«Σπάστε την σιωπή, μιλήστε έγκαιρα» παρότρυνε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης μαθητές του Λυκείου Αποστόλου Λουκά Κολοσσίου που επισκέφθηκαν το Σπίτι του Παιδιού στην Λευκωσία για να ενημερωθούν για τα μέτρα ενάντια στην σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και τον χειρισμό τέτοιων καταγγελιών. Η συνάντηση ακολούθησε συζήτηση που ο Υπουργός είχε πρόσφατα με μαθητές του σχολείου κατά τα εγκαίνια του πάρκου γλυπτικής τέχνης παιδιών στην αυλή του λυκείου με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μεταξύ των γλυπτών είναι και το έργο «Σπάσε την σιωπή» που αφορά την σεξουαλική κακοποίηση.

Στο Σπίτι του Παιδιού, η λειτουργία του οποίου γίνεται μέσω του Hope for Children υπό την επίβλεψη των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και με την συνεργασία της Αστυνομίας, αποτείνονται κάθε χρόνο περίπου 450 παιδιά, ηλικίας από μηνών έως 18 ετών, για υποθέσεις σεξουαλικές κακοποιήσεις ή/και εκμετάλλευσης. Τυγχάνουν αξιολόγησης, στήριξης, εξέτασης, δίνουν καταθέσεις με τρόπο που ν’ αρμόζει σε αυτά, συμμετέχουν από εκεί σε δικαστικές υποθέσεις και παρακολουθούνται από μια ειδική πολυθεματική ομάδα.

Η επίσκεψη στο Σπίτι του Παιδιού διευθετήθηκε από της τέως Πρόεδρο του Συμβουλίου Φωνή, Αναστασία Παπαδοπούλου που επεσήμανε την προσοχή ότι όσο πιο γρήγορα μιλήσουν τόσο πιο άμεσα μπορούν να τύχουν χειρισμού αυτές οι υποθέσεις. Οι 8 μαθητές Β και Γ Λυκείου, του Λυκείου Αποστόλου Λουκά, 6 κορίτσια, η Ελίνα, η Λουίζα, η Παυλίνα, η Στέφανη, η Μαρίνα και η Κυριακή και δύο αγόρια, ο Θεόδωρος και ο Ανδρέας, συνοδευόταν από την καθηγήτρια Τέχνης, Πόπη Νικολάου και την καθηγήτριά αγγλικών, Αγάθη Σκαπούλλη.

Ο κ. Χαρτσιώτης, εξαίροντας τα έργα τέχνης που κατασκεύασαν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Λύκειό τους, παρότρυνε τους μαθητές να μιλήσουν για δικές τους εμπειρίες και μαρτυρίες γύρω από αυτό το ζήτημα, τους προβληματισμούς και τους ενδοιασμούς τους. Ο στιγματισμός, η αντιμετώπιση, ο τρόπος που αντιμετωπίζονται κορίτσια ή αγόρια θύματα κακοποίησης από τους ειδικούς στο Σπίτι, η επούλωση των πληγών αλλά και πώς αποδεικνύεται η ενοχή του θύτη όταν περάσουν χρόνια και το θύμα ενηλικιωθεί, ήταν μεταξύ των αποριών των εφήβων μαθητριών και μαθητών.

Η νομοθεσία

Τόσο η κ. Παπαδοπούλου, όσο και ο κ. Χαρτσιώτης σημείωσαν την καθυστέρηση στην εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων που στο Κακουργιοδικείο μπορεί να είναι 2 χρόνια αλλά στο Επαρχιακό Δικαστήριο έως και 5. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης είπε ότι η ΕΕ έχει επιπλήξει την Κύπρο και γίνονται βήματα για εκδίκαση του 80% των καθυστερημένων υποθέσεων έως το τέλος του 2026. «Η νομοθεσία είναι πολύ αυστηρή. Δεν χαρίζει κάστανο στους δράστες», ανέφερε ο Μάριος Χαρτσιώτης. Επεσήμανε την διακριτικότητα και την εχεμύθεια, σημειώνοντας ότι γίνεται ό,τι είναι δυνατόν για να μην παρουσιάζονται τα παιδιά – θύματα στα Δικαστήρια.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε επίσης ότι οι Δικαστές τέτοιων υποθέσεων είναι ειδικά εκπαιδευμένοι κι  έχουν επισκεφθεί και το Σπίτι του Παιδιού. Σε κατάδικους για τέτοια αδικήματα, είπε, δεν δίνεται ποτέ χάρη ενώ υπάρχει ειδική πτέρυγα στις φυλακές, όπου εκτίουν την ποινή τους.

Η κ. Παπαδοπούλου εξήγησε επίσης ότι δεν υπάρχει παραγραφή αδικημάτων στην Κύπρο κι επομένως τέτοιες υποθέσεις μπορεί να εκδικαστούν σε οποιαδήποτε ηλικία του θύματος – και μετά την ενηλικίωσή του – ενώ με βάση την νομοθεσία αυτός που έχει καταδικασθεί για σεξουαλικά αδικήματα έναντι ανηλίκων ποτέ δεν παραγράφεται και υπάρχει ειδικό μητρώο καταγραφής τέτοιων ατόμων.

Η Αναστασία Παπαδοπούλου αναφέρθηκε επίσης στην προστασία των ανήλικων θυμάτων κατά την εκδίκαση των υποθέσεων, λέγοντας ότι πέρυσι οδηγήθηκαν ενώπιον Δικαστηρίου περίπου 200 υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης/ παρενόχλησης, αλλά δεν ακούστηκε κανένα όνομα παιδιού.

Στην συνάντηση παρόντες ήταν και 4 ανακρίτριες και ανακριτές της Αστυνομίας που με πολιτικά λαμβάνουν τις καταθέσεις κακοποιημένων παιδιών κι εξήγησαν την διαδικασία.

Η συμβολή των εκπαιδευτικών

Ο Μάριος Νικολάου, Συντονιστής στο Σπίτι του Παιδιού αναφέρθηκε στο έργο που επιτελούν και υπογράμμισε την σημασία της συνεργασίας των εκπαιδευτικών καθώς παίρνουν πολλές αναφορές περιστατικών από καθηγητές και «είναι αφετηρία ένα παιδί να σταματήσει την κακοποίησή του από το σχολείο». Στα προγράμματα του Hope for Children αναφέρθηκε και η Άντρια Νεοκλέους, Εκτελεστική Διευθύντρια του οργανισμού.

Η καθηγήτρια, Αγάθη Σκαπούλλη μετέφερε την εμπειρία της από το σεμινάριο για sexting πέρυσι, για τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών όταν έρχονται εις γνώση τους. Τα σεμινάρια αυτά γίνονται σε εκπαιδευτικούς και μαθητές σε όλες τις πόλεις με την συνεργασία του Συμβουλίου Φωνή και του Υπουργείου Παιδείας και την συμμετοχή της Αστυνομίας.

«Εχουμε κι εμείς φόβο», είπε η κ. Σκαπούλλη ενώ η η καθηγήτρια Τέχνης, Πόπη Νικολάου σημείωσε ότι πολλοί μαθητές δεν θέλουν να μιλήσουν στο χώρο του σχολείου για να μην στιγματιστούν.

Η καθηγήτρια αγγλικών σημείωσε και την άγνοια που έχουν πολλοί μαθητές για την χρήση και διάχυση φωτογραφιών και βίντεο με περιεχόμενο που εμπίπτει στην σεξουαλική κακοποίηση και ενθάρρυνε μαζί με την Πόπη Νικολάου την βιωματική δράση στα σχολεία γύρω από τέτοιου είδους θέματα.

Με αφορμή την συζήτηση αυτή, η Αναστασία Παπαδοπούλου επεσήμανε ότι ο στόχος του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα Λύκεια που άρχισε φέτος, είναι να λάβουν τα παιδιά τις απαντήσεις που πρέπει και τις πληροφορίες που χρειάζονται, κάτι που δεν έγινε φέτος λόγω των αντιδράσεων, αλλά εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτό θα συμβεί από τις επόμενες χρονιές.

«Μην φοβηθείτε, μιλήστε»

«Για μένα ένα είναι το μήνυμα» παρενέβη ο Μάριος Χαρτσιώτη, «ανοίξτε όλοι του στόμα σας. Μαθητές κι εκπαιδευτικοί». Εξήγησε το τί κάνει η Αστυνομία και πώς αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά, σημείωσε την δημιουργία ειδικού κλιμακίου που δημιουργήθηκε για υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και είπε ότι ο φόβος δεν βοηθά την «αλυσίδα να δέσει» και να δικαστούν οι δράστες. «Μην φοβηθείτε γιατί η Πολιτεία έχει τα μέσα, έχει τον τρόπο να σας προστατεύσει. Φτάνει να μιλήσετε!».

Την δέσμευση ότι θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για την προώθηση της αντιμετώπισης της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και την προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων που θα ενισχύσουν την δουλειά που γίνεται εξέφρασε αποχωρώντας από το Σπίτι του Παιδιού ο Υπουργός Δικαιοσύνης για την οποία δήλωσε εντυπωσιασμένος. Συνεχάρη και την Αναστασία Παπαδοπούλου που μετά από 10 χρόνια αποχώρησε από το Συμβούλιο Φωνή.

Η επικοινωνία

Για επικοινωνία παιδιών που θέλουν να μιλήσουν ή να τύχουν στήριξης, όπως αναφέρθηκε και στους μαθητές, υπάρχει ο τετραψήφιος αριθμός 1466 που λειτουργεί επί 24ωρου βάσης ενώ μέσω της ιστοσελίδας Hope for Children υπάρχει chatroom για επικοινωνία με αρμόδιους λειτουργούς. Στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου Φωνή στην θεματική «Είσαι έφηβος» υπάρχουν ερωτοαπαντήσεις για υγιείς σχέσεις.