Τι είναι η ενδομητρίωση

Η ενδομητρίωση είναι μια συχνή, μια χρόνια γυναικολογική πάθηση στις γυναίκες, η οποία είτε δεν θα προσφέρει καθόλου συμπτώματα, είτε όμως να δώσει τόσα συμπτώματα ώστε η ποιότητα ζωής μια γυναίκας να επηρεαστεί. Είναι, με βάση τον ορισμό, όταν το ενδομήτριο, που είναι η μεμβράνη που καλύπτει την κοιλότητα της μήτρας, βρίσκεται εκτός της μήτρας και μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε όργανο της πυέλου που είναι και το πιο συχνό, ή ακόμα και εκτός της κοιλιάς και της πυέλου. Το τι γίνεται είναι ότι, όπως το ενδομήτριο στην κοιλότητα της μήτρας κάθε μήνα θα βγει έξω σαν περίοδος, το ίδιο πράγμα συμβαίνει και οποιοδήποτε υπάρχει αυτός ο ιστός. Και ως αποτέλεσμα, το αίμα που βρίσκεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα εγκλωβίζεται και δίνει φλεγμονή, δίνει συγκόλληση οργάνων /

 

Όταν η μεμβράνη που λέγεται ενδομήτριο, η οποία καλύπτει την κοιλότητα της μήτρας, βρίσκεται εκτός της μήτρας, αυτή είναι η ενδομητρίωση, η οποία μπορεί να υπάρξει σε οποιοδήποτε όργανο σκεφτείτε και πολύ συχνά βρίσκεται σε όργανα της πυέλου, τα γυναικολογικά, όπως για παράδειγμα οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες και σε μη γυναικολογικά όργανα, όπως είναι το έντερο, η ουροδόχος κύστη, οι ουρητήρες και το περιτόναιο, το οποίο καλύπτει τα όργανα της πυέλου. Μπορεί να βρίσκεται πιο ψηλά στην κοιλιά, όπως για παράδειγμα στο διάφραγμα ή ακόμα και στο θώρακα, στους πνεύμονες ή στην πλευρά του διαφράγματος που βρίσκεται στο θώρακα και πολύ σπάνια έχει εντοπιστεί και στον εγκέφαλο. Ευτυχώς όμως στις πλείστες φορές βρίσκεται στην πύελο. Όπως το ενδομήτριο της μήτρας, κάθε μήνα, με την έμμηνο ρύση θα βγει προς τα έξω, το ενδομήτριο που βρίσκεται εκτός της μήτρας, θα αιμορραγήσει, μικρές αιμορραγίες, αλλά στα σημεία που βρίσκεται το αίμα θα εγκλωβιστεί. Η ανταπόκριση του οργανισμού σε ένα εγκλωβισμένο αίμα, θα είναι μια φλεγμονή, τα όργανα θα κολλήσουν μεταξύ τους και είναι αυτό που εξηγεί και τους πόνους της ενδομητρίωσης, όπου δηλαδή με την έμμηνο ρύση, αυτό το εγκλωβισμένο αίμα θα προκαλέσει πόνο και κατ’ επέκταση με τη συγκόλληση των οργάνων, η κίνηση αυτών των οργάνων θα προκαλέσει πόνο, όπως για παράδειγμα σε μια σεξουαλική επαφή. Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία είναι απρόβλεπτη, γιατί δεν ξέρουμε πάρα πολλά και δεν ξέρουμε πως σε κάθε γυναίκα θα εξελιχθεί./ Είναι μια πάθηση η οποία μπορεί να προκαλέσει τεράστια προβλήματα στη γυναίκα και χρόνια, όπως μια γυναίκα που έχει πάρα πολλούς πόνους είτε συνέχεια, είτε με την περίοδο, αυτό όπως καταλαβαίνετε θα επηρεάσει την προσωπική της ζωή, την ποιότητα της ζωής της, είτε στη δουλειά, είτε στις διαπροσωπικές της σχέσεις και ως αποτέλεσμα να μειωθεί η αποδοτικότητα της σαν γυναίκα

 

Ξέρουμε τι προκαλεί αυτή την πάθηση;

Δυστυχώς δεν έχουμε ακόμη φτάσει στην απάντηση αυτή. Έχουν ειπωθεί πάρα πολλές θεωρίες, οι οποίες όμως δυστυχώς…λείπουν αρκετά στοιχεία. Ίσως η επικρατέστερη, τελευταία θεωρία, ότι το άτομο το οποίο θα αναπτύξει ενδομητρίωση, είναι γενετικά ευάλωτο και με κάποιες αλλαγές στη ζωή, ξεκινά η ενδομητρίωση να αναπτύσσεται, όπως για παράδειγμα κάποιες τοξίνες.

Ποια συμπτώματα προδίδουν την ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση αρχικά μπορεί να μην δίνει καθόλου συμπτώματα και να είναι ένα εύρημα σε έναν γυναικολογικό έλεγχο τυχαίο, όμως πολύ συχνά δίνει πόνο, ο οποίος πόνος μπορεί να έρθει είτε με την περίοδο, είτε με σεξουαλική επαφή ή θα επηρεάσει τη γονιμότητα της γυναίκας, άλλες φορές συμβαίνουν και τα δύο, και ο πόνος και η υπογονιμότητα.

Όταν βρίσκεται ενδομητρίωση και εκτός των πυελικών οργάνων, μπορεί να δώσει σε άλλα όργανα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα, αν βρίσκεται στο έντερο, με την αφόδευση μπορεί να δώσει πόνο και αίμα στα κόπρανα, αν βρίσκεται στο ουροποιητικό σύστημα, θα δώσει αίμα ή πόνο με την ούρηση και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, στο θώρακα, μπορεί μια φορά τον μήνα η γυναίκα να έχει προβλήματα με τους πνεύμονες ή και με τον θώρακα γενικά όπως για παράδειγμα αιμόπτυση και πνευμοθώρακες. 

Πρέπει μια γυναίκα με ενδομητρίωση να ανησυχήσει;

Σίγουρα θα πρέπει να ενημερωθεί, πρέπει να ενημερωθεί γιατί η ενδομητρίωση είναι μια απρόβλεπτη πάθηση, η οποία μπορεί να δώσει αρκετά προβλήματα στην ίδια τη γυναίκα μετά. Η ενημέρωση είναι το παν. / Θα πρέπει να κοιτάξει τι προβλήματα της δίνει, διότι αν για παράδειγμα η γυναίκα, κάθε μήνα λόγω του πόνου πηγαίνει στις πρώτες βοήθειες για να βάζει ενέσεις, όπως καταλαβαίνουμε, αυτό επηρεάζει την ποιότητα της ζωής της, από την άλλη αν μια γυναίκα η οποία δεν έχει τεκνοποιήσει ξέροντας ότι μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα, θα πρέπει να ξέρει τις επιλογές της νωρίς για να διασφαλίσει τη μελλοντική γονιμότητα.

Άρα ποιες επιπτώσεις έχει στην υγεία μιας γυναίκας και στη γονιμότητα της;

Μπορεί να μειωθεί πάρα πολύ η γονιμότητα. Ξέρουμε ότι μέχρι και μια στις δύο γυναίκες η οποία χρειάζεται εξωσωματική γονιμοποίηση, έχει ενδομητρίωση. Άρα η υπογονιμότητα, η οποία δημιουργείται σε αυτές τις περιπτώσεις, 

Οφείλω να τονίσω ότι η ενδομητρίωση δεν είναι καρκίνος, δεν σκοτώνει, όμως μπορεί να δώσει χρόνια προβλήματα σε μια γυναίκα η οποία θα επηρεάσει την ποιότητα ζωής της. Γενικά στην υγεία, ανάλογα το που βρίσκεται και τι συμπτώματα δίνει αυτή η πάθηση, μπορεί να μην επηρεάσει καθόλου ή μπορεί να επηρεάσει και γενικά τα διάφορα συστήματα τα οποία προσβάλλει. Είναι μια συστηματική νόσος, μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά συστήματα, όχι μόνο τα γυναικολογικά όργανα. Όσον αφορά τώρα τη γονιμότητα, η οποία ξέρουμε ότι μέχρι και μια στις δύο γυναίκες που καταλήγει να χρειαστεί εξωσωματική γονιμοποίηση, έχει ενδομητρίωση. Σίγουρα είναι ένα πολύ μεγάλο βάρος για τη γυναίκα που έχει την ενδομητρίωση διότι θέλει κάποια στιγμή να τεκνοποιήσει και οφείλει να ξέρει τις επιλογές της, είτε γιατί θα πρέπει να πάρει θεραπεία πριν προχωρήσει σε θεραπείες γονιμότητας, είτε γιατί μπορεί για παράδειγμα να πρέπει να παγώσει ωάρια, είτε έμβρυα γιατί στο μέλλον αν η ενδομητρίωση προχωρήσει μπορεί να δώσει αρκετά προβλήματα στον τομέα αυτόν.

Είναι υγιές τα ωάρια με την ενδομητρίωση;

Ξέρουμε ότι η ενδομητρίωση μπορεί να επηρεάσει όλα τα επίπεδα της γονιμότητας, δηλαδή από την ποιότητα των ωαρίων, από την εξέλιξη και την ωρίμανση των ωαρίων, όταν γίνει η γονιμοποίηση μεταξύ σπέρματος και ωαρίων και αυτό μπορεί να επηρεαστεί και κατ’ επέκταση στην εμφύτευση του ωαρίου στην μήτρα. Ξέρουμε επίσης από τελευταίες έρευνες ότι ακόμα και γυναίκα που έχει μείνει έγκυος και έχει ή είχε ενδομητρίωση, αυξάνονται και οι επιπλοκές μιας εγκυμοσύνης, άρα όλα τα επίπεδα της γονιμότητας μπορεί να επηρεαστούν και είναι αυτό που πρέπει να σκεφτεί μια γυναίκα να διαφυλάξει, τα ωάρια της είτε πριν τη θεραπεία είτε μετά τη θεραπεία.

Ποια είναι ακριβώς η θεραπεία;

Μπορεί να μην χρειάζεται καν θεραπεία, διότι αν μια γυναίκα που έχει ενδομητρίωση δεν έχει συμπτώματα, δεν χρήζει καμίας θεραπείας, παρά μόνο μια παρακολούθηση. / Η θεραπεία σε συμπτωματική γυναίκα, είναι και πρέπει να είναι εξατομικευμένη, δηλαδή όταν μια γυναίκα έρχεται επειδή έχει πόνο, οφείλουμε να θεραπεύσουμε τον πόνο της που μπορεί να γίνει με απλά παυσίπονα, με ορμονοθεραπεία ή ένα χειρουργείο. Αν από την άλλη η γυναίκα έχει υπογονιμότητα, τότε θα πρέπει να δουλέψουμε στην υπογονιμότητα, όπου και πάλι ή θα προτρέξουμε σε θεραπείες υποβοηθούμενης γονιμότητας ή θα συνδυαστεί με ένα χειρουργείο για να αυξήσουμε την πιθανότητα επιτυχίας.

Τι προτείνετε στους ασθενείς σας συνήθως να κάνουν για να μπορέσουν να τεκνοποιήσουν στο μέλλον;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το θέμα της υπογονιμότητας μπορεί να οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, άρα αυτό που πάντα τονίζω είναι ότι θα πρέπει να γίνει μια εκτεταμένη διερεύνηση, η οποία διερεύνηση θα δώσει εκτεταμένη ενημέρωση. Άρα εξατομικεύεται η συζήτηση πάνω στο πρόβλημα που έχουμε απέναντί μας. Το τι θα πω σε ένα α υπογόνιμο ζευγάρι με ενδομητρίωση δεν είναι απαραίτητα ότι θα είναι το ίδιο που θα πω σε ένα άλλο υπογόνιμο ζευγάρι με ενδομητρίωση, οπότε η θεραπεία θα πρέπει να στοχεύεται στο πρόβλημα. Για παράδειγμα, αν μια γυναίκα έχει υποστεί χειρουργεία, έχουν αφαιρεθεί για παράδειγμα αρκετές φορές η κύστη από την ωοθήκη ή έχει επηρεαστεί η ωοθήκη και ξέρουμε ότι η γονιμότητα της έχει μειωθεί πάρα πολύ δεν είναι φρόνιμο να περιμένεις πάρα πολύ καιρό, να προσπαθείς με φυσικούς τρόπους για να τεκνοποιήσεις. Οφείλεις δηλαδή σαν γιατρός να δώσεις και την επιλογή του επόμενου βήματος που είναι για παράδειγμα η εξωσωματική γονιμοποίηση. Συζητώντας με το ζευγάρι, όλες τις επιλογές, τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής, θα πρέπει το ζευγάρι, με τη βοήθεια του γιατρού να πάρουν την απόφαση ποια είναι η καλύτερη επόμενη κίνηση για την τεκνοποίηση. Αρκετές φορές μπορεί να προχωρήσει στη διαφύλαξη των ωαρίων και κατ’ επέκταση των εμβρύων για να τα κρυοσυντηρήσεις για να τα χρησιμοποιήσει στο μέλλον, άλλες φορές θα πρέπει με τη θεραπεία αυτή να προχωρήσει κατευθείαν προς την τεκνοποίηση άμεσα.

Πόσες γυναίκες έχουν διαγνωσθεί με ενδομητρίωση στην Κύπρο;

Δεν έχουμε καταγραφή των περιστατικών στην Κύπρο, ξέρουμε όμως από παγκόσμια δεδομένα ότι η ενδομητρίωση είναι αρκετά συχνή. Μια στις δέκα γυναίκες στα γόνιμα χρόνια έχει ενδομητρίωση. Ξέρουμε ότι γύρω στα 176-200 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως έχουν ενδομητρίωση και αυτό το νούμερο είναι τρομακτικό διότι, αν βάλεις όλες τις γυναίκες με ενδομητρίωση, είναι σαν η έβδομη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο. Είναι μεγάλα τα νούμερα. / Αν βάλουμε όλα τα στατιστικά να τα προσαρμόσουμε στα κυπριακά δεδομένα, υπολογίζουμε περίπου γύρω στις 20-25 χιλιάδες γυναίκες.

ΚΟΜΜΑΤΙ ΜΕ ΝΟΥΜΕΡΑ (Στο τέλος της συνέντευξης)

Ποια είναι η ηλικία που συνήθως γίνεται η διάγνωση;

Ξέρουμε ότι είναι πάθηση συνήθως των γόνιμων χρόνων, δηλαδή μέχρι η γυναίκα να μπει στην εμμηνόπαυση και από τη στιγμή που ξεκινά η περίοδος της. Αλλά αν δούμε λίγο πιο στοχευμένα, ότι τα 2/3 των γυναικών που έχουν ενδομητρίωση είναι κάτω των 30 χρόνων. Όμως είναι πάθηση η οποία μπορεί να ξεκινήσει και πολύ νωρίς στα χρόνια της γυναίκας, δηλαδή στα 12, 13, 14. Έχουν καταγραφεί και περιστατικά πριν καν ξεκινήσει η περίοδος και ξέρουμε ότι και σε πιο μεγάλες μπορεί να γίνει, ακόμα και σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. 

Από την ώρα που γίνεται η διάγνωση είναι η ώρα που ξεκίνησε η ενδομητρίωση ή έρχονται πολύ πιο μετά τα συμπτώματα;

Δυστυχώς δεν ξέρουμε πότε ξεκινά μια ενδομητρίωση, γιατί ακριβώς αυτό μπορεί να ξεκινήσει με κάποια συμπτώματα ή, το πιο συχνό, αρχίζουν τα συμπτώματα λίγο πιο μετά. Ξέρουμε πάλι ότι υπάρχει αρκετή καθυστέρηση στη διάγνωση και ο λόγος αυτός είναι γιατί είτε η κοπέλα θεωρεί ότι ο πόνος της είναι φυσιολογικός μέχρι κάποια στιγμή να έρθει για βοήθεια, επίσης ξέρουμε ότι σε χώρες όπου υπάρχει ο οικογενειακός γιατρός, ότι μπορεί να υπάρξει μια καθυστέρηση στη διάγνωση μέχρι και 7 χρόνια. Δηλαδή είναι τεράστιος χρόνος αυτός που η ενδομητρίωση μπορεί να εξελιχθεί και να δώσει χειρότερα συμπτώματα. Στην Κύπρο, το σύστημα που έχουμε εμείς, ότι η γυναίκα μπορεί να έχει άμεση επαφή με τον γυναικολόγο της, η καθυστέρηση δεν πολυυπάρχει, διότι η γυναίκα με τα πρώτα συμπτώματα κάποια στιγμή θα πάει στον γυναικολόγο ή λόγω του χρονιαίου υπερήχου που γίνεται μαζί με τον χρονιαίο έλεγχο, το τεστ ΠΑΠ, μπορείς να εντοπίσεις την ενδομητρίωση πιο συχνά. Όμως στην Κύπρο έχουμε το άλλο πρόβλημα, μπορεί να γίνεται γρήγορα η διάγνωση αλλά δυστυχώς προστρέχουμε σε θεραπείες και πιο συγκεκριμένα σε χειρουργικές θεραπείες και για αυτόν τον λόγο έχουμε αρκετές κοπέλες, οι οποίες από νεαρή ηλικία έχουν υποστεί χειρουργικές επεμβάσεις και όχι μια και δύο και τρεις και τέσσερις, από γιατρούς που δεν είναι εξειδικευμένοι στη θεραπεία της ενδομητρίωσης, ως αποτέλεσμα να έχουν μια θεραπεία η οποία να μην είναι πλήρης, τα συμπτώματα να συνεχίσουν, η ενδομητρίωση να συνεχίσει να υπάρχει και να επηρεάσει αυτή τη γυναίκα σε μια πιο μακροχρόνια βάση.

Θεραπεύεται όμως τελικά η ενδομητρίωση;

Η ερώτηση αυτή είναι λίγο φιλοσοφική και να πω γιατί. Γιατί λέμε γενικά, παγκόσμια, στα βιβλία ότι δεν υπάρχει θεραπεία της ενδομητρίωσης και αυτό από τη μια μπορεί να είναι λίγο αλήθεια. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι διαφορετική, θεραπεία σημαίνει ότι διώχνω συμπτώματα, άρα αν μια γυναίκα έρθει σε εμένα και πονά και χρειαστώ είτε με φαρμακευτική αγωγή είτε με χειρουργική παρέμβαση να διώξω τον πόνο και αυτό είναι μόνιμο, τότε την έχω θεραπεύσει, άσχετα αν υπάρχουν κάποια κύτταρα ενδομητρίωσης που δεν έχουν αφαιρεθεί. Από την άλλη αν μια γυναίκα έρθει σε εμένα γιατί έχει υπογονιμότητα και καταφέρω να της δώσω το μωρό που θέλει και να μην έχω χειρουργήσει ή αφαιρέσει την ενδομητρίωση, είναι κι αυτό θεραπεία. Οπότε εξαρτάται πως βλέπεις τη λέξη θεραπεία. Και κάποιες φορές μπορεί χειρουργικά να καταφέρουμε να εξαλείψουμε και το πιο μικρό κύτταρο της ενδομητρίωσης και η γυναίκα να συνεχίσει να έχει πόνο που να μην οφείλεται κατ’ ιδίαν την ενδομητρίωση.

Όταν μια γυναίκα η οποία χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης από εξειδικευμένα χέρια, από εξειδικευμένη ομάδα, τότε η πιθανότητα υποτροπής, δηλαδή το να έρθει πίσω η ενδομητρίωση, είναι κάτω από τα 10-15% εφ’ όρου ζωής. Εν αντιθέτως αν γίνει παρέμβαση χειρουργική από μη εξειδικευμένη ομάδα, μη εξειδικευμένο γιατρό, η υποτροπή φτάνει μέχρι και 90% στον πρώτο ή δεύτερο χρόνο. / Δεν θα πρέπει να προτρέχουμε σε θεραπείες προτού γίνει η σωστή εκτίμηση της έκτασης της ενδομητρίωσης σε συνδυασμό με τα συμπτώματα και ενημέρωση του ζευγαριού.

Τεχνολογία-θεραπείες 

/ Σίγουρα έχουμε πάρα πολλά για το μέλλον, δηλαδή με καινούργιες έρευνες όπου θα μάθουμε παραπάνω γιατί δημιουργείται η ενδομητρίωση, ίσως κάποια στιγμή καταφέρουμε να στοχεύσουμε σε θεραπείες με πολύ πιο απλές μεθόδους, χωρίς καν να χρειαστούν χειρουργεία. Όμως θέλουμε αρκετό χρόνο γι’ αυτό.

Χωρίζεται σε επίπεδα η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση μπορεί να είναι ήπιου βαθμού, δηλαδή λίγες εστίες σε κάποια όργανα, μπορεί να είναι όμως και προχωρημένου βαθμού και να έχει επηρεάσει αρκετά όργανα όπως για παράδειγμα το έντερο, την ουροδόχο κύστη, τους ουρητήρες. Το χαρακτηριστικό της ενδομητρίωσης είναι ότι το πόσο εκτεταμένη είναι η ασθένεια δεν αντανακλά στα συμπτώματα. Δηλαδή μπορεί μια γυναίκα να έχει πολύ σοβαρού βαθμού ενδομητρίωση και να μην έχει καθόλου συμπτώματα και το ανάποδο. Μπορεί μια γυναίκα να έχει μια-δύο σταγόνες ενδομητρίωσης και να υποφέρει από πάρα πολλούς πόνους και το ίδιο συμβαίνει και στην υπογονιμότητα. Με άλλα λόγια, η έκταση της ενδομητρίωσης, δεν αντανακλά στο πρόβλημα πάντα και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ξέρουμε και θέλουμε να ξέρουμε την έκταση της ενδομητρίωσης, για παράδειγμα πριν ένα χειρουργείο γιατί αυτό θα βοηθήσει στη συζήτηση που θα κάνεις με τη γυναίκα για το τι πρόκειται να γίνει σε ένα χειρουργείο. Δηλαδή όσα παραπάνω γνωρίζω σαν χειρουργός για την έκταση της ενδομητρίωσης, τόσο πιο σωστή θα είναι η προεγχειρητική συζήτηση και το τι πρόκειται να γίνει σε ένα χειρουργείο ούτως ώστε να χρειαστεί ένα ολοκληρωμένο χειρουργείο από εξειδικευμένα χέρια για να μην ξαναχρειαστεί αυτή η κοπέλα να ξαναχειρουργηθεί.

Μπορεί να προκαλέσει μέχρι και θάνατο;

Θάνατος, είναι λίγο τραβηγμένο, αν μια γυναίκα η οποία έχει τα συμπτώματα έρθει σε έναν γιατρό νωρίς, δεν θα καταλήξει εκεί. Αλλά σίγουρα υπάρχουν και περιστατικά τα οποία ταλαιπωρούνται πάρα, πάρα πολύ με χρόνιους πόνους, καταντούν να μην δουλεύουν, να μην μπορούν να συνεχίσουν να έχουν διαπροσωπικές σχέσεις, ως αποτέλεσμα να επηρεάζεται η καθημερινότητά τους, η αποδοτικότητα τους, κάποια στιγμή να μην μπορέσουν να δουλεύουν, άρα και οικονομικά έχουν θέμα και δεν κρύβω ότι αρκετές κοπέλες οι οποίες δεν έχουν βρει τη σωστή οδό της θεραπείας, να έχουν καταλήξει και σε ψυχιάτρους. /

Ποιο είναι το μήνυμα σας στις γυναίκες που έχουν ενδομητρίωση;

Ενημέρωση και διαφώτιση. Ποτέ δεν πρέπει να προτρέχουμε, να παίρνουμε αποφάσεις άμεσα ότι πρέπει να γίνει το ένα ή το άλλο. Πρέπει να κοιτάζουμε τις επιλογές μας, πρέπει να κοιτάζουμε να μιλάμε σε εξειδικευμένα άτομα γιατί πλέον η ενημέρωση και η εκπαίδευση βοηθά στη σωστή επιλογή της απόφασης που θα είναι η θεραπεία.

Μύθοι 

Πολλές κοπέλες τις φοβίζουν ότι πρέπει άμεσα να γίνει μια επέμβαση μήπως η κύστη της ενδομητρίωσης θα σπάσει ή μήπως καταστραφεί η ωοθήκη, απλά θέλω να το τονίσω ότι αυτό δεν ισχύει. Οι βεβιασμένες κινήσεις και οι βεβιασμένες αποφάσεις δυστυχώς είναι αυτές που δίνουν λανθασμένες θεραπείες. Έχει πάρα πολύ χρόνο μπροστά μια γυναίκα να σκεφτεί, να εκπαιδευτεί, να ενημερωθεί ούτως ώστε να πάρει τη σωστή επιλογή.

Το άλλο που ήθελα να τονίσω που είναι κι αυτός ένας μύθος είναι ότι λες στις κοπέλες μείνε έγκυος και θα περάσει η ενδομητρίωση σου, είναι ένα τεράστιο λάθος αυτό. Η εγκυμοσύνη δεν διώχνει την ενδομητρίωση, μπορεί να ηρεμήσει τα συμπτώματα, διότι η γυναίκα δεν έχει περίοδο στην εγκυμοσύνη, όμως δεν θεραπεύεται με μια εγκυμοσύνη η ενδομητρίωση.

Η υστερεκτομή, η αφαίρεση της μήτρας, ή ακόμα και η αφαίρεση των ωοθηκών δεν είναι απαραίτητα θεραπεία της ενδομητρίωσης, διότι θα υπάρξουν εστίες, οι οποίες θα μείνουν πίσω και θα συνεχίσουν να προκαλούν προβλήματα και κυρίως το πρόβλημα του πόνου.

 

Η εξατομίκευση του περιστατικού είναι πάρα, πάρα πολύ σημαντικό, ότι το κάθε περιστατικό θα πρέπει να το κοιτάμε σαν καινούργιο περιστατικό. Κάθε γυναίκα, το κάθε ζευγάρι έχει τα δικά του προβλήματα, τη δική του θεραπεία και δεν είναι δεδομένο ότι η οποιαδήποτε ενδομητρίωση έχει πάντα τις ίδιες θεραπείες. Ακόμα και το χειρουργείο θα πρέπει να γίνεται πιο εξατομικευμένα, για παράδειγμα μια ενδομητρίωση που βρίσκεται κοντά στο έντερο, συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά από μια ενδομητρίωση που βρίσκεται κοντά στην ουροδόχο κύστη, ακόμα και στο ίδιο άτομο, άρα η προσέγγιση θα πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και εξατομικευμένα.

 

Η θεραπεία της ενδομητρίωσης και πιο συγκεκριμένα η χειρουργική θεραπεία θα πρέπει να γίνεται από άτομα τα οποία έχουν εξειδικευτεί, αυτή η εξειδίκευση θέλει μεγάλα νούμερα, μεγάλα περιστατικά και αυτά γίνονται σε κέντρα του εξωτερικού. Αυτή η προσέγγιση είναι ομαδική, δηλαδή υπάρχει ο γιατρός ο εξειδικευμένος στην ενδομητρίωση ο οποίος χρειάζεται την ομάδα του, χρειάζεται έναν γενικό χειρουργό ο οποίος καλείται να θεραπεύσει ενδομητρίωση κοντά στο έντερο, χρειάζεται ένας ουρολόγος, ο οποίος μαζί με τον γυναικολόγο να μπορεί να θεραπεύσει την ενδομητρίωση κοντά στους ουρητήρες ή στην ουροδόχο κύστη, ένας σωστός αναισθησιολόγος ο οποίος έχει εξειδίκευση στον πόνο γιατί οι γυναίκες αυτές ίσως συνεχίσουν να έχουν χρόνιο πόνο, πρέπει να υπάρξει επίσης στην ομάδα κάποιος γαστρεντερολόγος, γιατί πολλές κοπέλες θα καταλήξουν στον γαστρεντερολόγο, είτε πριν είτε μετά. Χρειάζεσαι νοσηλευτικό προσωπικό το οποίο να έχει πείρα και στο χειρουργείο αλλά και στο θάλαμο για να αντιμετωπίζει αυτά τα περιστατικά, χρειάζεσαι ένα νοσηλευτήριο το οποίο να σου παρέχει όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να μπορέσεις να αποδώσεις σε ένα χειρουργείο, και κατ’ επέκταση ο γυναικολόγος θα πρέπει να είναι ο ίδιος εξειδικευμένος υπογονιμότητας ή να συνεργάζεται με ειδικούς υπογονιμότητας, διότι ένα χειρουργείο της ενδομητρίωσης, μπορεί να προκαλέσει και από μόνο του υπογονιμότητα. Αν δηλαδή ο χειρουργός δεν έχει εξειδικευτεί στη διατήρηση της γονιμότητας, μπορεί στην προσπάθεια του να αφαιρέσει όλη την ενδομητρίωση να προκαλέσει προβλήματα στη γονιμότητα τα οποία να μην προϋπήρχαν. Αυτή η ομαδική προσέγγιση και εξειδίκευση, μαζί με την εξατομίκευση, είναι πάρα πολύ σημαντική διότι σε ένα άτομο θα πρέπει να προσφέρεις ένα χειρουργείο, ένα ολοκληρωμένο χειρουργείο με τις λιγότερες επιπλοκές, και το μικρότερο ποσοστό υποτροπής. /

 

Είναι κληρονομική η ενδομητρίωση;

Σχεδόν τα πάντα στην ιατρική έχουν κάποια κληρονομικότητα. Ξέρουμε ότι υπάρχει κληρονομικότητα στην ενδομητρίωση, δηλαδή είναι πολύ πιο πιθανό μια κοπέλα να παρουσιάσει ενδομητρίωση αν το έχει η αδερφή της ή αν το έχει η μαμά της. Άρα υπάρχει και οι τελευταίες θεωρίες τείνουν να υποστηρίξουν αυτό.

 

Ο μήνας Μάρτιος έχει οριστεί ως μήνας ενδομητρίωσης, σε παγκόσμιο επίπεδο, οπότε, γιορτάζουμε την προσπάθεια της διαφώτισης και ενημέρωσης προς όλο τον κόσμο για την ύπαρξη της ενδομητρίωσης. Στην Κύπρο έχουμε την τιμή να έχουμε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το λεγόμενο Endomarch, το οποίο έχει ξεκινήσει από την Αμερική και υπάρχει πλέον σε όλες τις χώρες, όπου προσπαθούμε με διάφορες κινήσεις να διαφωτίσουμε και να ενημερώσουμε τον κόσμο για την ύπαρξη της ενδομητρίωσης και κατ’ επέκταση των θεραπειών/

 

Ποιό είναι το κόστος της ενδομητρίωσης ανά χρόνο σε μια γυναίκα;

Το κόστος μπορεί να είναι και ψυχολογικό και σωματικό και οικονομικό. Στην Αμερική το χρόνο μπορεί να κοστίσει μέχρι και 20-25 δισεκατομμύρια δολάρια και είναι τεράστιο το κόστος της ενδομητρίωσης και αυτό πως μεταφράζεται; Το κόστος που θα χρειαστεί μια γυναίκα, ένα ζευγάρι να πληρώσει, επί το πλείστον στην Κύπρο δυστυχώς θα είναι από την τσέπη του. Κάποιες ασφάλειες θα καλύψουν και η κυβέρνηση πολύ πιο λίγο. Τώρα γιατί υπάρχουν τέτοια ψηλά νούμερα; Διότι αν φανταστείτε ότι η γυναίκα που έχει ενδομητρίωση, λόγω του πόνου, θα σπαταλήσει αρκετά λεφτά σε παυσίπονα, και πολλές φορές επισκέψεις σε πρώτες βοήθειες για να βάλει ενέσεις. Πόσα λεφτά θα ξοδέψει σε ορμονοθεραπείες, λεφτά που θα ξοδευτούν σε χειρουργεία, πολλαπλά χειρουργεία, για να δει διάφορους ειδικούς, είτε τον γυναικολόγο, είτε τον γαστρεντερολόγο. Και κατ’ επέκταση το κόστος που θα χρειαστεί για θεραπείες υπογονιμότητας. Δηλαδή αν τα βάλουμε αυτά κάτω και αν πιάσουμε και πιο πολύπλοκα περιστατικά, το κόστος ανεβαίνει πάρα πολύ ψηλά. Όμως σε όλο αυτό οφείλουμε να προσθέσουμε και το γεγονός ότι μια γυναίκα που η ποιότητα της ζωής της επηρεάζεται και δεν μπορεί να πάει στη δουλειά της, φεύγει από τη δουλειά ή ακόμα και νεαρά κορίτσια που βγαίνουν από το σχολείο, μειώνεται και η αποδοτικότητα που και αυτό μεταφράζεται σε ένα τεράστιο κόστος, σαν συνολικό κόστος που έχει η ενδομητρίωση.

 

 

 

Πως γίνεται η διάγνωση της ενδομητρίωσης;

Η κλασική διάγνωση της ενδομητρίωσης γίνεται σε ένα χειρουργείο, όταν δηλαδή ο εξειδικευμένος γιατρός-γυναικολόγος, δει την ενδομητρίωση και κατ’ επέκταση το επιβεβαιώσει με βιοψία αν και η βιοψία δεν είναι απαραίτητη όταν τα μάτια του εξειδικευμένου γιατρού εντοπίσουν την ενδομητρίωση. Μέχρι να έρθει η ώρα του χειρουργείου, αυξάνεται η πιθανότητα στην ύπαρξη ενδομητρίωσης με τα εξής, ένα πολύ στοχευμένο ιστορικό θα μας δώσει τη γνώση να καταλάβουμε