Του Νικόλα Ζαννέττου
Καθώς τον ερχόμενο Ιούλιο θα συμπληρωθούν 50 ολόκληρα χρόνια από την τουρκική εισβολή του 1974, η ζωή των Κυπρίων, ειδικά των νεότερων γενιών έχει προσαρμοστεί με τις λεγόμενες πραγματικότητες της καθημερινότητας στο νησί. Ένα συρμπατόμπλεγμα το οποίο περνά σχεδόν απαρατήρητο και που πίσω του κρύβονται όμως αόρατοι και ορατοί κίνδυνοι οι οποίοι συχνά πυκνά εκδηλώνονται ως μικρές αναζωπυρώσεις που υπενθυμίζουν πως το στάτους κβο κάθε άλλο παρά στατικό είναι. Οι δε παλαιότερες γενιές, έπαψαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία να πιστεύουν ότι κάποτε ενδέχεται να γυρίσουν πίσω στα σπίτια τους, ενώ χρόνο με το χρόνο οι άνθρωποι με πραγματικές μνήμες της κατεχόμενης Κύπρου, λιγοστεύουν.
Οι προκλήσεις και η ανασφάλεια
Το γεγονός ότι στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου η Τουρκία διατηρεί 40,000 στρατεύματα αποτελεί από μόνο του ένα στοιχείο που συντηρεί το καθεστώς της ανασφάλειας. Οι κάτοικοι του νησιού όσο εξοικειωμένοι και να είναι πια με την ιδέα της κατοχής, πάντοτε έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι ο κίνδυνος παραμένει εκεί. Το υπενθυμίζουν οι διαχρονικές προκλήσεις και παραβιάσεις της Τουρκίας σε θάλασσα και ξηρά, ο εποικισμός της Αμμοχώστου με τη δύναμη των όπλων, η στρατιωτική υπεροχή της Άγκυρας η οποία μπορεί να απειλεί και να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο χωρίς να μπορεί να αποτραπεί ουσιαστικά. Επιπλέον η παρουσία τουρκικών στρατευμάτων και το καθεστώς ανασφάλειας προσμετράται διαχρονικά από ξένους επενδυτές και αποστερεί σημαντικές προοπτικές από τη χώρα. Είναι ενδεικτικό για παράδειγμα πόσο δύσκολη αποδείχθηκε στην πράξη η προσπάθεια της Δημοκρατίας να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους που ανακαλύφθηκαν στην ΑΟΖ της σε αντίθεση με άλλες γειτονικές χώρες.
Η πράσινη γραμμή
Το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αδυνατεί να ασκήσει κυριαρχία στο σύνολο του εδάφους της εμφανίζεται κατά καιρούς ως ένα αγκάθι σε μια σειρά ζητημάτων. Όσο το κυπριακό παραμένει άλυτο, η Λευκωσία αδυνατεί να διαχειριστεί την γραμμή κατάπαυσης του πυρός ως σκληρό σύνορο, συνεπώς φαινόμενα λαθρεμπορίου και πιο πρόσφατα παράνομης μετανάστευσης καθίστανται τεράστια ζητήματα. Η πλειοψηφία των μεταναστευτικών ροών τα προηγούμενα χρόνια περνούσε βαδίζοντας από τη νεκρή ζώνη προς τις ελεύθερες περιοχές, ενώ στην άλλη πλευρά βρίσκεται ένα ψευδοκράτος με το οποίο αδυνατεί να συνομιλήσει.
Επιπλέον λόγω της συμφωνίας της πράσινης γραμμής, τομείς της κυπριακής οικονομίας πλήττονται από αθέμιτο ανταγωνισμό που υπάρχει λόγω της φύσης της αγοράς που υπάρχει στα κατεχόμενα. Ο τομέας των ακινήτων για παράδειγμα βρίσκεται σε σημαντική ανοδική πορεία στα κατεχόμενα δίνοντας διέξοδο σε ξένους επενδυτές οι οποίοι αγοράζουν περιουσίες που στην πραγματικότητα ανήκουν σε Ε/κ. Η Λευκωσία αδυνατεί τουλάχιστον μέχρι στιγμής να αντιμετωπίσει το ζήτημα.
Η επέκταση της κατοχής
Τα τελευταία φαινόμενα στην νεκρή ζώνη, η αποτυχία εφαρμογής της συμφωνίας στην Πύλα και προηγουμένως το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου αποδεικνύουν και πάλι πως το στάτους κβο κάθε άλλο παρά στατικό είναι. Η κατοχή επεκτείνεται, δυσκολεύει την προοπτική λύσης, σκοτώνει την όποια εμπιστοσύνη μπορεί να χτιστεί μελλοντικά και προκαλεί επιπλέον ανασφάλεια. Οι Κύπριοι είναι αναγκασμένοι να ζουν με το άγχος μπας και μια μέρα η Τουρκία αποφασίσει να προχωρήσει παραπέρα στο νησί.
Ότι και να δοκιμάστηκε στο παρελθόν μέχρι στιγμής, οι κυβερνώντες πάντοτε καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα. Πως τα πλείστα από αυτά τα προβλήματα, μόνο με μια συμφωνία θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν. Ο χρόνος όμως περνά και οι προοπτικές για μια συμφωνία, οι όροι της οποίας θα μπορούν να γίνουν αποδεκτοί και από την κοινωνία, πεθαίνουν μαζί με όσους έχουν αρκετούς λόγους για να την προσδοκούν.
