Το 2018 η Κύπρος καταταγόταν ως η 4η χειρότερη χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ΝΕΕΤ στις ηλικίες 20-24 ετών, ωστόσο πολύ λίγοι γνωρίζουν τι σημαίνει “NEET”. Μιλώντας στο AlphaNewsLive ο Διευθυντής Ερευνών και Σύμβουλος της Compass 4U, Δρ. Παύλος Παύλου, εξήγησε τον όρο του παγκόσμιου φαινομένου, που ολοένα και εντείνεται επηρεάζοντας και την Κύπρο.

Ο όρος NEET προέρχεται από το αρκτικόλεξο της πρότασης “Νot in Εducation, Employment or Τraining” νέους, δηλαδή, τους νέους που δεν φοιτούν στην τυπική εκπαίδευση, είναι άνεργοι και βρίσκονται εκτός προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης.

Στον πίνακα εμφανίζονται οι ηλικιακές κατηγορίες των ΝΕΕΤ στην Ευρώπη, ανά φύλο κατά το 2018.

Οι ΝΕΕΤ στην Κύπρο

Τόσο ο ακριβής αριθμός όσο και η εκτίμηση των κοινωνικών προβλημάτων της ομάδας ΝΕΕΤ δεν έχουν εξακριβωθεί επακριβώς στην Κύπρο, όπως αναφέρει ο Δρ. Παύλου. Ωστόσο, στην Κύπρο τα ποσοστά νέων που εντάσσονται στην ομάδα των ΝΕΕΤ ήταν μέχρι πρόσφατα από τα υψηλοτέρα στην Ευρώπη.

Συγκεκριμένα, το 2018 η Κύπρος καταταγόταν ως η 4η χειρότερη χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ΝΕΕΤ στις ηλικίες 20-24 ετών, ως η 9η χειρότερη στις ηλικιακές ομάδες 25-29, καθώς και ως η 10η χειρότερη στις ηλικιακές ομάδες 30-34 ετών, μεταξύ των 28 χώρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γενικότερα η Κύπρος κατέχει την 9η συνολικά θέση μεταξύ των χωρών με το υψηλότερο ποσοστό ΝΕΕΤ, 17.4%, (ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται στο 16.5% για  όλες συνολικά τις ηλικιακές ομάδες 24-34 ετών).

Ασπίδα προστασίας η οικογένεια

Οι ΝΕΕΤ στην Κύπρο στηρίζονται από την οικογένεια τους, τόσο στο οικονομικό κομμάτι, όσο και στη στέγαση και τη ψυχολογική στήριξη. Επίσης πρόκειται από τους πιο μορφωμένους ΝΕΕΤ σε σχέση με άλλες χώρες εντός και εκτός ΕΕ, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

^{Οι NEET (15-29 ετών) στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το 2008-2018}

Τα χαρακτηριστικά των ΝΕΕΤ

Ο όρος αφορά νέους ηλικίας 15-29 ετών οι οποίοι:

• είναι μακροχρόνια άνεργοι
• αρκετοί έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, λόγω της  πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου
• δεν έχουν τα απαιτούμενα προσόντα που ζητά η αγορά εργασίας
• αρκετοί από τους νέους αυτούς είναι μετανάστες

Στις 35 χώρες του ΟΟΣΑ (Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), ο αριθμός των ΝΕΕΤ έχει ξεπεράσει τα 40 εκατομμύρια (15% του συνόλου των νέων ηλικίας 15 – 29 ετών).

Τα αίτια του φαινομένου των ΝΕΕΤ

Σύμφωνα με την έκθεση EUROFOUND, υπάρχει πολυεπίπεδη επιρροή της ύφεσης του φαινομένου. Κύριες αιτίες ενίσχυσης του φαινομένου τα εξής:

• Τη σταδιακή αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους και την αποδόμηση των δομών του, η οποία συντείνει ώστε τα εθνικά συστήματα κοινωνικής προστασίας να αποδεικνύονται απροετοίμαστα να προβλέψουν και να εναρμονιστούν με τις τρέχουσες κοινωνικο-οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες.
• Την ανατροπή των παραδοσιακών δομών εργασίας, φαινόμενο που  συνοδεύεται με τη μείωση των θέσεων εργασίας οι οποίες εξασφαλίζουν σταθερότητα.
• Την αύξηση των μορφών «ευέλικτης εργασίας», καθώς και την συρρίκνωση του δευτερογενούς (κατασκευαστικού) και του τριτογενούς τομέα (λιανεμπόριο, υπάλληλοι γραφείου). Αποτέλεσμα η έξοδος/φυγή των νέων σε άλλες χώρες – ένα φαινόμενο γνωστό ως «διαρροή εγκεφάλων», στην προσπάθειά τους να βρουν καλύτερες συνθήκες εργασίας ή απασχόλησης.
• Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των εργοδοτών για περισσότερα προσόντα και συνθετότερες δεξιότητες, η αναντιστοιχία των προσόντων με τις αμοιβές, καθώς και τα αυξανόμενα μεταναστευτικά ρεύματα τα οποία οδηγούν σε μείωση του βιοτικού επιπέδου, και
• Τις συνθήκες που επιτρέπουν στις οικογένειες να στηρίξουν τους μακροχρόνια άνεργους νέους. Πολλοί από αυτούς που αποτυγχάνουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας ή την εκπαίδευση, επιστρέφουν στις πατρικές τους οικογένειες – οπότε  και εντείνονται τα οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα, καθώς παρατηρείται μια αύξηση των ατόμων που διαμένουν σε νοικοκυριά χωρίς κανένα εργαζόμενο.

Η “χαμένη γενιά”

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση της “Ευρώπη 2020” έχει χαρακτηρίσει την ηλικιακή ομάδα των νέων 15-29 ετών ως την “χαμένη γενιά” καθώς οι πιθανότητες ενός νέου ατόμου να εισέλθει σε μακροχρόνια ανεργία, δίχως μελλοντική προοπτική σταθερής εργασίας, αυξάνονται καθημερινά με ταχύτητα. 

Κύρια χαρακτηριστικά της “χαμένης γενιάς” θεωρούνται τα εξής:

• Το 75% δεν έχει παρακολουθήσει κανένα πρόγραμμα κατάρτισης
• Σχεδόν 43% εγκαταλείπει πρόωρα το σχολείο
• Πέραν του 83% βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση εργασίας
• Σχεδόν το 55% αντιμετωπίζει προβλήματα άγχους, σε βαθμό που να έχει επηρεαστεί η σωματική τους υγεία.