Η έγκαιρη διάγνωση είναι ό,τι πιο σημαντικό. Αυτό λένε και ξαναλένε οι γιατροί για κάθε είδους ασθένεια και ειδικά για καρκίνους. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας από τους καρκίνους που μπορεί να διαγνωσθεί έγκαιρα και να αντιμετωπισθεί παρόλο που μπορεί να μην εμφανίσει συμπτώματα ακόμα και μετά από χρόνια. 

Ο τρόπος ανίχνευσής του, το ΠΑΠ τεστ. Μια εξέταση που θεωρείται εξέταση ρουτίνας και συστήνεται να γίνεται κάθε χρόνο. Πολλές είναι όμως οι γυναίκες οι οποίες για διάφορους λόγους το αμελούν. Πρώτος και πιο σημαντικός λόγος είναι η έλλειψη ενημέρωσης επί του θέματος.

Για το λόγο αυτό απευθυνθήκαμε στην Αντιπρόεδρο της Παγκύπριας Γυναικολογικής – Μαιευτικής Εταιρείας Δρ. Αφροδίτη Ελισσαίου ώστε να μας εξηγήσει από την αρχή όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για αυτή την πολύ βασική εξέταση, τα αποτελέσματά της και πως μπορεί να εκμηδενίσει τους θανάτους.

Τι είναι το ΠΑΠ τεστ;

Μια εξέταση που έχει καθιερωθεί από τον γιατρό Παπανικολάου, ο οποίος ήταν Έλληνας. Είναι κυτταρολογική εκτίμηση του τραχήλου της μήτρας. Δηλαδή παίρνουμε κύτταρα από τον τράχηλο της μήτρας και εννοείται από τον κόλπο που είναι γύρω, στέλνονται σε ειδικό γιατρό κυτταρολόγο ή παθολογοανατόμο και έρχεται η απάντηση σε λίγες ημέρες. Αυτά τα κύτταρα θα μας δείξουν αν η γυναίκα έχει κάποιες αλλοιώσεις οι οποίες σε κάποια χρόνια μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του τραχήλου ή αν έχει καρκίνο του τραχήλου εκείνη τη στιγμή καθώς επίσης και αν υπάρχουν μολύνσεις.

Πότε πρέπει να αρχίσει μια γυναίκα να κάνει ΠΑΠ τεστ;

Από τη στιγμή που η γυναίκα αρχίζει να έχει σεξουαλικές σχέσεις μέχρι την ηλικία περίπου των 65 ετών.

Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται το ΠΑΠ τεστ;

Πρέπει να γίνεται μια φορά το χρόνο γιατί θεωρούμε ότι αυτό το χρονικό διάστημα είναι καλό για να μην μας ξεφεύγει η διάγνωση. Και εξηγούμε, το τεστ Παπανικολάου επειδή είναι εργαστηριακή μέθοδος έχει και ένα ποσοστό λάθους, δεν είναι 100% η ευαισθησία του. Έχει μια ευαισθησία που κυμαίνεται από 85-90%, άρα όταν μια γυναίκα το κάνει συχνά, το κάνει κάθε χρόνο, μειώνεις την πιθανότητα να υπάρχει κάποιο πρόβλημα και να μην το διαγνώσεις έγκαιρα. Επιστημονικά, καλό θα είναι να γίνεται μια φορά το χρόνο εκτός κι αν συστήνεται να γίνεται πιο συχνά, δηλαδή υπάρχει κάποιο πρόβλημα και από προηγούμενα τεστ και η γυναίκα θέλει μια παρακολούθηση.

Πως καλύπτεται από το ΓεΣΥ;

Για οικονομικούς λόγους έχει καθιερωθεί να καλύπτεται ένα τεστ Παπανικολάου στο ηλικιακό φάσμα των 18-65 ετών κάθε δύο χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι στο ενδιάμεσο, το πληρώνουν.

Πόσα κοστίζει το ΠΑΠ τεστ;

Η εξέταση κάθε δύο χρόνια χρεώνεται όπως κάθε άλλη εξέταση εντός ΓεΣΥ, €6. Εκτός ΓεΣΥ κυμαινόταν από 100-130 ευρώ. Τώρα όμως με το ΓεΣΥ οι περισσότεροι γυναικολόγοι χρεώνουν μόνο τα έξοδα για πληρωμή του κυτταρολόγου, για να βοηθούν τις γυναίκες να υποβάλλονται σε τεστ.

Υποβάλλονται σε ΠΑΠ τεστ κάθε χρόνο οι Κύπριες ή αμελούν;

Λόγω του ΓεΣΥ βλέπουμε αύξηση, αρκετές γυναίκες που δεν υπαβάλλονταν σε τεστ αποφασίζουν τελικά να το κάνουν, θέλουμε όμως ακόμα δουλειά. Έχουμε κάνει εκστρατείες όμως θέλουμε παραπάνω δουλειά. Δυστυχώς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο επειδή επικεντρωθήκαμε στον κορωνοϊό, αφήσαμε πίσω πράγματα όπως είναι η πρόληψη διάφορων καρκίνων. Πρέπει όμως να επανέλθουμε γιατί δεν σημαίνει επειδή υπάρχει πανδημία οι υπόλοιπες ασθένειες εξαφανίστηκαν.

Διαπιστώνεται κάποια άρνηση ή φόβος για το τεστ;

Έχει κοπέλες που φοβούνται την εξέταση, όταν τους εξηγήσεις όμως ότι δεν είναι κάτι το τρομερό, ακόμα και νεαρές κοπέλες συναινούν στο να το κάνουν. Υπάρχει και μια εντύπωση λανθασμένη που λένε ότι αφού έχουν κάνει το εμβόλιο γιατί πρέπει να κάνω το τεστ και εξηγούμε ότι το εμβόλιο καλύπτει εννέα τύπους ιούς HPV, κονδυλωμάτων, που βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου, όμως δεν καλύπτει όλους τους ιούς, είναι άπειροι οι ιοί. Άρα το ότι μια κοπέλα κάνει το εμβόλιο δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να εξετάζεται.

Μέχρι ποια ηλικία μπορεί να γίνει το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;

Είναι εφ’ όρου ζωής τώρα. Στην αρχή ήταν μέχρι τα 26, μετά εντόπισαν από μελέτες ότι ακόμα και οι μεγαλύτερες ηλικίες κάνουν αντισώματα και πήγε μέχρι τα 45 και πρόσφατα, τα τελευταία δύο χρόνια έχει πάει εφ’ όρου ζωής.

Πως “διαβάζουμε” το αποτέλεσμα του ΠΑΠ τεστ;

Τα αποτελέσματα, εκτός από τις φλεγμονές που είναι κάτι πολύ συνηθισμένο τώρα το καλοκαίρι. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι αν δείξει δυσπλασία το τεστ, δηλαδή αν δείξει κύτταρα τα οποία δεν είναι καλά. Οι δυσπλασίες κατατάσσονται σε διάφορους βαθμούς, πρώτου, δευτέρου και τρίτου. Ανάλογα με το τι θα δείξει το τεστ και ποια είναι η ηλικία της γυναίκας θα προχωρήσουμε στην αντιμετώπιση.

Για παράδειγμα αν έχουμε μια κοπέλα 22 χρονών και δείχνει ότι έχει μια δυπλασία πρώτου βαθμού, επειδή το αμυντικό σύστημα σε αυτές τις ηλικίες είναι πολύ δυνατό και μπορεί να καταπολεμήσουν τον ιό από μόνοι τους χωρίς οτιδήποτε άλλο, μπορεί να γίνει επανάληψη του τεστ ανάλογα με το τι θα αποφασίσει ο γιατρός, στους τέσσερις ή έξι μήνες και να μην χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος. Αν η ηλικία της γυναίκας είναι πιο μεγάλη, η δυσπλασία είναι πιο βαριά, μπορεί να χρειαστεί να προχωρήσουμε σε περαιτέρω έλεγχο του τραχήλου που γίνεται ένα ειδικό μηχάνημα που λέγεται κολποσκόπιο. Δηλαδή βλέπουμε τον τράχηλο σε μεγέθυνση και μπορεί να χρειαστεί να πάρουμε κομμάτια από τον τράχηλο, να κάνουμε τις λεγόμενες βιοψίες για να δούμε πόσο βάθος έχει η βλάβη, αν είναι όπως μας τη λέει το τεστ ή αν είναι καλύτερη ή χειρότερη.

Υπάρχει επίσης το HPV DNA test μέσω του οποίου γίνεται ταυτοποίηση του ιού HPV ώστε να γνωρίζουμε με ποιο ιό ακριβώς έχουμε να κάνουμε.

Από εκεί και πέρα αποφασίζουμε πως θα προχωρήσουμε. Υπάρχει μετά το επόμενο βήμα να κάνεις καυτηρίαση του τραχήλου ή κρυοθεραπεία ή να κόψεις ακόμα και κομμάτι, τη λεγόμενη κωνοειδή εκτομή τραχήλου. Αν έχει καρκίνο μιλούμε για μεγάλες επεμβάσεις πλέον.

Υπάρχουν στοιχεία τα οποία δείχνουν τη σημασία της εξέτασης;

Από τη στιγμή που θα γίνει διάγνωση για την πρώτη αλλοίωση μέχρι να γίνει καρκίνος μπορεί να περάσουν και πέντε και δέκα και δεκαπέντε χρόνια. Άρα μια γυναίκα η οποία είναι τακτική, κάνει το τεστ της, μπορεί πολύ έγκαιρα να βρούμε το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουμε πριν προχωρήσει και να χρειαστούν μεγάλες επεμβάσεις ή ακόμα να χάσει και τη ζωή της η γυναίκα.

Αν ήμασταν τέλειοι στην Κύπρο θα μπορούσε να έχουμε μηδέν θανάτους και δεν έχουμε μηδέν. Έχουμε περίπου 30 περιστατικά το χρόνο και εξ αυτών προκύπτουν 4-5 θάνατοι.

Δεν δίνει συμπτώματα, δεν δίνει τίποτα σε αρχικά στάδια, είναι εντελώς ασυμπτωματικό. Ο μόνος τρόπος να το βρεις είναι να κάνεις το τεστ. Για παράδειγμα στον καρκίνο του μαστού ψηλαφεί η γυναίκα το κουβαράκι πριν πάει στο γιατρό, εδώ δεν έχουμε τίποτα. 

Δηλαδή έρχεται κάνει το τεστ μέσα στην καλή χαρά η γυναίκα και την παίρνεις τηλέφωνο ότι έχει τρίτου βαθμού δυσπλασία. 

Ποιες εξετάσεις καλύπτονται από το ΓεΣΥ;

Το ΠΑΠ τεστ καλύπτεται μια φορά κάθε δύο χρόνια. Η κολποσκόπηση καλύπτεται. Το HPV DNA test δεν καλύπτεται από το ΓεΣΥ.