Του Νικόλα Ζαννέττου
Σε νέα δύσβατα μονοπάτια οδηγείται το κυπριακό καθώς εισέρχεται σε άλλη μια περίοδο διερεύνησης του ενδεχομένου μιας νέας διαπραγματευτικής διαδικασίας. Η πρώτη άτυπη συνάντηση Αναστασιάδη-Τατάρ επιβεβαίωσε τις νέες προκλήσεις που ελληνοκυπριακή πλευρά καλείται να αντιμετωπίσει τριάμιση χρόνια μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα.
Τα πρώτα συμπεράσματα που εξάγονται από τις δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι σαφή:
1. Οι διαφωνίες των δύο πλευρών αρχίζουν από το σημείο μηδέν. Τη βάση λύσης του κυπριακού. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μιλά για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και ο Τατάρ μιλά για συζήτηση νέων μορφών τις οποίες αναμένεται να αναλύσει στο πλαίσιο μιας άτυπης πενταμερούς διάσκεψης. Όταν δηλαδή θα συμμετέχει και εκπρόσωπος της Τουρκίας.
2. Oι δύο ηγέτες απάντησαν θετικά για μια άτυπη πενταμερή διάσκεψη για το κυπριακό στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δεσμεύτηκε να καλέσει. Προφανώς χωρίς όρους και προϋποθέσεις νοουμένου ότι δεν κατέστη σαφές ότι η μόνη λύση που θα βρίσκεται στο τραπέζι θα είναι αυτή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Θα πρόκειται εν ολίγοις για ένα brainstorming.
3. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε στις δηλώσεις του πως όταν ήγειρε το θέμα της Αμμοχώστου, ο συνομιλητής του ήγειρε το ζήτημα των υδρογονανθράκων. Αν και δεν ξεκαθάρισε σε πιο πλαίσιο ήγειρε το θέμα της Αμμοχώστου, αν δηλαδή ο Πρόεδρος ζήτησε τον τερματισμό των παράνομων ενεργειών στην περίκλειστη πόλη ως προϋπόθεση για έναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, προκύπτει ότι η τουρκική πλευρά ήδη αρχίζει να παίζει το χαρτί της Αμμοχώστου διεκδικώντας πράγματα στο ζήτημα της ΑΟΖ. Είναι την συνδιαχείριση και την συναπόφαση για τα θέματα υδρογονανθράκων; Είναι κάτι περισσότερο; Ούτε και αυτό έχει ξεκαθαρίσει. Δίνει ωστόσο μια πρώτη ένδειξη για τον τρόπο που η τουρκική πλευρά θα διαπραγματευτεί.
4. Ποια είναι όμως τα επόμενα βήματα; Έχουμε καταρχήν θετική απάντηση των δύο ηγετών για την άτυπη πενταμερή. Στο ανακοινωθέν των Ηνωμένων Εθνών υπάρχει υποσημείωση ότι ο ΓΓ η διάσκεψη αυτή θα πρέπει να γίνει σε “ευνοϊκό κλίμα” και σε “κατάλληλο στάδιο”. Συνδυάζοντας τα δύο αυτά στοιχεία με την αναφορά Αναστασιάδη ότι θα πρέπει να “υπάρξει απαραίτητη προετοιμασία” μας πάει στο ότι μέχρι την άτυπη πενταμερή ενδεχομένως να έχουμε εμπλοκή της Ειδικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα Τζέιν Χολ Λουτ. Η οποία θα πρέπει να διερευνήσει πέραν των προθέσεων των δύο ηγετών στην Κύπρο και τις προθέσεις της Άγκυρας αλλά και των άλλων δύο εγγυητριών δυνάμεων, καθώς επίσης και ο Γενικός Γραμματέας να αποφασίσει ποιο είναι το “κατάλληλο στάδιο”.
Σε κάθε περίπτωση ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν αναμένεται να κάνει βεβιασμένα το επόμενο βήμα ιδιαίτερα μετά το ναυάγιο του 2017. Οι όποιες κινήσεις αναμένεται να γίνουν προσεκτικά και έχοντας υπόψη το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά με τη στάση της παίρνει την όλη προσπάθεια πολύ πίσω. Ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς, πως η Ε/κ πλευρά επιδίωκε συνέχιση της διαπραγμάτευσης από το σημείο που διακόπηκε στο Κραν Μοντάνα και που εν τέλει σήμερα συζητάμε για τη βάση λύσης του κυπριακού.
