Οι ευρωεκλογές είναι η πιο σημαντική εκλογική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει μόνο να λάβει κανείς υπόψη το γεγονός ότι στις ευρωεκλογές δικαίωμα ψήφου έχουν 373 εκατομμύρια ψηφοφόροι, ενώ στις αμερικανικές εκλογές 233,5 εκατομμύρια. Παρ’ όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι πολίτες διαχρονικά δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη σημασία αυτών των εκλογών.
Οι εκλογές που διεξάγονται στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, οδηγούν στην εκλογή των 720 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τα οποία θα έχουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της ΕΕ και στο νομοθετικό έργο που κυμαίνεται από το θέμα των ρύπων μέχρι και τους τραπεζικούς κανονισμούς. Η πρώτη πράξη των νέων Ευρωβουλευτών θα είναι να εγκρίνουν ή να απορρίψουν τους 27 ανθρώπους που θα ηγηθούν της ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια. Δηλαδή τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την ομάδα των Επιτρόπων του. Σήμερα η Πρόεδρος είναι η Γερμανίδα Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν η οποία θα επαναδιεκδικήσει.
Στις εκλογές του 2024 ένα σημαντικό ζήτημα είναι κατά πόσο το αποτέλεσμα θα φέρει περαιτέρω μετακίνηση προς τα δεξιά, θέτοντας έτσι σε αμφισβήτηση κάποιες από τις βασικές προτεραιότητες της Ένωσης σε σχέση με το περιβάλλον, τη βιομηχανία, την ασφάλεια, την γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς επίσης και το ζήτημα του μεταναστευτικού. Το γεγονός ότι για παράδειγμα η Φον Ντερ Λάιεν δυσκολεύεται να σχηματίσει καθαρή πλειοψηφία με τα κεντροαριστερά και φιλελεύθερα κόμματα, αυτό αφήνει ανοιχτή την πόρτα για να εργαστεί με το ακροδεξιό κόμμα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.
Το φαινόμενο της ανόδου του ΕΛΑΜ στην Κύπρο, δεν είναι για παράδειγμα ένα κυπριακό φαινόμενο. Στην Γαλλία το Εθνικό Κόμμα της Μαρίν Λεπέν έχει ξεκάθαρο προβάδισμα σε όλες τις δημοσκοπήσεις ενώ στη Γερμανία το κόμμα των Εναλλακτικών για τη Γερμανία αναμένεται να δώσει μάχη στήθος με στήθος με το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Όλαφ Σολτς.
Τι ακριβώς ψηφίζουμε;
Στην Κύπρο οι ψηφοφόροι καλούνται να ψηφίσουν τους έξι Ευρωβουλευτές που θα εκπροσωπήσουν τη χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο αριθμός έξι σχετίζεται με το μέγεθος της χώρας. Η Γερμανία για παράδειγμα καταλαμβάνει 96 έδρες ενώ η Γαλλία 81. Κύπρος, Λουξεμβούργο και Μάλτα, έχουν από έξι έδρες.
Η ψήφος σε ένα κόμμα, συνεπάγεται και ψήφος στην ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα στην οποία ανήκει το κάθε κόμμα. Ο ΔΗΣΥ συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το ΑΚΕΛ στην Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά, το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ στους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, ενώ το ΕΛΑΜ που διεκδικεί για πρώτη φορά με αξιώσεις μία εκ των εδρών λέει πως θα ενταχθεί στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δύο έδρες, μία στις Βρυξέλλες και μία στο Στρασβούργο. Ο μεγάλος όγκος εργασίας, δηλαδή οι συνεδριάσεις των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, γίνεται στο Βέλγιο, ενώ οι μηνιαίες ψηφοφορίες γίνονται στο Στρασβούργο.
Πως επιλέγονται τα μέλη της Κομισιόν;
Ο ρόλος της Κομισιόν είναι εξαιρετικά σημαντικός, αφού η Επιτροπή προτείνει τις νέες ευρωπαϊκές νομοθεσίες. Αναλόγως ποια πολιτική ομάδα κερδίσει τις περισσότερες θέσεις στις εκλογές, επηρεάζει περισσότερο το περιεχόμενο των νομοθεσιών.
Μετά τις εκλογές, το νέο Ευρωκοινοβούλιο θα πρέπει να εγκρίνει ή να απορρίψει τους προτεινόμενους Προέδρους της Κομισιόν και τους 26 προτεινόμενους Επιτρόπους οι οποίοι προτείνονται από τις εθνικές κυβερνήσεις. Συχνά το Ευρωκοινοβούλιο απορρίπτει κάποια ονόματα προκειμένου να κάνει επίδειξη ισχύος. Στις εκλογές του 2019, το Κοινοβούλιο απέρριψε τις πρώτες προτάσεις της Γαλλίας, της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας.
Τι κάνουν οι Ευρωβουλευτές;
Το Κοινοβούλιο είναι ένα εκ των τριών κύριων θεσμικών οργάνων της ΕΕ και το μοναδικό που απευθείας εκλέγεται από τον λαό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενεργούν ως οι εκτελεστικοί βραχίονες της Ένωσης. Η διαφορά του Ευρωκοινοβουλίου με τα εθνικά κοινοβούλια είναι πως οι Ευρωβουλευτές σε αντίθεση με τους Βουλευτές δεν έχουν τη δυνατότητα να αναλάβουν πρωτοβουλία για την σύνταξη νομοσχεδίων. Αυτή η αρμοδιότητα ανήκει στην Επιτροπή.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν επτά πολιτικές ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές, η Ενωμένη Αριστερά και η ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία.
Ο νικητής των εκλογών είναι το κόμμα που έχει τις περισσότερες έδρες και αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί οι Ευρωπαίοι ηγέτες όπως ο Γερμανός Σολτς και ο Γάλλος Μακρόν, είναι στη βάση των ευρωπαϊκών συνθηκών υποχρεωμένοι να λάβουν υπόψη τα αποτελέσματα όταν θα πάρουν θέση για τον πιο ισχυρό ρόλο της ΕΕ. Τον Πρόεδρο της Κομισιόν.
Σε περίπτωση που το Κοινοβούλιο απορρίψει την πρώτη επιλογή, το Συμβούλιο έχει ένα μήνα στη διάθεση του για να επανέλθει με άλλο όνομα αν και αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ μέχρι σήμερα. Ο επόμενος Πρόεδρος χρειάζεται να πάρει τουλάχιστον 361 ψήφους. Η ομάδα που θα έρθει πρώτοι σε αριθμό εδρών, έχει το πάνω χέρι και σε ότι αφορά τον προτεινόμενο Πρόεδρο της Κομισιόν αλλά και σε ότι αφορά τις προωθούμενες πολιτικές.
