Οι άνθρωποι με νοημοσύνη άνω του μετρίου παρουσιάζουν στον εγκέφαλό τους διαφορετική «καλωδίωση» από τους… κοινούς θνητούς, διαπίστωσαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε της Φραγκφούρτης.
Η σχετική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Scientific Reports δείχνει ότι η ευφυΐα σχετίζεται άμεσα με την αυξημένη συνεκτικότητα ανάμεσα σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου αλλά και με τη μειωμένη αλληλεπίδραση ανάμεσα σε άλλες.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Παλαιότερες έρευνες της ίδιας επιστημονικής ομάδας είχαν υποδείξει ότι συγκεκριμένες αποκλίσεις στα μοτίβα εγκεφαλικής ενεργοποίησης διαφοροποιούν τους έξυπνους ανθρώπους από αυτούς με μέτρια ή χαμηλή νοημοσύνη. Μέσα στο 2015, οι επιστήμονες του γερμανικού πανεπιστημίου δημοσίευσαν ένα άρθρο στο οποίο ανέφεραν ότι οι πρόσθιες και οι βρεγματικές περιοχές του εγκεφάλου είναι πιο δραστήριες στα άτομα με υψηλό IQ. Πιο πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από μερικούς μήνες ήρθε να προσθέσει σε αυτή τη γνώση τη διαπίστωση ότι στους ευφυείς ανθρώπους η πρόσθια νήσος (anterior insula) και ο φλοιός της πρόσθιας μοίρας της έλικας του προσαγωγίου (anterior cingulate cortex) συνδέονται πιο ενεργά με άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Ταυτόχρονα, οι επιστήμονες έχουν επισημάνει ότι το υψηλό IQ συσχετίζεται επίσης με μειωμένη συνεκτικότητα στο σημείο όπου ενώνονται ο κροταφικός και ο βρεγµατικός λοβός.
«Η διαφορετική ενσωμάτωση αυτών των περιοχών στο ευρύτερο δίκτυο του εγκεφάλου ενδεχομένως καθιστά ευκολότερο τον διαχωρισμό σημαντικών και ασήμαντων πληροφοριών –ένα πλεονέκτημα σημαντικό σε ποικίλες γνωστικές διαδικασίες» σχολιάζει η Ουλρίκε Μπάστεν, μία εκ των μελών της επιστημονικής ομάδας.
Βασιζόμενοι στα παραπάνω ευρήματα, οι επιστήμονες αποφάσισαν να πάνε ένα βήμα παραπέρα και να εξετάσουν πώς ακριβώς σχετίζονται τα διάφορα μοτίβα ενεργοποίησης και ενσωμάτωσης στον εγκέφαλο με την ευφυια. Στο πλαίσιο αυτό, ανέλυσαν τις εγκεφαλικές απεικονίσεις 309 ανθρώπων (110 ανδρών και 199 γυναικών) ηλικίας 18-60 ετών. Οι συμμετέχοντες είχαν υποβληθεί σε τεστ IQ (Wechsler Abbreviated Scale of Intelligence) ώστε να αξιολογηθεί το επίπεδο της νοημοσύνης τους.
Οι επιστήμονες στήριξαν την έρευνά τους στη θεωρία ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος «χωρίζεται» σε τμήματα, με τις διάφορες περιοχές του να επικοινωνούν μεταξύ τους «κατά βούληση», έτσι ώστε κάποιες περιοχές να αλληλεπιδρούν είτε περισσότερο είτε λιγότερο με άλλες.
Η Μπάστεν περιγράφει τη λειτουργία αυτή χρησιμοποιώντας σαν παράδειγμα τις κοινωνικές ομάδες μέσα σε έναν πληθυσμό. «Πρόκειται για κάτι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει σε ένα κοινωνικό δίκτυο, εντός του οποίου υπάρχουν μικρότερα δίκτυα, π.χ. οικογένειες ή παρέες φίλων. Μέσα σε αυτά τα μικρότερα δίκτυα, τα μέλη μιας οικογένειας είναι πιο δεμένα μεταξύ τους απ’ ό,τι με τα μέλη άλλων οικογενειών ή με φίλους. Ο εγκέφαλός μας είναι λειτουργικά οργανωμένος κατά έναν παρόμοιο τρόπο. Υπάρχουν μικρότερα δίκτυα περιοχών του εγκεφάλου που παρουσιάζουν μεγαλύτερη συνεκτικότητα μεταξύ τους απ’ ό,τι με άλλα αντίστοιχα δίκτυα σε άλλες περιοχές».
Στη νέα έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι με υψηλότερο IQ παρουσιάζουν μεγαλύτερη συνεκτικότητα και πιο έντονη δραστηριότητα στον πρόσθιο και βρεγματικό φλοιό, καθώς και στις φλοιώδεις και υποφλοιώδεις περιοχές του εγκεφάλου τους. Αντίθετα, περιοχές όπως η άνω μετωπιαία έλικα και η κροταφοβρεγματική σύνδεσηείναι σχετικά «αποκομμένες» και επικοινωνούν πολύ λιγότερο με άλλες περιοχές του εγκεφάλου.
Όπως επισημαίνει η Μπάστεν, μπορεί οι άνθρωποι με υψηλό IQ να παρουσιάζουν διαφορετική «καλωδίωση» στον εγκέφαλό τους λόγω βιολογικής προδιάθεσης, είναι όμως εξίσου πιθανό η συγκεκριμένη «καλωδίωση» να δημιουργείται χάρη στην ενασχόληση με πνευματικά απαιτητικές δραστηριότητες. Βέβαια, «δεδομένων όσων γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για την ανθρώπινη ευφυΐα, μάλλον πηγάζει από έναν συνδυασμό των δύο αυτών παραγόντων».
