρώσεις».