Με σωρεία προτάσεων νόμου και εν αναμονή κατάθεσης κυβερνητικού νομοσχεδίου για τη δημιουργία δικαστηρίου ειδικής δικαιοδοσίας που θα εκδικάζει θέματα εκποίησης πρώτης κατοικίας, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών επανήλθε δυναμικά στη συζήτηση του θέματος της αναστολής των εκποιήσεων.

Η συνεδρία χαρακτηρίστηκε από εντάσεις, με βουλευτές αλλά και τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο Παύλο Ιωάννου να κάνουν λόγο για «νομενκλατούρα» στο Υπουργείο Οικονομικών που εκφράζουν διαφορετικές θέσεις από τον νυν Υπουργό Οικονομικών και την Κυβέρνηση.

Υπουργείο Οικονομικών και Κεντρική Τράπεζα Κύπρου εξέφρασαν τη διαφωνία τους με την πλειοψηφία των 19 προτάσεων νόμου που κατέθεσαν βουλευτές στην Επιτροπή για το θέμα των εκποιήσεων ενυπόθηκων ακινήτων.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείο Οικονομικών και της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου είπαν ότι συμφωνούν  με πρόταση νόμου που κατέθεσαν βουλευτές του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ η οποία προνοεί μαζί με την ειδοποίηση που αποστέλλεται στον ενυπόθηκο δανειστή, σε περίπτωση υπερημερίας ή απαίτησης για πληρωμή ενυπόθηκου χρέους, να αποστέλλεται και τυποποιημένη αναλυτική πληροφόρηση για την εξέλιξη του δανείου στους δανειολήπτες, εγγυητές και παρόχους εξασφάλισης. Στόχος η ενίσχυση της διαφάνειας σε σχέση με τις απαιτήσεις των αδειοδοτημένων πιστωτικών ιδρυμάτων και διευκόλυνση διαδικασιών αναδιάρθρωσης και ρύθμισης δανείων.  Ωστόσο το ΥΠΟΙΚ ανέφερε ότι θα πρέπει να υπάρξει κάποια περαιτέρω επεξεργασία.

Παράλληλα ο εκπρόσωπος της ΚΤΚ είπε ότι αντιμετωπίζει θετικά πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση που ενυπόθηκος οφειλέτης επιλέξει να προχωρήσει στην ανταλλαγή ενυπόθηκου ακινήτου έναντι εξόφλησης χρέους προς ενυπόθηκο δανειστή και το ακίνητο συνιστά κύρια κατοικία ή επαγγελματική στέγη, ως αξία ανταλλαγής να ορίζεται η αγοραία αξία που προκύπτει από την υφιστάμενη διαδικασία εκτίμησης αντί της καταναγκαστικής αξίας πώλησης του ακινήτου που συνήθως ορίζεται από τις τράπεζες. Ωστόσο, όπως είπε, θα πρέπει να συζητηθεί.

Εκ μέρους του Υπουργείου Οικονομικών, η Οικονομική Διευθύντρια Διεύθυνσης Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Αυγή Χρυσοστόμου Λαπαθιώτη, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η διαδικασία των εκποιήσεων ξεκινά για πολύ περισσότερες υποθέσεις και αριθμό ακινήτων απ’ όσα καταλήγουν τελικά σε πλειστηριασμό. Συμπλήρωσε ότι επειδή ξεκινά η διαδικασία των πλειστηριασμών υπάρχει αυξημένη πίεση, κάτι που την καθιστά αποτελεσματικό εργαλείο κατά των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) και είπε ότι είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί. Σημείωσε ότι η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ότι η Κύπρος πρέπει να απέχει από λήψη μέτρων που υπονομεύει την κουλτούρα πληρωμών, ενώ συμπλήρωσε ότι σε πανευρωπαϊκή έρευνα που έγινε πριν από το 2018 και την αλλαγή του πλαισίου εκποιήσεων, η Κύπρος είχε πολύ χαμηλές επιδόσεις στη αντιμετώπιση των ΜΕΔ.

Σε σχέση με τη διαδικασία στο θέμα του Σχεδίου Ενοίκιο Έναντι δόσης η κα. Λαπαθιώτη ανέφερε ότι η διαδικασία ενώπιον της Κομισιόν ήταν δύσκολη γιατί έπρεπε να πειστεί για τον κοινωνικό χαρακτήρα της. Πρόσθεσε ότι με παρεμβάσεις σε ανώτατο επίπεδο, προσπαθούν να ξεπεράσουν τους ενδοιασμούς της Κομισιόν και υπάρχει θετική εξέλιξη. Ωστόσο, όπως είπε, δεν μπορεί να πει πότε θα απαντήσει η Κομισιόν.

Στο σημείο εκείνο ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού επέκρινε το ΥΠΟΙΚ ότι δεν μπορεί να διαπραγματευτεί αποτελεσματικά η Κυβέρνηση για το θέμα, αφού επί προηγούμενων υπουργών “υπήρξε κοροϊδία της Ευρωπαϊκή Επιτροπής” για σωρεία ζητημάτων.

Η κα. Λαπαθιώτη απάντησε ότι για το σχέδιο Ενοίκιο έναντι Δόσης το ΥΠΟΙΚ δεν έχει τίποτα να κρύψει.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Χριστιάνα Ερωτοκρίτου ανέφερε ότι τις τελευταίες 45 μέρες η πρόοδος που έγινε από τον νυν Υπουργό Οικονομικών είναι θεαματική.

Διεύρυνση αρμοδιοτήτων Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου

Σε σχέση με πρόταση για διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, η κα. Λαπαθιώτη ανέφερε ότι υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία για τη λειτουργία του ως φορέα επίλυσης διαφορών, που δεν απαγορεύει την δεσμευτικότητα των αποφάσεών του. Ωστόσο όπως είπε, αν υπάρξει δεσμευτικότητα για τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο θα πρέπει να υπάρξει και για άλλους φορείς επίλυσης διαφορών.

Ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος Παύλος Ιωάννου είπε ότι διαχωρίζει μεταξύ της «νομενκλατούρας του Υπουργείου Οικονομικού» και του ιδίου του Υπουργού Οικονομικών. Πρόσθεσε ότι το πρόβλημα της εξώδικης διαχείρισης διαφορών έγκειται στο γεγονός ότι δεν αποφασίζει το κράτος να μετατρέψει τον φορέα σε ανεξάρτητη υπηρεσία.

Πρόσθεσε ότι δεν είναι εύκολο να γίνουν δεσμευτικές οι αποφάσεις του για τεχνικούς, θεσμικούς και επιχειρησιακούς λόγους.

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης ζήτησε με έντονο τρόπο από τον Επίτροπο να πει τις απόψεις του και γιατί δεν προχωρεί το θέμα.

Ο Επίτροπος είπε ότι αργά η γρήγορα οι αποφάσεις του Επιτρόπου θα είναι δεσμευτικές. Ζήτησε να γίνει ενίσχυση του Επιτρόπου από πλευράς ανθρωπίνου δυναμικού, ενώ ζήτησε να υπάρξει οδηγία της Κυβέρνησης ώστε η ΚΕΔΙΠΕΣ και ο Οργανισμός Χρηματοδοτήσεων Στέγης να δέχεται τις αποφάσεις του Επιτρόπου ως δεσμευτικές.

Σε δηλώσεις της μετά την Επιτροπή η Διευθύντρια του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών Τζένη Παπαχαραλάμπους ανέφερε ότι μετά τη λήξη της τελευταίας αναστολής πλειστηριασμών, ο σύνδεσμος παίρνει δεκάδες παράπονα για παραλαβή επιστολών για εκποίηση κύριας κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης.

Εκ μέρους του Κινήματος «Ενεργώ» ο Λευτέρης Γεωργίου έκανε λόγο για θέατρο του παραλόγου στην Επιτροπή, με το Υπουργείο Οικονομικών να μην ξέρει που πατά και να λέει τα ίδια χωρίς να δώσει λύση. Την ίδια στιγμή, πρόσθεσε, «έξω μυρίζει μπαρούτι» και οικογένειες είναι στον δρόμο. Πρόσθεσε ότι υπάρχουν οικογένειες που βρίσκονται σε ξενοδοχεία και πληρώνει το κράτος για αυτές 160 ευρώ το βράδυ. Κάλεσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους βουλευτές να βρουν άμεσα λύσεις.

Τοποθετήσεις βουλευτών

Η Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου είπε ότι οι προτάσεις από τα κόμματα αφορούν την πρόσβαση δανειοληπτών στη δικαιοσύνη και την αναστολή των εκποιήσεων.

Παράλληλα εξέφρασε ιδιαίτερη ικανοποίηση για την ετοιμασία νομοσχεδίου για τη δημιουργία ειδικής δικαιοδοσίας εντός της υφιστάμενης δικαιοδοσίας των επαρχιακών δικαστηρίων, για εξέταση της διαδικασίας των εκποιήσεων για ακίνητα που αφορούν την πρώτη κατοικία μέχρι 350.000 ευρώ. Εξέφρασε την άποψη ότι οφείλει η πολιτεία να προστατεύσει τους ευάλωτους δανειολήπτες και ομάδες και είπε ότι δεν μπορούν να νομοθετούν οριζόντια για όλους.

Πρόσθεσε ότι το σχετικό νομοσχέδιο για την ειδική δικαιοδοσία είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, βρίσκεται στο Υπουργείου Δικαιοσύνης και εξέφρασε την ελπίδα ότι μέχρι τον Ιούλιο θα μπορεί να έρθει ενώπιον της Βουλής το νομοσχέδιο για να ψηφιστεί και να μπει άμεσα σε εφαρμογή.

Είπε παράλληλα ότι είναι πασιφανές ότι αναστολή των εκποιήσεων δεν είναι δυνατή σε αυτό το σημείο και δεν μπορεί να αποτελέσει μόνιμη λύση για τα προβλήματα των δανειοληπτών.

Η βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου είπε ότι ο ΔΗΣΥ δεν θεωρεί πράξη υπεύθυνη να υιοθετήσει οποιαδήποτε πρόταση με την οποία διαφωνεί το Υπουργείο Οικονομικών αλλά και η αρμόδια Εποπτική Αρχή.

«Άλλωστε ένα τέτοιο σοβαρό ζήτημα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία, δεν θα πρέπει να ρυθμιστεί με αποσπασματικές προτάσεις νόμου αλλά σε συνεργασία με τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς. Όπως έχουμε ήδη δηλώσει, θα αναμένουμε τις τελικές και ολοκληρωμένες προτάσεις της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη σε συνεργασία με την Κεντρική Τράπεζα», είπε.

Σημείωσε, ότι η Πρόταση Νόμου του ΔΗΣΥ η οποία κατατέθηκε από κοινού με το ΔΗΚΟ και έτυχε θετικής προσέγγισης από τους αρμόδιους,  αποσκοπεί στην πλήρη διαφάνεια, θα υποχρεώσει τις τράπεζες και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων σε κάθε επιστολή που αποστέλλουν στον δανειολήπτη να παραθέτουν πλήρη ανάλυση της εξέλιξης του δανείου.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού είπε ότι αν επρόκειτο να βάλει μια επικεφαλίδα στη σημερινή συνεδρία θα ήταν «δυστυχώς, ουδέν νεότερο από το κυβερνητικό στρατόπεδο». Πρόσθεσε ότι στη μεγάλη πλειοψηφία των προτάσεων νόμου, το Υπουργείο απάντησε αρνητικά, ενώ στο Σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης» κατόπιν πιέσεων του ΑΚΕΛ έγιναν παραδοχές ότι αντιμετωπίζει προβλήματα έγκρισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε ό,τι αφορά ανάλογες ρυθμίσεις που αφορούν στον περί Δικαστηρίων Νόμο, ανέφερε ότι τους είπαν ότι έχει ξεκινήσει ένας διάλογος μεταξύ Εκτελεστικής και Δικαστικής εξουσίας, “άρα, ουδέν νεότερο”.

Πρόσθεσε ότι το ΑΚΕΛ θεωρεί εκ τω ων ουκ άνευ την αποκατάσταση της απρόσκοπτης πρόσβασης των δανειοληπτών και των εγγυητών στη Δικαιοσύνη, αλλά και τη δημιουργία αποτελεσματικής κοινωνικής πολιτικής για τη στέγη, που να περιλαμβάνει και αυτή τη διάσταση των εκποιήσεων, δηλαδή του ξεσπιτώματος ανθρώπων.

Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας έκανε λόγο για μια «νομενκλατούρα στο Υπουργείου Οικονομικών που δεν ιδρώνει το αυτί της», την ώρα που η φιλοσοφία του Υπουργού Οικονομικών και του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι εντελώς αντίθεση. Είναι, όπως είπε, σαν να μην άλλαξε η Κυβέρνηση. Ανέφερε ότι η «νομενκλατούρα του ΥΠΟΙΚ» τους είπε ότι με το πρόσχημα του καθυστερημένου συστήματος του κτηματολογίου και της καθυστέρησης της δικαιοσύνης άλλαξε η νομοθεσία το 2018 εναντίον των πολιτών, αντί να διορθωθεί το σύστημα. Πρόσθεσε ότι δεν τοποθετήθηκαν ακόμα στο τι πρέπει να γίνει με τις καταχρηστικές χρεώσεις και είπε ότι το ΥΠΟΙΚ πρέπει να αλλάξει νοοτροπία.

Ο βουλευτής του ΕΛΑΜ Λίνος Παπαγιάννης εξέφρασε απογοήτευση για την άρνηση του Υπουργείου στο σύνολο των προτάσεων νόμου εκτός από μια τυπική πρόταση του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ. Είπε ότι το κόμμα έχει πολιτική βούληση να συνεχίσει τη συζήτηση για τις εκποιήσεις και να οδηγήσει τις προτάσεις του στην Ολομέλεια, ανεξάρτητα από τη μεροληπτική στάση του ΥΠΟΙΚ απέναντι σε οτιδήποτε έρχεται να αλλάξει το πλαίσιο των εκποιήσεων.

Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ Ηλίας Μυριάνθους έκανε λόγο για θέατρο του παραλόγου, κατά το οποίο το ΥΠΟΙΚ και δικαιολόγησε τα αδικαιολόγητα με τη στήριξη της ΚΤΚ. Πρόσθεσε ότι το κόμμα του ζήτησε με προτάσεις νόμου να επανέλθει το δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη στο θέμα των εκποιήσεων και ζητά τη σύσταση ειδικού δικαστηρίου για προβλήματα μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών.

Κάλεσε τον Υπουργό Οικονομικών να διορίσει δικά του στελέχη γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, αφού τα στελέχη του Υπουργείου τους λένε “τα ίδια και τα ίδια” και προσεγγίζουν “μονόπλευρα” το θέμα χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας και με στόχο το θέμα να προσεγγιστεί με ευαισθησία και να προστατευθεί δημοκρατικά ο πολίτης.

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασίας Αλέκος Τρυφωνίδης χαιρέτισε την πρόταση του Υπουργού Οικονομικών για τη δημιουργία του ειδικού δικαστηρίου. Κάλεσε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες να λειτουργήσουν τάχιστα για τη δημιουργία του δικαστηρίου αυτού. Πρόσθεσε ότι ζητούν διεύρυνση για το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης» ούτως ώστε να αγγίξει τη μεσαία τάξη και τον κόσμο που ήδη εργάζεται. Σημείωσε επίσης την ανάγκη διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου και την ενίσχυσή του με προσωπικό. Είπε ακόμα ότι αν συνεχιστεί η παραβίαση του κώδικα συμπεριφορά της ΚΤΚ για τις αναδιαρθρώσεις θα προχωρήσουν σε θεσμική κατοχύρωση του ώστε να είναι υποχρεωτική η εφαρμογή του από όλους.