Η Κυπριακή Δημοκρατία στον τομέα των υδρογονανθράκων, ήταν πρωτοπόρος στην Μεσόγειο και παρά το πολιτικό πρόβλημα και τις πάγιες απειλές της Τουρκίας κατάφερε να προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων εταιρειών από Υπερδυνάμεις με αποτέλεσμα να «αφοπλιστεί» η Τουρκία από την προσπάθεια της για αναστολή του προγράμματος εξόρυξης στα οικόπεδα που δεν εμπίπτουν στην περιοχή που βρίσκεται μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας. Το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας άρχισε ουσιαστικά το 2003 με την κήρυξη ΑΟΖ και υπογραφή σχετικής Συμφωνίας με την Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο. Το πρόγραμμα παρά τις όποιες καθυστερήσεις έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό και αυτό που εκκρεμεί είναι η έναρξη κατασκευής των απαραίτητων εγκαταστάσεων εξόρυξης και των αγωγών μεταφοράς προς την Κύπρο, την Ε.Ε ή την Αίγυπτο/Ισραήλ.

Τα νέα δεδομένα όπως διαμορφώθηκαν, προετοιμάζουν την παγκόσμια κοινή γνώμη για πρωτοφανείς γεωπολιτικές αλλαγές και νέες συμμαχίες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Πιο συγκεκριμένα:

ΤΟΥΡΚΙΑ

• Η Τουρκία το τελευταίο διάστημα  με πολύ πιο έντονη απειλητική ρητορική, αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών του  μισού Αιγαίου προσβλέποντας χωρίς ακόμα να το εκφράσει επίσημα  στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης (πιθανόν να το πράξει το 2023 που θα γιορτάσει τα 100 χρόνια από την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας), εντάσσοντας τις επεκτατικές της βλέψεις στην νέα γεωπολιτική ανακατάταξη στα βαλκάνια που συντελείται μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
• Ο Ερντογάν, προσπαθώντας να θέσει σε εφαρμογή το παράνομο και επεκτατικό σχέδιο του για την «ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ» εκτοξεύει απειλές προς όλες τις κατευθύνσεις και κυρίως προς την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία διαμηνύοντας παράλληλα ότι χωρίς την εμπλοκή και συμμετοχή της Τουρκίας, δεν μπορεί να κατασκευαστεί αγωγός μεταφοράς προς την Ευρώπη.
• Το Τουρκικό καθεστώς εκτιμάται ότι θα συνεχίσει και αυτό το καλοκαίρι τις παράνομες γεωτρήσεις στις περιοχές της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας δυτικά της Πάφου και πιθανόν Νότια και Ανατολικά της Αμμοχώστου.

ΡΩΣΙΑ – ΝΑΤΟ-ΗΠΑ

• Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ  και οι προς ένταξη χώρες, που γειτνιάζουν με την Ρωσία έχουν επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση της Ρωσικής επεκτατικής πολιτικής. Επίσης όλοι έχουν επικεντρωθεί και στην απεξάρτηση από το Ρωσικό Φυσικό αέριο και πετρέλαιο και κατά συνέπεια όλα τα άλλα ζητήματα έχουν υποβαθμιστεί μεταξύ αυτών και το κυπριακό πρόβλημα!
• Η Ρωσία εκτιμάται ότι θα είναι ουδέτερη έως αρνητική για τον Ελληνισμό  στα Ελληνοτουρκικά ζητήματα και στην καλύτερη περίπτωση θα είναι ουδέτερη στο ζήτημα του  Κυπριακού.
• Το ΝΑΤΟ έχοντας τις ίδιες αγκυλώσεις όπως και η Ε.Ε όπου απαιτείται ομοφωνία αποφάσεων, ανασυντάσσεται μεν λόγω Ρωσικής εισβολής αλλά δεν έχει την ικανότητα να επιλύσει σοβαρά ζητήματα. Ως εκ τούτου δεν αναμένεται να πάρει θέση υπέρ του δικαίου στα Ελληνοτουρκικά ζητήματα.  και να επιβάλει στην Τουρκία κυρώσεις για τις απειλές που εκτοξεύει προς την Ελλάδα και τις παράνομες ενέγειες της στην Κυπριακή ΑΟΖ.
• Προτεραιότητα για τις ΗΠΑ, προκειμένου να περιοριστεί η Ρωσική απειλή, είναι πλέον η δημιουργία εντός του ΝΑΤΟ ενός άλλου μικρότερου «ΝΑΤΟ» με λιγότερες χώρες, με τις οποίες ταυτίζονται οι επιδιώξεις και τα συμφέροντα τους ( στα πρότυπα της AUKUS) ώστε να μπορούν να λάβουν εξασφαλισμένες εκ των προτέρων πρακτικές αποφάσεις με βάση τα εθνικά τους συμφέροντα. 
• Οι ΗΠΑ τηρώντας την πάγια ποντιοπιλατική πολιτική της στα Ελληνοτουρκικά ζητήματα εξισώνουν ουσιαστικά το άδικο με το δίκαιο και διαμηνύουν «βρείτε τα μεταξύ σας». Όσον αφορά στον αγωγό EAST MED δήλωσαν ότι δεν είναι βιώσιμος οικονομικά ικανοποιώντας τις τουρκικές αιτιάσεις.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

• Ο Ισραήλ εξάγει αέριο προς την Αίγυπτο και η Ε.Ε πρόσφατα υπέγραψε μνημόνιο συναντίληψης για την μεταφορά υγροποιημένου αερίου από την Αίγυπτο προς την Ευρώπη.
• Το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας προχωρά κανονικά έστω και με καθυστερήσεις  στα οικόπεδα που αδειοδοτήθηκαν και κυρίως στα οικόπεδα 6-10-11-12.
• Οι σχέσεις  της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου συνεχίζουν να είναι άριστες αλλά η πολιτική είναι πάντα ρευστή και οι σχέσεις μπορούν να αλλάξουν με την αλλαγή ηγεσίας και συμφερόντων ειδικά στην Μέση Ανατολή. Για το λόγο αυτό πρέπει άμεσα οι σχέσεις αυτές να αξιοποιηθούν με δεσμευτικές συμφωνίες, ιδιαίτερα με Λίβανο, Ισραήλ και Αίγυπτο.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (Ε.Ε)

• Η Ε.Ε με τις αγκυλώσεις στο σύστημα λήψης αποφάσεων -αφού για οποιαδήποτε απόφαση απαιτείται ομοφωνία – σε συνδυασμό με τις διαφορετικές κατευθύνσεις των Εθνικών Συμφερόντων των κρατών μελών, δεν έλαβε ούτε πρόκειται να λάβει πρακτικές αποφάσεις καταδίκης των Τουρκικών ενεργειών, πέρα από λεκτικές εκφράσεις συμπαράστασης
• Οι λύσεις που ψάχνει η Ε.Ε για απεξάρτηση από την Ρωσία αφορούν στην μεταφορά υγροποιημένου αερίου με πλοία σε σταθμούς αποϋγροποίησης στις χώρες της Μεσογείου. Αυτή η ανάγκη για απεξάρτηση από την Ρωσία δημιουργεί ευκαιρίες για την Ανατολική Μεσόγειο συμπεριλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεδομένων σε πολιτικό-στρατιωτικό και τεχνο -οικονομικό επίπεδο, η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να βρει τρόπους επιβίωσης και οικονομικής ανάπτυξης. Ως μικρό κράτος αλλά σε μια εξαιρετικά σημαντική θέση για τα παγκόσμια γεωπολιτικά και γεωοικονομικά συμφέροντα η ικανοποίηση των Εθνικών συμφερόντων απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και ορθή εκτίμηση της κατάστασης σε όλα τα επίπεδα. Απαιτείται ετοιμότητα αλλαγής του τρόπου επίτευξης των  στόχων όταν αλλάζουν τα δεδομένα και ευέλικτος προγραμματισμός ενεργειών αποφεύγοντας τις παγίδες της Τουρκίας. Στην περίπτωση της ΑΟΖ η ολοκλήρωση του προγράμματος είναι δυνατόν να επιτευχθεί εάν η Κ.Δ καταφέρει να αποκτήσει πλεονέκτημα αποφεύγοντας  τις παράνομες διακηρυγμένες επιδιώξεις της Τουρκίας για την Γαλάζια Πατρίδα. Ως εκ τούτου πρέπει να επισπεύσει την εξόρυξη από τα οικόπεδα της Κ.Δ όπου ανευρέθηκαν σημαντικές  ποσότητες και να συμφωνηθεί  σχέδιο εκμετάλλευσης με την Αίγυπτο και τον Ισραήλ με κοινό σύστημα συγκέντρωσης και εξαγωγής του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Το ερώτημα που τίθεται είναι: Μπορεί να υπάρξει λύση για την μεταφορά ενέργειας προς την  Ε.Ε ώστε να επιτευχθεί ενεργειακή αυτονομία χωρίς την εμπλοκή της Τουρκίας?

Η Τουρκία απειλεί όλες τις εμπλεκόμενες χώρες ότι δεν θα επιτρέψει την κατασκευή αγωγού από τις περιοχές που θεωρεί παρανόμως  ότι βρίσκονται στην δική της υφαλοκρηπίδα. Η Κυπριακή Δημοκρατία λόγω μεγέθους και  διαφοράς ισχύος δεν μπορεί να επιβάλει και να εξασφαλίσει την κατασκευή του αγωγού EASTMED χωρίς την πλήρη υποστήριξη και χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ-Ε.Ε και τις χώρες της Ανατολικής Μεσογέιου που επηρεάζονται! Όμως μπορεί να αξιοποιήσει νέες ευκαιρίες λόγω της απεγνωσμένης προσπάθειας της Ε.Ε για ενεργειακή απεξάρτηση από την Ρωσία. Η τρέχουσα ευνοϊκή κατάσταση επιτρέπει την εξέταση του εφικτού τρόπου  συνεκμετάλλευσης και μεταφοράς αερίου από τα γειτνιάζοντα τεμάχια Αιγύπτου -Ισραήλ και Κυπριακής Δημοκρατίας προς την Ευρώπη.

Ένας  εφικτός τρόπος είναι η διασύνδεση αγωγών από τα γειτονικά τεμάχια/οικόπεδα των τριών χωρών σε ένα κεντρικό σημείο όπου θα εγκατασταθεί πλωτός σταθμός υγροποίησης (FLNG) από τον οποίο θα φορτώνεται υγροποιημένο αέριο σε δεξαμενόπλοια και μεταφορά τους προς τις χώρες  της Μεσογείου που ήδη διαθέτουν αρκετούς σταθμούς αποϋγροποίησης (LNG). Όπως φαίνεται στο παρακάτω σχεδιάγραμμα τα τεμάχια/οικόπεδα  6-10-11-12  της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα τεμάχια/οικόπεδα του Ισραήλ στην περιοχή TAMAR και τα αντίστοιχα  της Αιγύπτου στην περιοχή ZOR, εάν συνδεθούν με αγωγούς σε ένα κεντρικό σημείο όπου θα εγκατασταθεί ο σταθμός FLNG το συνολικό τους μήκος δεν ξεπερνά τα 250 χιλιόμετρα. Σε σχέση με τον EAST MED αποτελούν το 1/6 του μήκους και φυσικά συνεπάγεται ανάλογη μείωση του κόστους. Αυτή η λύση είναι εναλλακτική του EAST MED μέχρι την κατασκευή του που απαιτεί πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και κόστος.

Η μέθοδος αυτή έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε περιπτώσεις που η ανακάλυψη   υδρογονανθράκων γίνεται σε πολύ μακρινή απόσταση από την ξηρά ( όπως συμβαίνει με τις ανακαλύψεις στην ΑΟΖ Κ.Δ, Αιγύπτου και Ισραήλ που βρίσκονται σε αποστάσεις πάνω από 150 χιλιόμετρα από την ακτές των κρατών) προκειμένου να αποφευχθεί η κατασκευή μεγάλου μήκους αγωγού με τεράστιο κόστος.

Λαμβανομένου υπόψη ότι με ένα τέτοιο σχέδιο :

• Αποφεύγεται η διέλευση αγωγού από τις περιοχές της ΑΟΖ της ΚΔ που η Τουρκία παρανόμως διεκδικεί  δυτικά της Πάφου.
• Αξιοποιείται η υπάρχουσα υποδομή των σταθμών αποϋγροποίησης στις διάφορες χώρες της Μεσογείου χωρίς να είναι αναγκαίες νέες εγκαταστάσεις (εκτός από την Κύπρο που ούτως ή άλλως πρέπει να κατασκευαστούν υποχρεωτικά με βάση τον προγραμματισμό της Κ.Δ )
• Ο χρόνος  και το κόστος υλοποίησης των απαιτούμενων υποδομών είναι θέμα μεν τεχνικής μελέτης ειδικών αλλά εκτιμάται πολύ  μικρότερος από την κατασκευή του EAST MED.
• Η Ευρώπη βρίσκεται σε απόγνωση για να εξεύρει τρόπους  ενεργειακής απεξάρτησης από την Ρωσία.
• Η Κ.Δ θα αποκτήσει πολιτικό πλεονέκτημα στις δίκαιες διεκδικήσεις βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό, σε μια περίοδο που από πλευράς Τουρκίας δεν υπάρχει καμιά διάθεση για έναρξη συνομιλιών επειδή πιστεύει ότι έχει όλα τα πλεονεκτήματα και την ισχύ  για μελλοντικό  έλεγχο όλης της Κύπρου.

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Εκτιμάται ότι θα πρέπει να τεθεί προτεραιότητα από  την πολιτική ηγεσία για έναρξη συζήτησης με τα γειτονικά κράτη και την ΕΕ προκειμένου να εξεταστεί άμεσα η δυνατότητα υλοποίησης του αναφερθέντος σχεδιασμού εξόρυξης και μεταφοράς υδρογονανθράκων από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι να γίνει εφικτή η κατασκευή του EASTMED.

Ακόμα και η εξέταση και  μόνο της επιλογής για διασύνδεση των τεμαχίων της Κύπρου-Αιγύπτου και Ισραήλ  και υγροποίηση και μεταφορά από τις πηγές εξόρυξης, δίδει στην Κυπριακή Δημοκρατία ένα νέο σημαντικό  όπλο πίεσης προς την Τουρκία στο πεδίο της ενέργειας  που την ενδιαφέρει περισσότερο από τις εδαφικές παράνομες διεκδικήσεις της στην Κύπρο. Όμως ακόμα και αν αυτή η επιλογή δεν είναι εφικτή η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να βρει  άλλη διέξοδο! Άλλωστε αυτή είναι η μοίρα του Κυπριακού Ελληνισμού! Να μάχεται και να επιβιώνει…

ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΜΑΚΡΑΝ ΑΚΤΩΝ: