Tου Νικόλα Ζαννεττου – [email protected]
Μετά από μεγάλο χρόνια παρατεταμένης στασιμότητας στο κυπριακό πρόβλημα και μεγάλων εντάσεων στα ελληνοτουρκικά, συγκεκριμένα σημάδια δείχνουν πως ενδεχομένως να υπάρχουν προοπτικές για καλύτερες ημέρες. Στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατάφερε να επαναφέρει στο τραπέζι των συζητήσεων τον άξονα ευρωτουρκικές σχέσεις ως μια διάσταση που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να κινήσει εκ νέου το κυπριακό σε τροχιά επανέναρξης διαπραγματεύσεων. Παράλληλα, η Άγκυρα έχει στείλει μηνύματα που δείχνουν πως ίσως είναι έτοιμη να καταβάλει μερικές προσπάθειες για να διορθώσει τις σχέσεις της με την Ελλάδα και να ακολουθήσει μια διαφορετική πορεία απ’ αυτή των τελευταίων ετών στο κυπριακό.
Η επόμενη ημέρα της Συνόδου Κορυφής
Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας το τριήμερο 22-25 Μαρτίου, εξήγησε στους ευρωπαίους ηγέτες και τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών, το σκεπτικό της φιλόδοξης πρότασης του για ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στην προσπάθεια να σπάσει το αδιέξοδο και να προχωρήσει αποτελεσματικά μια νέα διαπραγμάτευση στο κυπριακό. Βήμα-βήμα, εάν και εφόσον αρχίσει αυτή η προσπάθεια, να παραχωρούνται παγωμένα πράγματα της ευρωτουρκικής σχέσης στην Τουρκία με τη συγκατάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ούτως ώστε να διευκολύνεται η σταδιακή πρόοδος. Οι Ευρωπαίοι, βλέπουν αυτή την προσέγγιση καταρχήν θετικά, υπό την έννοια ότι όλοι ανεξαιρέτως θα έχουν όφελος. Στη μεγάλη εικόνα, επειδή ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα που είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, ενδεχομένως να λυθεί. Η όλη πορεία, εάν και εφόσον εκκινήσει, θα απωφέρει οφέλη για κράτη-μέλη ξεχωριστά, για την ΕΕ που θα φέρει εκ νέου κοντά της μια ισχυρή χώρα όπως η Τουρκία, αλλά και για την ίδια την Άγκυρα η οποία σε μια δυσκολη για την ίδια συγκυρία, θα αποκομίσει οικονομικά και πολιτικά οφέλη. Εκείνο που απομένει βεβαίως να διαφανεί, είναι κατά πόσο η Τουρκία θα μετακινηθεί από τη θέση για λύση δύο κρατών στο συμφωνημένο πλαίσιο της ομοσπονδίας και σε περίπτωση που θα το κάνει, τι θα απαιτήσει ως αντάλλαγμα.
Το μήνυμα που έστειλε η Τουρκία προς την ΕΕ, είναι πως αν οι Ελληνοκύπριοι πραγματικά εννοούν πως είναι έτοιμοι να μπουν σε μια τέτοια διαδικασία, η Άγκυρα είναι έτοιμη. Ο ορισμός της ετοιμότητας της Τουρκίας σε αυτή την περίπτωση, παραμένει άγνωστος ως προς το περιεχόμενο του. Καθόλου τυχαία άλλωστε, μεσοβδόμαδα ο Τατάρ απείλησε πως σε περίπτωση που η Τουρκία οπισθοχωρήσει από τη θέση για δύο κράτη, τότε θα υποβάλει την παραίτηση του.
Το επόμενο διάστημα θα αναλωθεί σε παρασκηνιακή διπλωματία με ορίζοντα την επόμενη ημέρα που θα ξημερώσει στην Τουρκία μετά τις εκλογές της 14ης Μαϊου. Ηγέτες και παράγοντες της ΕΕ που έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν την Άγκυρα, θα ενεργοποιηθούν για να συμβάλουν στην υλοποίηση της πολιτικής που ο Νίκος Χριστοδουλίδης εισηγήθηκε. Κάποιοι δηλαδή, είναι έτοιμοι να επενδύσουν πολιτικό κεφάλαιο, κάτι που σημαίνει ότι μακροπρόθεσμα θα αναμένουν την έμπρακτη βούληση της Λευκωσίας σε αυτή την προσπάθεια.
Αν αυτές οι προσπάθειες καρποφορήσουν, τότε δεν αποκλείεται η πολιτική αυτή να υιοθετηθεί σε συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 29 Ιουνίου για να δοθεί πια επίσημη κατεύθυνση. Μέχρι τότε μεσολαβούν αρκετά άτυπα αλλά και επίσημα Συμβούλια εξωτερικών και γενικών σχέσεων όπου θα μπορούσε να γίνει αρκετή δουλειά.
Θετικός αέρας στα ελληνοτουρκικά
Στον απόηχο των δύο τραγωδιών που χτύπησαν Ελλάδα και Τουρκία και ενόψει των τουρκικών εκλογών, φαίνεται να φυσάει νέος αέρας και στα ελληνοτουρκικά. Το αποκορύφωμα ήταν η επιστολή Τσαβούσογλου για να εκφράσει τα συγχαρητήρια της χώρας του για την επέτειο της 25ης Μαρτίου.
Συγκεκριμένα στην επιστολή του ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, εκτός από τις ευχές για την 25η Μαρτίου, σημειώνει πως είναι βέβαιος ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας, οι οποίες υφίστανται αυτή τη στιγμή μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας θα παγιωθούν στο μέλλον. Παράλληλα, δηλώνει αποφασισμένος να συμβάλει περαιτέρω στην τωρινή θετική δυναμική, η οποία επικρατεί στις διμερείς σχέσεις Ελλάδος και Τουρκίας. Επιπλέον, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, ευχαριστεί για μια ακόμη φορά την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό για την αλληλεγγύη και την βοήθεια την οποία προσέφεραν στην Τουρκία μετά τους καταστροφικούς σεισμούς.
Αναλύσεις αναφέρουν πως η αλλαγή των ισορροπιών στο Αιγαίο λόγω της εξοπλιστικής αναβάθμισης της Ελλάδας, η απομόνωση της Τουρκίας από τη Δύση και οι συνέπειες που αυτό έχει για την οικονομία και το κύρος της χώρας στον κόσμο, οδηγούν την Άγκυρα σε αναθεώρηση της αναθεωρητικής πολιτικής που ακολουθούσε τα τελευταία χρόνια. Για να αποκτήσουν όλα αυτά περισσότερη ουσία βεβαίως, θα πρέπει να υπάρξουν δείγματα γραφής και ανάκτηση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης στις σχέσεις των δύο χωρών.
