Του Νικόλα Ζαννέττου
Η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης θα βρεθεί στο επίκεντρο της Διάσκεψης που συγκαλεί την ερχόμενη Πέμπτη το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών με καλεσμένους τους Υπουργούς Εξωτερικών των κρατών-μελών της ΕΕ. Στην εν λόγω σύνοδο θα συμμετέχει και ο Κύπριος Υπουργός Εξωτερικών, ενώ το θέμα που συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η πρόταση για εξάλειψη της χρήσης της ομοφωνίας με σκεπτικό να καταστεί πιο αποτελεσματική η εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό όμως συνεπάγεται και με προβληματικά στοιχεία.
Τη μεγαλύτερη αντίσταση προβάλλουν μέχρι στιγμής τα μικρότερα κράτη της Ευρώπης και είναι φυσιολογικό. Κατάργηση της ανάγκης για ομοφωνία ώστε να ληφθεί η όποια απόφαση, συνεπάγεται πως χάνουν το ισχυρό δικαίωμα του βέτο που αποτελούσε χαρτί στα χέρια τους ώστε να λάβουν ανταλλάγματα στις περιπτώσεις που θα μπορούσαν να το πράξουν. Όμως την ίδια στιγμή, τα μεγαλύτερα κράτη της ΕΕ, τα οποία σχημάτισαν τη λεγόμενη «ομάδα φίλων της ειδικής πλειοψηφίας», προβάλλουν το επιχείρημα πως αυτά τα βέτο προκαλούν συχνές καθυστερήσεις στην αντίδραση της Ένωσης και μάλιστα σε κρίσιμα ζητήματα όπως αυτό του μεταναστευτικού ή του ουκρανικού.
Η συζήτηση προσλαμβάνει νέες διαστάσεις όσο η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσανατολίζεται σε ακόμα μεγαλύτερη διεύρυνση με χώρες η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η Αλβανία, η Μολδαβία, η Ουκρανία και η Βοσνία βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης. Αυτό συνεπάγεται ότι μελλοντικά, η προσπάθεια για επίτευξη ομοφωνίας σε κομβικά ζητήματα θα καταστεί ακόμα πιο δύσκολη.
Η Ισπανική προεδρία πάντως εμφανίζεται αποφασισμένη να προωθήσει την αλλαγή των κανόνων ψηφοφορίας του μπλοκ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και διεύρυνσης ώστε να χρησιμοποιείται ειδική πλειοψηφία αντί της ομοφωνίας. Επί του παρόντος η ισπανική πρόταση απορρίφθηκε από τις κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας.
Η Κύπρος επί του παρόντος ακούει και μελετά προσεκτικά αυτές τις συζητήσεις διατηρώντας μια θέση η οποία εν πολλοίς είναι γενική και ασαφής ως προς την ουσία. «Θα πρέπει το συλλογικό συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το εθνικό συμφέρον να ευθυγραμμίζονται». Διπλωματικές πηγές μάλιστα μας έλεγαν πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει μέχρι στιγμής επιλέξει στρατόπεδο.
Οι συζητήσεις αναμένεται πως θα ωριμάσουν πριν τη λήξη της παρούσας ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Θα πρέπει να σημειωθεί πως για να ληφθεί η όποια απόφαση για τροποποίηση των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προϋποθέτει ομοφωνία, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο δύσκολες αυτές τις συζητήσεις. Ωστόσο αναμένεται πως θα γίνουν μεγάλα «παζάρια» προτού υπάρξει κατάληξη.
Υπάρχει ακόμη η επιλογή για τις λεγόμενες ρήτρες γέφυρας οι οποίες θα δίνουν την ευχέρεια για εφαρμογή ειδικής πλειοψηφίας σε συγκεκριμένες θεματικές οι οποίες θα συμφωνηθούν. Δηλαδή πεδία στα οποία δεν θα ισχύει η λήψη απόφασης με ομοφωνία.
