Η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι απλά ένα αγαθό, ένας θησαυρός τον οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε, αλλά «πρέπει να αντιληφθούμε επιτέλους ότι ο πολισμός είναι ουραγός για πολλούς τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας μας», είπε η Υφυπουργός Πολιτισμού, Βασιλική Κασσιανίδου, σε ημερίδα στη Λευκωσία.

Σημείωσε ότι το Υφυπουργείο Πολιτισμού έχει αυξήσει τον προϋπολογισμό του για συντήρηση και διαμόρφωση αρχαίων μνημείων, από 2,9 εκατομ. ευρώ το 2023, σε σχεδόν 3,7 εκατομ. ευρώ το 2024, μία αύξηση που αγγίζει το 27% περίπου.

Είπε, παράλληλα, ότι «εάν δεν αναληφθούν δράσεις για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς- και να προσθέσω εδώ και το ζήτημα και της κλιματικής αλλαγής, πέραν από τη φθορά του χρόνου- πολλά μνημεία, χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς και έργα τέχνης μπορούν να μην υπάρχουν μέχρι το τέλος του αιώνα».

Από την πλευρά της, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, στην ίδια ημερίδα ανέφερε ότι οι παραδοσιακές οικοδομές και τα μνημεία όταν αποκατασταθούν με αυθεντικότητα στέκονται όχι μόνο ως φυσικές δομές, αλλά ως ζωντανές μαρτυρίες του πλούσιου ιστορικού και πολιτιστικού παρελθόντος.

Η Υφυπουργός Πολιτισμού Βασιλική Κασσιανίδου και η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, παρέστησαν, μεταξύ άλλων, και απηύθυναν χαιρετισμό στην Ημερίδα με θέμα «Τα Κονιάματα στην Παράδοσή μας – Χρήση Κονιαμάτων σε Παραδοσιακές Οικοδομές και Μνημεία», συνδιοργάνωσαν το Σάββατο, στη Λευκωσία, το Επιστημονικό, Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) και το ICOMOS Κύπρου σε συνεργασία με την Επιστημονική Επιτροπή Μνημείων και Παραδοσιακών Οικοδομών του ΕΤΕΚ, υπό την αιγίδα του Υφυπουργείου Πολιτισμού.

Η Υφυπουργός Πολιτισμού, στον χαιρετισμό της είπε ότι «η αποτελεσματική προστασία παραδοσιακών οικοδομών, αλλά και ευρύτερα της πολιτιστικής αρχιτεκτονικής και κληρονομιάς μας, δεν αποτελεί απλώς υποχρέωση του κράτους και των κυβερνητικών υπηρεσιών».

«Αποτελεί, επίσης, προτεραιότητα και ανησυχία που κινητοποιεί φορείς όπως το ICOMOS, το αρμόδιο επιμελητήριο, αλλά και επαγγελματίες όπως αρχιτέκτονες, αρχαιολόγους, συντηρητές και πολιτικούς μηχανικούς», συμπλήρωσε.  

Σημείωσε ότι η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας βρίσκεται διάσπαρτη σε όλη την Κύπρο, σε αστικά κέντρα, ορεινές και αγροτικές περιοχές.

Πρόσθεσε ότι το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ως το αρμόδιο Τμήμα του Κράτους έχει διαχρονικά ως πρωταρχικό στόχο την προστασία, τη συστηματική συντήρηση, αποκατάσταση και προβολή αυτών των παραδοσιακών οικοδομών και μνημείων, τα οποία περιλαμβάνουν εκκλησιαστικά μνημεία, οικίες λαϊκής και αστικής αρχιτεκτονικής, γεφύρια, νερόμυλους, ληνούς και βρύσες.

Όπως είπε, με βάση τον Περί Αρχαιοτήτων Νόμο, τα μνημεία αυτά κηρύσσονται σε Αρχαία Μνημεία Α΄ και Β΄ Πίνακα, με απώτερο σκοπό τη μέγιστη διασφάλιση της διατήρησης των ιδιαίτερων πολιτιστικών και αρχιτεκτονικών τους στοιχείων, αλλά και την αρμονική ένταξή τους στο φυσικό και δομημένο τοπίο.

Είναι γεγονός, συνέχισε η Υφυπουργός, ότι η διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και η σωστή διαχείριση και αξιοποίησή της με την ενθάρρυνση των παραδοσιακών χρήσεων και την ένταξη νέων, μπορεί να συντελέσει αποτελεσματικά στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και των υποβαθμισμένων αστικών κέντρων, στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, αλλά και στη βελτίωση της οικονομίας, περιοχών και οικισμών, που διαθέτουν μια αξιόλογη πολιτιστική κληρονομιά.

«Η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι απλά ένα αγαθό, ένας θησαυρός τον οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε. Πρέπει να αντιληφθούμε επιτέλους ότι ο πολισμός είναι ουραγός για πολλούς τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας μας. Αν ο πολιτισμός και η πολιτιστική μας κληρονομιά αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη στην ανάπτυξη και πρόοδο της χώρας μας», τόνισε.

Η Υφυπουργός υπογράμμισε στο χαιρετισμό της, τη μεγάλη σημασία που δίνει το Υφυπουργείο Πολιτισμού «στην προστασία και την ανάδειξη όλων των παραδοσιακών οικοδομών και των Αρχαίων Μνημείων του τόπου μας, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς μας».  

«Είναι για αυτόν τον λόγο που το Υφυπουργείο Πολιτισμού, δια μέσω του αρμόδιου Τμήματος του, έχει αυξήσει τον προϋπολογισμό του για συντήρηση και διαμόρφωση αρχαίων μνημείων, από 2,9 εκατομ. ευρώ το 2023, σε σχεδόν 3,7 εκατομ. ευρώ το 2024, μία αύξηση που αγγίζει το 27% περίπου. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει και τις επιχορηγήσεις για εργασίες συντήρησης / αποκατάστασης σε Αρχαία Μνημεία Β΄ Πίνακα, όπως εκκλησίες, μνημεία κοινής ωφέλειας, αλλά και μνημεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Οι επιχορηγήσεις ανέρχονται σε ποσοστό τουλάχιστον 50% της αναγνωρισμένης δαπάνης, με ανώτατο ποσό επιχορήγησης τις €200.000», συμπλήρωσε.

Σημείωσε ότι το Τμήμα Αρχαιοτήτων, επιπλέον, προωθεί διάφορες στρατηγικές και δράσεις, οι οποίες διασώζουν, σέβονται αλλά και προβάλλουν τα αυθεντικά και μοναδικά πολιτιστικά στοιχεία, που αυτά διατηρούν μέσα στους αιώνες, ενώ προωθεί και εργαστήρια εκπαίδευσης προσωπικού των οικοδομικών συνεργείων του Τμήματος, ως μια σημαντική επένδυση στην ενίσχυση της γνώσης και της εμπειρογνωμοσύνης του.

«Εάν δεν αναληφθούν δράσεις για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς- και να προσθέσω εδώ και το ζήτημα και της κλιματικής αλλαγής, πέραν από τη φθορά του χρόνου- πολλά μνημεία, χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς και έργα τέχνης μπορούν να μην υπάρχουν μέχρι το τέλος του αιώνα. Ο ρόλος ο δικός σας, εσάς του επιστημονικού προσωπικού, που βρίσκεστε σήμερα εδώ σε αυτή την Ημερίδα, είναι σημαντικός στην επίλυση αρκετών ζητημάτων που αφορούν στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς», πρόσθεσε.

Η Υφυπουργός ανέφερε, παράλληλα, ότι ο εμπλουτισμός της γνώσης για τη χρήση και εφαρμογή παραδοσιακών υλικών και τεχνικών, συμβάλλει στην ανάδειξη των ιστορικών κτηρίων στα πλαίσια της αειφορίας του πολιτιστικού μας πλούτου.

«Ο χαρακτηρισμός και η σωστή χρήση των κονιαμάτων πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν σε κάθε μελέτη συντήρησης και αποκατάστασης, καθώς τα κονιάματα όπως πολύ καλά γνωρίζεται είναι αυτά που προστατεύουν τα κτίρια και ως εκ τούτου έχουν σημαίνοντα ρόλο στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική», πρόσθεσε. 

Η Υφυπουργός συνεχάρη τον Καθηγητή Παναγιώτη Τουλιάτο, Ομότιμο Καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και την Καθηγήτρια Κλαίρη Παλυβού, Ομότιμη Καθηγήτρια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Επισκέπτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Frederick, οι οποίοι τιμήθηκαν σήμερα με την ανακήρυξή τους σε Επίτιμα Μέλη του ICOMOS Κύπρου.

«Η ανακήρυξη αυτή αποτελεί την ελάχιστη αναγνώριση της πολύτιμης και πολύχρονης συνεισφοράς τους τόσο στην επιστημονική έρευνα και την εκπόνηση έργων, όσο και στην εκπαίδευση πολυάριθμων νέων φοιτητών και ερευνητών στον ελλαδικό και κυπριακό χώρο», είπε.  

Η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, στον δικό της χαιρετισμό είπε ότι οι παραδοσιακές οικοδομές και τα μνημεία όταν αποκατασταθούν με αυθεντικότητα στέκονται όχι μόνο ως φυσικές δομές αλλά ως ζωντανές μαρτυρίες του πλούσιου ιστορικού και πολιτιστικού παρελθόντος.

Σημείωσε ότι η χρήση των κατάλληλων κονιαμάτων υπερβαίνει τις τεχνικές πτυχές της κατασκευής.

«Απαιτεί βαθιά κατανόηση των παραδοσιακών οικοδομικών πρακτικών, των διαθέσιμων υλικών καθώς και των χαρακτηριστικών του τοπικού περιβάλλοντος, και αποτελεί συνειδητή προσπάθεια να διατηρηθεί ο αρχιτεκτονικός παραδοσιακός θησαυρός του νησιού καθώς και έμπρακτη συνεισφορά στη διατήρηση της πολιτιστικής συνέχειας και διαχρονικότητας», πρόσθεσε.

Όπως είπε, το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και της αποστολής του, διοργανώνει σεμινάρια, διαλέξεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και ημερίδες, διεξάγει επιθεωρήσεις, διερευνά καταγγελίες που αφορούν το περιβάλλον και τον πολιτισμό – κτιστό και άυλο – καθώς και άλλες δράσεις ώστε να συμβάλλει στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης, γνώσης και κουλτούρας.

«Πέραν, όμως, των πιο πάνω θα δώσω έμφαση και θα καταβάλω κάθε προσπάθεια ώστε να προβαίνω σε εισηγήσεις για θέματα σχετικά με το περιβάλλον και σε προσαρμογές της κείμενης πολιτικής και νομοθεσίας και να υποβάλλω απόψεις για τροποποίηση νόμων ή για έγκριση νέων, όπου θεωρώ ότι υπάρχουν κενά και περιθώρια βελτίωσης στη σχετική νομοθεσία», συμπλήρωσε.

Η Επίτροπος ανέφερε ότι η εφαρμογή του θεσμού της «Πράσινης Κοινότητας» και η προώθηση προτύπων και τεχνικών φυσικής δόμησης βρίσκονται στο επίκεντρο και της στρατηγικής της ως Επιτρόπου Περιβάλλοντος με στόχο τη δημιουργία «Ουδέτερων Κλιματικά Κοινοτήτων».

«Θα επιδιώξω να συμβάλω στο μέγιστο των δυνατοτήτων του Γραφείου τής Επιτρόπου, μέσω προγραμμάτων και σε συνεργασία με Υπηρεσίες και Φορείς, στον σχεδιασμό των αναγκαίων διαδικασιών στις κεντρικές και τις τοπικές διοικήσεις που θα δημιουργηθούν στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και στη δημιουργία των δομών συντονισμού που απαιτούνται για την εφαρμογή των πράσινων πολιτικών», σημείωσε.

Είπε, παράλληλα, ότι το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος έχει ήδη ξεκινήσει δράσεις στο πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης του Aarhus, Σύμβασης που αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες, την αποτελεσματική συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα.

«Ειδικός Εισηγητής για τους Υπερασπιστές του Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της Aarhus, θα βρίσκεται στην Κύπρο την ερχόμενη εβδομάδα για σκοπούς ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων στην κυπριακή κοινωνία», σημείωσε.

Ανέφερε, τέλος, ότι το Γραφείο της Επίτροπου, σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, το Τμήμα Περιβάλλοντος και την Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, οργανώνουν κατ’ ιδίαν επαφές στις 6 και 7 Φεβρουαρίου 2024 με τον Ειδικό Εισηγητή, στις οποίες θα μετέχει και το ICOMOS Κύπρου, καθώς και ανοικτό Ενημερωτικό Συνέδριο που θα διεξαχθεί στις 8 Φεβρουαρίου 2024 στο οποίο θ μετέχει το ΕΤΕΚ και το ICOMOS Κύπρου.