Η προσπάθεια για διάνοιξη του δρόμου Πύλας- Άρσους αποτελεί απτή απόδειξη της νέας σχεδίασης και μεθοδικής προσπάθειας της Τουρκίας και των εγκάθετων της να μετατρέψουν σε πρώτη φάση τα κατεχόμενα σε ένα  οικονομικά ανεξάρτητο μόρφωμα παράλληλα με την ενίσχυση του στρατιωτικού πλεονεκτήματος τους. Σχεδιάζουν και ενεργούν πλέον στο πρακτικό πεδίο, εκμεταλλευόμενοι τα παράθυρα και τα κενά των νόμων  και μηχανισμών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι συνέπειες είναι πολυδιάστατες στο Στρατιωτικό, στο Πολιτικό και στο Οικονομικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα:

1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Η υφιστάμενη κατάσταση στην Πύλα προϋποθέτει τον έλεγχο από τους Βρετανούς στο Πέργαμος  όσων εισέρχονται στα κατεχόμενα από τις ελεύθερες περιοχές. Δεν αποκλείεται η προσπάθεια  των Τούρκων για την κατασκευή του νέου δρόμου να έχει και την σιωπηρή αποδοχή των Βρετανών οι οποίοι δεν θέλουν να είναι “επιφορτισμένοι” με τον έλεγχο διέλευσης από και προς τα κατεχόμενα μέσω Περγάμου. Με βάση την συνθήκη εγκαθίδρυσης θα πρέπει να τηρούν όλους τους νόμους της Κυπριακής Δημοκρατίας για όλα τα ζητήματα αστυνόμευσης, τελωνείου κλπ. Εάν οι Τούρκοι πετύχουν τελικά την διάνοιξη του δρόμου Πύλας – Άρσους τότε η ροή από και προς τα κατεχόμενα Τουριστών, εμπορευμάτων, επισκεπτών ακόμα και μεταναστών θα είναι ελεύθερη και συνεπώς ανεξέλεγκτη.

Συνδυάζοντας δε τα παραπάνω με τις πληροφορίες περί  καθόδου Ρώσων, Ισραηλιτών, Ιρανών κ.α επιχειρηματιών, οι οποίοι ναι μεν εγγράφουν εταιρείες στον έφορο εταιρειών της Κυπριακής Δημοκρατίας  και ανοίγουν τυπικά τα γραφεία τους στην Λευκωσία, αλλά δραστηριοποιούνται στα κατεχόμενα  κτίζοντας και πωλώντας παράνομα περιουσίες Ελληνοκυπρίων, η κατάσταση βαίνει προς περαιτέρω επιδείνωση και το χάσμα μεγαλώνει.

2. ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Στο πολιτικό επίπεδο με δεδομένη την  μετατροπή του Κυπριακού, σε μεγάλο βαθμό, από πρόβλημα Εισβολής καί Κατοχής σε Δικοινοτικό (με τη διαχρονική ανοχή της πλευράς μας) στην παρούσα φάση, δίδονται οι εξής δυνατότητες στόν κατοχικό ηγέτη:

• Να θέσει ως όρο για να επανέλθει στίς συνομιλίες την κατασκευή του δρόμου Πύλας – Άρσους. Καί ενώ υπόλογος θα έπρεπε να είναι η Κατοχική Δύναμη, πιθανόν να βρεθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά υπό πίεση.
• Εάν οι κατοχικές δυνάμεις καταφέρουν να μην αντιδράσει αποτελεσματικά ο ΟΗΕ, τότε η μαζική παράνομη ανάπτυξη της Αμμοχώστου και των περιοχών κατά μήκος της Γραμμής Κατάπαυσης του Πυρός (ΓΚΠ)  θα αποτελέσουν μια ακόμα μεγάλη ήττα μετά το 1974, χωρίς οποιοδήποτε κόστος για την Τουρκία.

3. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Στο στρατιωτικό επίπεδο με την κατασκευή του δρόμου  Πύλας – Άρσους οι Τούρκοι αποφεύγουν τις Βρετανικές Βάσεις και αποκτούν πλεονέκτημα ταχείας δράσης μηχανοκίνητων  δυνάμεων προς την θάλασσα.  Σε  περίπτωση στρατιωτικής κρίσης θα έχουν  την δυνατότητα με μκρής κλίμακας στρατιωτική ενέργεια να εγκλωβίσουν πλήρως την Ελεύθερη Επαρχία Αμμοχώστου που θεωρείται η πιο παραγωγική περιοχή της Ελεύθερης  Κύπρου σε αναλογία πληθυσμού και έκτασης.

Συμπερασματικά από τις όλες ενέργειες τους στα διάφορα επίπεδα διαπιστώνεται ότι οι Τούρκοι έχουν αλλάξει πλέον δόγμα και τακτική. Παράλληλα με την διαχρονική  εκστρατεία τους  για αναγνώριση του ψευδοκράτους από τον διεθνή παράγοντα (ευτυχώς δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας με τα σημερινά δεδομένα),  έχουν μετατρέψει τα νόμιμα σημεία εισόδου (Αεροδρόμια και Λιμάνια)  στη Δημοκρατία σε εργαλεία οικονομικής τους ανάπτυξης. Δεν έχουν πλέον οποιουσδήποτε ενδοιασμούς για να εκμεταλλευτούν το νομικό σύστημα της Δημοκρατίας για προσέλκυση ξένων επενδύσεων για την οικιστική και τουριστική αξιοποίηση κατεχόμενων περιοχών με την κεκαλυμμένη νομική κάλυψη που τους παρέχουν οι υπάρχοντες νόμοι της Δημοκρατίας.

Επειδή η κριτική πρέπει να συνοδεύεται και από εισηγήσεις εκτιμώ ότι όσον αφορά στο ζήτημα που προέκυψε στην  Πύλα – παρόλο που δεν είναι όλα τα δεδομένα γνωστά  – διαμορφώνονται τα εξής σενάρια:

1. Διακοπή παράνομων εργασιών και επαναφορά  του STATUS QUO ως είχε πριν τα επεισόδια. Στην περίπτωση αυτή ο ΟΗΕ επανακτά εν μέρει την χαμένη του αξιοπιστία και στέλνει θετικά μηνύματα για τον ρόλο του στην Κύπρο.

2. Παράδοση του τμήματος της ουδέτερης ζώνης από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κυπριακή Δημοκρατία (που  ούτως ή άλλως δόθηκε στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ από την Κ.Δ για την επιτήρηση του status quo)  και η εγκατάσταση οδοφράγματος ελέγχου στο όριο εισόδου στα κατεχόμενα μεταξύ Πύλας – Άρσους. Σε αυτή την περίπτωση θα τερματιστεί η ανεξέλεγκτη διακίνηση προς και από τα κατεχόμενα  και  ας κάνει ο Τατάρ   τον δρόμο  Άρσους – Πύλας για ανθρωπιστικούς λόγους.

3. Κατασκευή του δρόμου Πύλας – Άρσους μέσω της Ουδέτερης ζώνης παρά τις αντιδράσεις της Δημοκρατίας  και ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Στην περίπτωση αυτή η ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα απωλέσει πλήρως την αξιοπιστία της και η Κυπριακή Δημοκρατία θα εισέλθει σε φάση αντιμετώπισης, – συμβολικής μεν – αλλά ουσιαστικά νέας εισβολής που εξανεμίζει  τις όποιες ελπίδες έναρξης συνομιλιών . Η απάντηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί να είναι άλλη από τον περιορισμό των οδοφραγμάτων σε άλλες περιοχές και η εγκατάσταση νέου οδοφράγματος σε σημείο που ελέγχει η Δημοκρατία στον δρόμο εισόδου στην Πύλα από τις ελεύθερες περιοχές.

Αν εφαρμοστεί το πρώτο ή το δεύτερο σενάριο το ζήτημα λήγει σχετικά ομαλά. Το τρίτο σενάριο απομακρύνει περισσότερο τη λύση του Κυπριακού και οι συνέπειες θα είναι μεγαλύτερες από ότι φανταζόμαστε αφού έτσι εκτός της εξανέμισης της ελπίδας για έναρξη νέων συνομιλιών  θα παραμείνει ενεργό μόνο το στρατιωτικό πλεονέκτημα των Τούρκων!