Την περίοδο 2015-2019 εντοπίστηκαν 801 εικαζόμενα θύματα εμπορίας προσώπων στην Κύπρο, εκ των οποίων τα 190 αναγνωρίστηκαν επίσημα ως τέτοια. Περίπου το 80% αυτών ήταν γυναίκες, στην πλειοψηφία θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιέχονται σε έκθεση της Ομάδας Ειδικών του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δράση ενάντια στην Εμπορία Προσώπων (GRETA), η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα. Η GRETA εκφράζει ανησυχία για το γεγονός ότι κατά την συγκεκριμένη περίοδο δεν έχει παρασχεθεί νομική αρωγή σε θύματα εμπορίας προσώπων στην Κύπρο, ενώ λέει ότι από το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα εγκρίθηκαν μόλις δύο αιτήσεις για νομική αρωγή για σκοπούς διεκδίκησης αποζημίωσης.

Η τρίτη έκθεση της GRETA για την Κύπρο καταγράφει τη δυνατότητα των θυμάτων εμπορίας να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη και σε αποτελεσματικές θεραπείες, ενώ γίνεται αναφορά και στην πρόοδο εφαρμογής των προηγούμενων συστάσεων της Ομάδας Ειδικών. Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζεται ότι έγιναν κάποια θετικά βήματα από την Κύπρο τα τελευταία χρόνια, για βελτίωση της νομοθεσίας και των πολιτικών καταπολέμησης της εμπορίας προσώπων.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, μεταξύ 2015-2019 η κύρια μορφή εκμετάλλευσης των αναγνωρισμένων θυμάτων-γυναικών ήταν η σεξουαλική με 70 περιπτώσεις, ενώ ακολουθούν οι καταναγκαστικοί γάμοι με 37 περιπτώσεις, η εργασιακή εκμετάλλευση με 11 περιπτώσεις. Τη λίστα συμπληρώνουν 25 υποθέσεις που αποτελούν συνδυασμό σεξουαλικής και εργασιακής εκμετάλλευσης και δύο περιπτώσεις παράνομης υιοθεσίας.

Όσον αφορά τους άνδρες-θύματα, αυτοί λέει ότι διακινούνται κυρίως για εργασιακή εκμετάλλευση, όπου καταγράφονται 32 υποθέσεις, ενώ υπήρξαν και τρία θύματα διακίνησης για διάπραξη αξιόποινων πράξεων. 

Στα παιδιά, ο συνολικός αριθμός των αναγνωρισμένων θυμάτων ήταν επτά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, πρόκειται για πέντε κορίτσια και δύο αγόρια. Πέντε εξ αυτών διακινήθηκαν με σκοπό την εκμετάλλευση για επαιτεία, ένα για εκμετάλλευση εγκληματικών δραστηριοτήτων και ένα για παράνομη υιοθεσία.

Στην πλειοψηφία τα θυμάτων ήταν ξένοι υπήκοοι, με κύριες χώρες προέλευσης τη Ρουμανία (33), Ινδία (26), Βουλγαρία (18), Ουκρανία (13) και το Μπαγκλαντές (9). Υπήρχαν επίσης δύο αναγνωρισμένα θύματα από την Κύπρο που πρόκειται για γυναίκες. Μεταξύ των θετικών εξελίξεων που καταγράφονται στην έκθεση, αναφέρεται ότι το 2019 τροποποιήθηκε η νομοθεσία κατά της εμπορίας προσώπων, αυξάνοντας σημαντικά τις κυρώσεις και ποινικοποιώντας τη χρήση σεξουαλικών υπηρεσιών από τα θύματα. Επίσης, αναφέρεται ότι η αρμόδια Συντονιστική Ομάδα ενέκρινε ένα νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της εμπορίας προσώπων για την περίοδο 2019-2021, ενώ το 2016 ιδρύθηκε ένας Εθνικός Μηχανισμός Αναφοράς για εντοπισμό και συνδρομή των θυμάτων εμπορίας.

Σύμφωνα, ωστόσο, με την GRETA, μεταξύ 2015 και 2019 δεν υπάρχουν παραδείγματα επιδίκασης αποζημίωσης με απόφαση δικαστή ποινικού δικαστηρίου σε υποθέσεις εμπορίας προσώπων. Επιπλέον, αναφέρεται ότι καθυστέρησε η σύσταση του ταμείου υποστήριξης των θυμάτων, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς αποζημίωσης ενώ «κανένα θύμα εμπορίας δεν έχει λάβει μέχρι σήμερα αποζημίωση από το κράτος στην Κύπρο». 

Η GRETA καλεί τις κυπριακές αρχές να διασφαλίσουν ότι τα θύματα λαμβάνουν εξειδικευμένη νομική συνδρομή και δωρεάν νομική αρωγή κατά το αρχικό στάδιο της ποινικής διαδικασίας, ενώ ζητά τη δημιουργία ενός ταμείου στήριξης θυμάτων κατά προτεραιότητα. Προτρέπει επίσης τις αρχές να διευκολύνουν και να εγγυηθούν στα θύματα ότι θα έχουν πρόσβαση σε αποζημίωση από τους δράστες, μεταξύ άλλων, μέσα από τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων, στο πλαίσιο ποινικών ερευνών, όπου θα εμφανίζεται η ζημία που υπέστη το θύμα και το οικονομικό όφελος από την εκμετάλλευση.

Παράλληλα, χαιρετίζει το γεγονός ότι δημιουργήθηκε το Σπίτι του Παιδιού στη Λευκωσία, στα πλαίσια του οποίου περιορίζεται ο αριθμός των συνεντεύξεων από παιδιά-θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Ωστόσο, η GRETA τονίζει ότι η πρακτική της αντεξέτασης των παιδιών-θυμάτων θα πρέπει να αποφεύγεται όσο είναι δυνατόν, ενώ θα πρέπει να λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι πρωταρχικό μέλημα σε όλες τις διαδικασίες είναι η εξυπηρέτηση των καλύτερων συμφερόντων του παιδιού.