Του Νικόλα Ζαννέττου
Τη συζήτηση γύρω από το κατά πόσο στο Κραν Μοντάνα το καλοκαίρι του 2017 χάθηκε με υπαιτιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας μια ιστορική ευκαιρία για την επίλυση του κυπριακού άνοιξε εκ νέου η δημοσιοποίηση από την εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος πρακτικών που τηρούσαν τα Ηνωμένα Έθνη από συναντήσεις που έγιναν στο ελβετικό θέρετρο.
Ακόμα και μετά τη δημοσιοποίηση των πρακτικών, τα δύο “στρατόπεδα” που σχηματίστηκαν μετά το ναυάγιο των συνομιλιών, εξακολουθούν να εμμένουν στις θέσεις τους, ερμηνεύοντας στην ουσία τα όσα καταγράφονται στα εν λόγω ντοκουμέντα με τρόπο που εξυπηρετεί το δικό τους αφήγημα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι σημερινοί του συνεργάτες, θεωρούν πως το περιεχόμενο των πρακτικών τους δικαιώνει επειδή καταδεικνύει ακριβώς πως το ναυάγιο επήλθε εξαιτίας της στάσης που κράτησε η τουρκική πλευρά μέσω του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Από τότε στο Κραν Μοντάνα άλλωστε, αυτό που η ε/κ πλευρά έλεγε ήταν πως η τουρκική πλευρά μιλούσε αόριστα ως προς το θέμα των στρατευμάτων που θα παρέμεναν μετά τη λύση στο νησί καθώς επίσης ότι επιδίωκε την μετονομασία της Συνθήκης Εγγυήσεων σε κάτι άλλο.
Οι επικριτές του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι οποίοι εν ολίγοις τον κατηγορούν πως κλώτσησε μια ιστορική ευκαιρία για λύση του κυπριακού, βλέπουν πως ο Τσαβούσογλου ήταν έτοιμος να αποδεχθεί τον τερματισμό των εγγυήσεων και του δικαιώματος μονομερούς επέμβασης αν έκλειναν όλες οι άλλες εκκρεμότητες που αφορούσαν τη διακυβέρνηση, το περιουσιακό και την ισότιμη μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων. Άλλωστε, λένε όλοι αυτοί, ο ίδιος ο ΓΓ ήταν σαφής πως οι εγγυήσεις υπό την μορφή που εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα, θα καταργούνταν.
Απ’ όσα μπορεί να καταλάβει κανείς διαβάζοντας τα πρακτικά των συναντήσεων, οι οιωνοί για το επίμαχο δείπνο δεν ήταν καλοί κάτι που διαφάνηκε από τις διμερείς συναντήσεις που προηγήθηκαν. Οι πλευρές έδειχναν να αισθάνονται πίεση, να αντιδρούν σπασμωδικά και να δυσκολεύονται να κατανοήσουν η μια την άλλη, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί σύγχυση ακόμα και στον ίδιο τον ΓΓ ο οποίος παραδέχθηκε ότι έγινε παρεξήγηση εκ μέρους του.
Αυτό που παραμένει ως ένα ερώτημα, είναι αν και κατά πόσο η όλη προσπάθεια εγκαταλείφθηκε πρόωρα ενδεχομένως και βίαια από τους εμπλεκόμενους, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη την πορεία των πραγμάτων από το ναυάγιο μέχρι σήμερα. Η αποτυχία κεφαλαιοποίησης των όσων επιτεύχθηκαν σε εκείνη τη διαπραγμάτευση συνολικά, πάει το κυπριακό πολύ πίσω και σκοτώνει τις όποιες ρεαλιστικές πιθανότητες για επίλυση του στη βάση των όσων διαχρονικά συζητούνταν. Σήμερα η Άγκυρα δεν μιλά απλά για λύση δύο κρατών, αλλά την επιβάλλει μέσω τετελεσμένων επί του εδάφους. Το κυπριακό μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα, δεν είναι το ίδιο πρόβλημα…
