Η κλιματική κρίση έχει αρχίσει να επεκτείνεται πολύ γρήγορα, με τη θερμοκρασία να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Για ακόμη μία φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας εξέδωσε προειδοποίηση για ακόμα μία φορά μετά από ένα χρόνο, όπου έχουν καταγραφεί οι υψηλότερες θερμοκρασίες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού,  στις 22 Ιουλίου 2024, η ημερήσια παγκόσμια μέση θερμοκρασία έφτασε σε νέο υψηλό ρεκόρ στους 17,16 °C, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή βάση δεδομένων ERA5 που διατηρεί η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (C3S), με δεδομένα που εκτείνονται από το 1940.

Στις 23 Ιουλίου, η αντίστοιχη τιμή ήταν 17,15 °C. Στις 21 Ιουλίου, το ρεκόρ θερμοκρασίας ήταν 17,09 °C. Και οι τρεις αυτές ημέρες ήταν θερμότερες από το προηγούμενο ρεκόρ των 17,08 °C, που σημειώθηκε μόλις πέρυσι στις 6 Ιουλίου 2023.

Δέκα χώρες ξεπέρασαν τους 50 βαθμούς

Τουλάχιστον δέκα χώρες έχουν καταγράψει θερμοκρασίες άνω των 50 °C σε περισσότερες από μία τοποθεσίες φέτος. Πολλές δεκάδες τοποθεσίες έχουν δει μέγιστες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας πάνω από 40 °C και επικίνδυνα υψηλές ελάχιστες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Ο WMO έχει καταγράψει μεταξύ 2000 και 2019 περίπου 489.000 θανάτους που σχετίζονται με τις υψηλές θερμοκρασίες, με το 45% αυτών στην Ασία και το 36% στην Ευρώπη.

Η έλλειψη ενιαίων προτύπων αναφοράς ασθενειών, τραυματισμών και θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη καθιστά δύσκολη τη συγκέντρωση και σύγκριση των στατιστικών που αναφέρονται σε εθνικό επίπεδο.

Τα επόμενα χρόνια θα αυξηθεί ιδιαίτερα ο θερμικός κίνδυνος και η θερμοκρασία του αέρα

Έρευνα για τον μελλοντικό θερμικό κίνδυνο

Έρευνα του ΕΚΠΑ επιχειρεί να προβλέψει τον θερμικό κίνδυνο που θα υπάρχει στην Αθήνα, χρησιμοποιώντας παραμέτρους όπως η επιφανειακή θερμοκρασία εδάφους (LST), ο δείκτης βλάστησης και η πληθυσμιακή πυκνότητα ως προς τα άτομα άνω των 65 ετών. Ως αποτέλεσμα, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας κατηγοριοποιήθηκε σε πέντε (5) τάξεις θερμικού κινδύνου: πολύ χαμηλός, χαμηλός, μέτριος, υψηλός και πολύ υψηλός.

Όπως διακρίνεται και σε χάρτη που ακολουθεί, οι κεντρικές περιοχές του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας καθώς και Δήμοι στον Πειραιά, εμφανίζουν πολύ υψηλό θερμικό κίνδυνο, ενώ ο θερμικός κίνδυνος λαμβάνει τις χαμηλότερες τιμές κυρίως βορειοανατολικά και ανατολικά.

Παράλληλα εκτιμήθηκε και η διαφορά θερμοκρασίας για τη χρονική περίοδο 2041-2070 σε σύγκριση με την περίοδο 1971 – 2000 με τη χρήση του σεναρίου SSP5-8.5 που εντάσσεται στη νέα σειρά σεναρίων των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή και είναι το δυσμενέστερο (ουσιαστικά θεωρεί ότι θα συνεχιστεί αμείωτη η χρήση των ορυκτών καυσίμων και κατά συνέπεια θα αυξηθεί περαιτέρω η συγκέντρωση των αερίων θερμοκηπίου, και ιδίως του διοξειδίου του άνθρακα, στην ατμόσφαιρα).

Ειδικότερα, για την εκτίμηση, όπως εξηγεί ο κ. Καρτάλης, αξιοποιήθηκαν τρία κλιματικά μοντέλα τα αποτελέσματα των οποίων αποτυπώθηκαν σε βελτιωμένη χωρική κλίμακα της τάξης των 12.5 km x 12.5 km, με τη χρήση μηχανικής μάθησης και τη χρήση μιάς σειράς προγνωστικών παραμέτρων όπως η μέση επιφανειακή ροή ηλιακής ακτινοβολίας, η ταχύτητα του ανέμου στα 10 μέτρα από την επιφάνεια, κ.α.

Ο χάρτης δείχνει τις πέντε τάξεις του θερμικού κινδύνου

Γραφική απεικόνιση των πέντε τάξεων θερμικού κίνδυνου

Όπως διακρίνεται στο παρακάτω σχήμα, που επισυνάπτεται, η αύξηση της θερμοκρασίας για το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας ξεπερνά τους 3.5 βαθμούς Κελσίου.

Αναλύεται δε ως συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής και της αστικής θερμικής νησίδας με εξαίρεση τις παράκτιες ζώνες και τις περιοχές βορειότερα της Αθήνας. Εκτιμάται βάσιμα ότι αύξηση αυτού του μεγέθους, θα επιδεινώσει σημαντικά το θερμικό κίνδυνο στην Αθήνα κατά τη μελλοντική περίοδο 2041-2070.