Υποχρεωτικά, οι δικαστές των Επαρχιακών Δικαστηρίων θα εξετάζουν υποθέσεις καταχρηστικών ρητρών σε δανειακές συμβάσεις, από τράπεζες και από επιχειρήσεις ανάπτυξης γης. Το θέμα συζητήθηκε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου, στα πλαίσια του τροποποιητικού νομοσχεδίου του «περί Προστασίας του Καταναλωτή Νόμος του 2022», με τη Νομική Υπηρεσία να επιμένει ότι θα πρέπει να ρυθμιστεί νομοθετικά, αλλά όχι σε υποχρεωτική βάση και ως δυνατότητα των δικαστών να εξετάζουν αυτεπαγγέλτως τον καταχρηστικό χαρακτήρα συμβατικής ρήτρας.

Αξίζει να σημειωθεί πως, η προσπάθεια για τις καταχρηστικές ρήτρες γίνεται στα πλαίσια της συζήτησης εναρμόνισης νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (ΔΕΕ), σύμφωνα με την οποία παρέχεται η δυνατότητα αυτεπάγγελτης εξέτασης καταχρηστικού χαρακτήρα συμβατικής ρήτρας κατά τη διάρκεια εκδίκασης μια υπόθεσης ενώπιον του δικαστηρίου.

Σημειώνεται ότι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επεσήμανε μεταξύ άλλων στις αποφάσεις του, ότι ο εθνικός δικαστής οφείλει να εξετάζει αυτεπαγγέλτως τον καταχρηστικό χαρακτήρα συμβατικής ρήτρας, εμπίπτουσας στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 93/13 και ότι τα κράτη – μέλη οφείλουν να προβλέπουν κατάλληλα και αποτελεσματικά μέτρα, προκειμένου να παύσει η χρησιμοποίηση των καταχρηστικών ρητρών.

Ειδικότερα η συζήτηση επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένη πρόνοια του νομοσχεδίου που κατατέθηκε από το Υπουργείο στην οποία περιλήφθηκε η δυνατότητα στο δικαστήριο να εξετάσει τον καταχρηστικό χαρακτήρα οποιασδήποτε συμβατικής ρήτρας ενδεχομένως να περιλαμβάνεται σε σύμβαση, που είναι αντικείμενο υπόθεσης εκδίκασης ενώπιον του. Μετά από έντονη συζήτηση οι βουλευτές της επιτροπής δεν έκαναν αποδεκτή την εν λόγω διάταξη  και ζήτησαν όπως το προτεινόμενο νομοσχέδιο, τροποποιηθεί ώστε να τεθεί η υποχρέωση και όχι η δυνατότητα, στο δικαστήριο ώστε να εξετάζουν υποθέσεις που βρίσκονται ενώπιον τους και για θέματα καταχρηστικών ρητρών.

Η σημερινή εξέλιξη είναι μεν θετική για τον αιτητή/καταναλωτή στην προσπάθεια του ενώπιον του δικαστηρίου, υπάρχει όμως ενδεχόμενο να προκύψει άλλο πρόβλημα. Το πρόβλημα ωστόσο που προκύπτει είναι σε συνταγματικό επίπεδο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Νομική Υπηρεσία εξετάζοντας το λεκτικό της εν λόγω νομοθεσίας αποφάσισε να μην επιβάλει στο δικαστήριο την υποχρέωση ελέγχου με το σκεπτικό ότι αυτό θα ήταν αντισυνταγματικό γιατί θα πρόκυπτε διάκριση εξουσιών. Και αυτό γιατί δεν μπορεί η νομοθετική εξουσία να επιβάλει στην εξουσία πως να λειτουργεί.

Το νομοσχέδιο να κατατεθεί στις 06/10 στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση του σε νόμο. Από εκεί και πέρα, σύμφωνα με αρμίδια πηγή, το πιθανότερο είναι ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα το αναπέμψει ως αντισυνταγματικό κάτι το οποίο σημαίνει και τις ανάλογες καθυστερήσεις. Να σημειωθεί πως η Κύπρος έχει ήδη μια προειδοποιητική από την Ευρώπη για καθυστέρηση στην εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία.  

Σκοπός του παρόντος νομοσχέδιου είναι η εναρμόνιση με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/2161 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου, και των οδηγιών 98/6/ΕΚ, 2005/29/ΕΚ και 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την καλύτερη επιβολή και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της Ένωσης για την προστασία των καταναλωτών.

 

Θα αναμένουν τον Πρόεδρο

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου Κυριάκος Χατζηγιάννης δήλωσε ότι η Επιτροπή αποφάσισε ότι τα δικαστήρια θα έχουν υποχρέωση να εξετάζουν θέματα για καταχρηστικές ρήτρες των Τραπεζών. Μέχρι σήμερα ήταν θέμα των δικαστηρίων αν θα εξέταζε ή όχι το θέμα, για παράδειγμα σε υποθέσεις κόκκινων δανείων. Σημείωσε ότι μετά την ψήφιση της τροπολογίας, θα αναμένεται η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, αν θα υπογράψει ή αν θα αναπέμψει τον νόμο. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου Κυριάκος Χατζηγιάννης δήλωσε ότι η Επιτροπή αποφάσισε ότι τα δικαστήρια θα έχουν υποχρέωση να εξετάζουν θέματα για καταχρηστικές ρήτρες των Τραπεζών. Μέχρι σήμερα ήταν θέμα των δικαστηρίων αν θα εξέταζε ή όχι το θέμα, για παράδειγμα σε υποθέσεις κόκκινων δανείων. Σημείωσε ότι μετά την ψήφιση της τροπολογίας, θα αναμένεται η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, αν θα υπογράψει ή αν θα αναπέμψει τον νόμο.