Του Νικόλα Ζαννέττου
Η ώρα της αλήθειας για το κυπριακό πλησιάζει. Έμπειροι παρατηρητές του κυπριακού εκτιμούν ότι η νέα πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, δεν θα είναι όπως όλες τις προηγούμενες. Το κυπριακό πρόβλημα παραμένει ως ένα από τα μακροβιότερα άλυτα ζητήματα, ενώ οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου και η δυναμική που η Άγκυρα επέβαλε με την πολιτική των κανονιοφόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, επιβάλλουν οριστικό ξεκαθάρισμα.
Η θέση του Αντόνιο Γκουτέρες
Ο Γενικός Γραμματέας ακόμη και μετά την εκλογή Τατάρ στην ηγεσία του ψευδοκράτους, εμφανίζεται έτοιμος να αναπτύξει άλλη μια πρωτοβουλία με σκοπό την επίλυση του κυπριακού στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Εν ολίγοις αυτό που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το τελευταίο διάστημα ζητεί επιτακτικά, ενώ η τουρκική πλευρά επαναλαμβάνει διαρκώς την ανάγκη να δοκιμαστούν «νέες ιδέες» όπως τα δύο κράτη με αφορμή τα επαναλαμβανόμενα αδιέξοδα τα τελευταία 50 χρόνια. Ο Αντόνιο Γκουτέρες προτάσσει σε απαντητική επιστολή του προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη συμφωνία Αναστασιάδη-Ακιντζί τον Νοέμβριο του 2019 στο Βερολίνο, αλλά και την εργασία που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Άρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να νιώθει ικανοποίηση για τα πιο πάνω.
Η συνάντηση της Τρίτης με τον Τατάρ
Η πληροφόρηση του AlphaNews.live είναι πως ο Γκουτέρες προ των «εκλογών» στα κατεχόμενα, σχεδίαζε να απευθύνει αμέσως μετά πρόσκληση σε όλα τα μέρη για την άτυπη πενταμερή διάσκεψη. Η εκλογή Τατάρ και όχι Ακιντζί όμως, έφερε νέα δεδομένα με αποτέλεσμα να επικρατήσουν δεύτερες σκέψεις. Συνεπώς το πρώτο ραντεβού Αναστασιάδη-Τατάρ, αν και άτυπο, αποκτά ουσιαστική σημασία για τη συνέχεια. Αν σε αυτή τη συνάντηση βρεθεί μια κοινή συνισταμένη, δηλαδή αν ο Τατάρ διαφοροποιηθεί σε σχέση με τις δημόσιες δηλώσεις του για δύο κράτη κτλ, τότε τα πράγματα θα τρέξουν με γοργότερους ρυθμούς. Σε περίπτωση δε, που διαφανεί ότι η τουρκική πλευρά παραμένει αμετακίνητη σε αυτές τις θέσεις, τότε θα έχουμε νέες καθυστερήσεις. Όπως πληροφορούμαστε το επικρατέστερο σενάριο είναι να έχουμε μια κάθοδο της Ειδικής Απεσταλμένης του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών Τζέιν Χολ Λουτ αμέσως μετά τη συνάντηση Αναστασιάδη-Τατάρ προκειμένου να γίνει περαιτέρω διερεύνηση των προθέσεων.
Τι προσδοκά η Λευκωσία;
Η ε/κ πλευρά έχει καταλήξει στο συμπέρασμα εδώ και μερικές βδομάδες ότι η επανέναρξη διαπραγματεύσεων στο κυπριακό εδώ που έφτασαν τα πράγματα είναι κάτι περισσότερο από μονόδρομος. Παρακολουθώντας δε τις ακραίες αναφορές Ερντογάν-Τατάρ για το όραμα τους σε σχέση με την Κύπρο, ευελπιστούν ότι το κυπριακό θα καταστεί εφικτό να μπει ξανά στις ράγες μιας διαπραγμάτευσης για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Σε διαφορετική περίπτωση, η αδυναμία να αντιμετωπιστεί η Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ σε συνάρτηση με την υλοποίηση του πρώτου μέρους των απειλών με τα Βαρώσια, έχει επαναφέρει στο προσκήνιο την αντίληψη ότι ο χρόνος κατατρώει τις όποιες ελπίδες για επίλυση του κυπριακού αλλά και τα όσα μπορούν να διεκδικηθούν μέσω της λύσης.
«Στο Μοντ Πελεράν, διαφάνηκε πως η Μόρφου δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Πλέον με τις εξελίξεις στα Βαρώσια, ούτε η Αμμόχωστος θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη», μας έλεγε γνώστης του κυπριακού.
Έχοντας αυτά υπόψη, στόχος της Ε/κ πλευράς είναι να γίνει ακόμα μία προσπάθεια, ή σε διαφορετική περίπτωση, να είναι η Τουρκία που θα «εκτεθεί» εξαιτίας των ακραίων της θέσεων. Βέβαια εδώ αξίζει να σημειωθεί πως ακόμα και στο Κραν Μοντάνα, δηλαδή σε μια διαπραγμάτευση που σύμφωνα με την Ε/κ πλευρά η Άγκυρα τίναξε στον αέρα δια των θέσεων της στα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων, οι ευθύνες δεν καταλογίστηκαν σε αυτήν.
Ασφάλεια και εγγυήσεις
Στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, υπάρχει η εκτίμηση ότι τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα σε σχέση με την τελευταία διαπραγμάτευση το καλοκαίρι του 2017. Έκτοτε όπως μας λέχθηκε, η Τουρκία έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις και υψηλότερες στοχεύσεις ως προς τον ρόλο που θέλει να διαδραματίζει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι γι’ αυτό, όπως μας αναφέρθηκε, που θα πρέπει να αναμένουμε σθεναρότερη στάση από την Άγκυρα στα ζητήματα αυτά και ίσως την απαίτηση για μόνιμη παρουσία τουρκικού στρατού στο νησί.
«Στόχος της Τουρκίας είναι ο έλεγχος της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής. Η μόνιμη στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την Άγκυρα», όπως μας ανέφερε έγκυρος αναλυτής, προσθέτοντας ότι αυτό δεν προσκρούει μόνο στην άρνηση της Λευκωσίας, αλλά και στις εύλογες ανησυχίες γειτονικών αλλά και ευρωπαϊκών κρατών που διαβλέπουν τις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας.
Συνεπώς;
Η χρονική συγκυρία και το ευρύτερο περιβάλλον εκ πρώτης όψεως δεν επιτρέπουν σοβαρές ελπίδες ότι μια νέα προσπάθεια μπορεί να αποδώσει καρπούς. Ωστόσο, εκτιμάται πως σε αυτές τις συνθήκες χάους που δημιούργησε η Τουρκία τα τελευταία δύο χρόνια, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες ζυμώσεις για να μπει μια τάξη σε όσα η Άγκυρα προκαλεί με τις πολιτικές της, ενδεχομένως να βγει κάτι θετικό. Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει και το εκλογικό αποτέλεσμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενδεχόμενη εκλογή του Τζο Μπάιντεν θεωρητικά θα φέρει μεγαλύτερη κινητικότητα στο κυπριακό, καθώς ο τέως Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ ο οποίος είχε επισκεφθεί το νησί μας το 2014, είναι καλύτερος γνώστης των πραγμάτων απ’ ότι ο Τραμπ.
