Τα στοιχεία που δημοσίευσε στην τελευταία έκθεση της η Τράπεζα της Ελλάδος για την παραοικονομία στη χώρα είναι ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα με την διαχρονική αναποτελεσματικότητα των θεσμών και των κρατικών μηχανισμών να διαχειριστούν σωστά τη δύσκολη κατάσταση που έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια η χώρα. Ωστόσο, πέραν από την σαθρή κατάσταση που υπάρχει στην Ελλάδα, μέσα από τα στοιχεία εξάγεται και ακόμα ένα πολύ σημαντικό συμπέρασμα. Ότι στην άνθηση της παραοικονομίας σημαντικό ρόλο έπαιξε και η βαριά φορολογία που εφαρμόστηκε την περίοδο του μνημονίου. Υπάρχει μια μεγάλη επιστημονική βιβλιογραφία όσο αφορά τη θετική σχέση μεταξύ φορολογίας και παραοικονομίας. Εμπειρικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι όσο αυξάνεται η φορολογία τόσο αυξάνεται και η παραοικονομία (κυρίως η αδήλωτη εργασία), με αποτέλεσμα το κράτος να χάνει σημαντικά κρατικά έσοδα. Αυτό οδηγεί με τη σειρά σε ένα φαύλο κύκλο αύξησης φορολογιών στη νόμιμη οικονομία και κυρίως στις επιχειρήσεις οδηγώντας σε απώλειες στο ΑΕΠ της χώρας.
Δεν είναι τυχαίο πως με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μια ποσοστιαία αύξηση των φορολογικών εσόδων/ΑΕΠ κατά μια μονάδα οδηγούσε σε μείωση του ΑΕΠ κατά -2,8% με ύπαρξη παραοικονομίας. Όπως είναι αντιληπτό το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται, δηλαδή φτάνει το -5,6% όταν τα φορολογικά έσοδα/ΑΕΠ αυξάνονται κατά 2%. Ακόμα πιο ενδεικτικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι αύξηση κατά μια ποσοστιαία μονάδα/ΑΕΠ των φορολογικών εσόδων αυξάνει την αδήλωτη εργασία κατά 1,4% ενώ αύξηση των φορολογικών εσόδων/ΑΕΠ κατά 2% αυξάνει την αδήλωτη εργασία στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας κατά 2,7%. Πιο σοκαριστικό είναι το συμπέρασμα που εξάγεται από την μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος ότι η σωρευτική μείωση του ελληνικού ΑΕΠ θα μπορούσε να ήταν μικρότερη την περίοδο 2010-2015 κατά 7% αν δεν υπήρχε η παραοικονομία ως αποτέλεσμα της αύξησης της φορολογίας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Δεν είναι καθόλου άσχετο που στην ομιλία του στο πρόσφατο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου Χάρης Γεωργιάδης αναφέρθηκε εκτενώς στο γεγονός ότι η Κύπρος αντιμετώπισε διαφορετικά την κρίση σε σχέση με την Ελλάδα. Δεν επέβαλε νέες φορολογίες αλλά φοροελαφρύνσεις και όπως εξήγησε ο κ. Γεωργιάδης δεν εξέπληξε την κυβέρνηση ότι μετά από κάθε φορολογική ελάφρυνση τα έσοδα του κράτους αυξάνονταν.
Σύμφωνα με μια μελέτη του καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Johannes Kepler της Αυστρίας, Friedrich Schneider, ο μέσος όρος της παραοικονομίας ως προς το ΑΕΠ για 31 χώρες της Ευρώπης για το 2015, ανάμεσα τους και η Κύπρος ανέρχεται στο 18% με την παραοικονομία στην Κύπρο να είναι στο 24,8% του ΑΕΠ. Ωστόσο, είμαι σίγουρος πως με τις φοροελαφρύνσεις που έχουν εφαρμοσθεί τα τελευταία έτη από την κυβέρνηση το ποσοστό αυτό αν γίνει μια νέα μελέτη θα είναι ακόμα πιο μικρό. Δεν είναι επίσης τυχαίο το γεγονός ότι το 2012 η παραοικονομία ήταν στο 25,2% ενώ για το 2015 έπεσε στο 24,8%. Να σημειωθεί πως το 2003 σύμφωνα με τα στοιχεία του καθηγητή Schneider η παραοικονομία στην Κύπρο ήταν στο 28,7% του ΑΕΠ.
Επομένως, είναι ξεκάθαρο πως μέσα από φοροελαφρύνσεις και φορολογικά κίνητρα επιτυγχάνεται ανάπτυξη και όχι μέσα από επιβαρύνσεις στους εργαζομένους και στις επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν από την μια ως τροχοπέδη για την ανάκαμψη της συνολικής οικονομίας και από την άλλη ενισχύουν την ανομία στη χώρα.
