Το νέο πακέτο μέτρων για τη δημογραφική ανάκαμψη στοχεύει στη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, στην αύξηση του δείκτη γονιμότητας και τη βελτίωση της αναλογίας εργαζομένων και συνταξιούχων, όπως ανακοίνωσε ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου.

Σε συνέντευξη Τύπου με την συμμετοχή της Υφυπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας Μαριλένας Ευαγγέλου και της Υφυπουργού Παρά το Προέδρω Ειρήνης Πικής αναλύθηκε το δεύτερο πακέτο μέτρων που ανακοινώθηκε πρόσφατα, μαζί με το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους αλλά και η ευρύτερη κυβερνητική πολιτική για το θέμα.

Τα μέτρα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αυξήσεις στα επιδόματα, διεύρυνση των δικαιούχων γονικής άδειας, οικονομική στήριξη νέων μητέρων, καθώς και πρωτοβουλίες ενίσχυσης της απασχόλησης για ανέργους. Παράλληλα, αναβαθμίζεται ο Εθνικός Φορέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής.

Ο Υπουργός σημείωσε ότι η δημογραφική ανάκαμψη της χώρας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Κυβέρνηση, αφού όπως είπε τα δημογραφικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ανησυχητικά, κάτι που αποτυπώνεται και στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ανέφερε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας εικοσαετίας ο μέσος δείκτης γονιμότητας ανά γυναίκα μειώθηκε από 1,46 παιδιά το 2002 σε 1,37 παιδιά το 2022.

Πρόσθεσε ότι η μέση ηλικία της μητέρας κατά την γέννηση του πρώτου παιδιού αυξήθηκε από τα 26,7 έτη το 2002 στα 29,8 έτη, το 2000. Το μέσο προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε από 77,5 χρόνια το 2002 σε 81,6 χρόνια το 2022. Η αναλογία των εργαζομένων και των συνταξιούχων του γηγενούς πληθυσμού διαφοροποιήθηκε αρνητικά από 2,51 εργαζόμενοι προς ένας συνταξιούχος το 2002 σε 1,82 προς ένας κατά το 2022.

Ο Υπουργός ανέφερε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την εφαρμογή ολοκληρωμένου πλαισίου πολιτικής για τη δημογραφική ανάκαμψη της χώρας.

«Θέλουμε να καταφέρουμε να εργάζονται όσο το δυνατόν περισσότεροι από τους πολίτες της χώρας μας και κατά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας να αυξηθούν ταυτόχρονα οι γεννήσεις, έτσι ώστε η αναλογία των εργαζομένων και των συνταξιούχων να αποκτήσει θετική τάση με τρόπο εξελικτικό και ταυτόχρονα η αρνητική τάση στον δείκτη των γεννήσεων να διαφοροποιηθεί έτσι ώστε να ξεκινήσει να είναι θετική», ανέφερε.

Τρεις δέσμες μέτρων για τη δημογραφική ανάκαμψη

Το πλαίσιο πολιτικής για τη δημογραφική ανάκαμψη, όπως εξήγησε ο Υπουργός, αποτελείται από τρεις δέσμες μέτρων με οικονομικό κόστος που ξεπερνά τα €100 εκατομμύρια.

Η πρώτη δέσμη μέτρων εφαρμόστηκε κατά τους πρώτους 18 μήνες της παρούσας διακυβέρνησης, με οικονομικό κόστος που προσεγγίζει τα €50 εκατομμύρια.

Η δεύτερη δέσμη μέτρων θα εφαρμοστεί σταδιακά κατά τους επόμενους 12 μήνες, με οικονομικό κόστος που ξεπερνά τα €50 εκατομμύρια.

Η τρίτη δέσμη μέτρων θα συνδυαστεί με την εφαρμογή του μετασχηματισμού του φορολογικού συστήματος, της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και της μετατροπής όλων των δημοτικών σχολείων σε ολοήμερα σχολεία κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης.

Στο πρώτο πακέτο μέτρων περιλήφθηκαν συγκεκριμένα μέτρα που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται, όπως η επέκταση της άδειας μητρότητας κατά 4 εβδομάδες, η διεύρυνση των δικαιούχων της γονικής άδειας με τη συμπερίληψη των αυτοτελώς εργαζομένων, η στεγαστική επιδότηση των νεαρών ζευγαριών, η επιδότηση της κρυοσυντήρησης ωαρίων και της τεχνητής γονιμοποίησης, η αύξηση του επιδόματος πολύτεκνης μάνας, η αύξηση του επιδόματος τέκνου, η καταβολή επιδόματος σε φοιτητές πολύτεκνων οικογενειών, η διεύρυνση των δικαιούχων επιδότησης διδάκτρων και σίτισης παιδιών, η ενίσχυση των υπηρεσιών φροντίδας των παιδιών για εργαζομένους γονείς και η επέκταση του ολοήμερου σχολείου.

Τα νέα μέτρα αναλυτικά

Στο δεύτερο πακέτο περιλαμβάνονται μέτρα συμφιλίωσης της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής για τη διαμόρφωση αυξητικής τάσης στον δείκτης γονιμότητας και μέτρα αύξησης της συμμετοχής στην αγορά εργασίας για τη βελτίωση της αναλογίας εργαζομένων και συνταξιούχων.

Τα μέτρα που αποσκοπούν στη διαμόρφωση αυξητικής τάσης στον δείκτη γονιμότητας είναι η αύξηση του βοηθήματος τοκετού, η επέκταση των δικαιούχων του επιδόματος γονικής άδειας, η στοχευμένη αύξηση της διάρκειας του επιδόματος της γονικής άδειας, η απάλειψη των κριτηρίων για καταβολή επιδόματος τέκνου σε όλες τις οικογένειες με 5 εξαρτώμενα παιδιά και άνω, η δημιουργία παιδικών σταθμών σε χώρους εργασίας, η επέκταση των ωραρίων λειτουργίας των παιδικών σταθμών και η οικονομική στήριξη των νεαρότερων μητέρων.

Τα μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση της αναλογίας εργαζομένων και συνταξιούχων, είναι η ενίσχυση της απασχόλησης ανέργων και αδρανών γυναικών, ανέργων κάτω των 30 ετών και ανέργων άνω των 50 ετών, η προώθηση της εποχικής εργασίας των μαθητών και η θεσμοθέτηση της αμειβόμενης πρακτικής άσκησης. Επίσης η αύξηση του βοηθήματος τοκετού που καταβάλλεται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε περίπου 8000 μητέρες ετησίως. Από τα σχεδόν €630 που είναι το ποσόν που καταβάλλεται σήμερα επεκτείνεται στα €1.000 για το πρώτο παιδί, στα € 1.500 για το δεύτερο παιδί και στα €2.000 για το τρίτο παιδί και θα εφαρμοστεί αναδρομικά από την 01/10/2024, σύμφωνα με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή Αντιπροσώπων εντός των επόμενων εβδομάδων.

Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Υπουργός, η επέκταση των δικαιούχων του επιδόματος γονικής άδειας θα διπλασιάσει τους δικαιούχους αυτής της παροχής με την διεύρυνσης του ορίου ηλικίας του παιδιού από τα 8 έτη στα 15 έτη και θα εφαρμοστεί σύμφωνα με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή εντός των επόμενων εβδομάδων. Επίσης, είπε, γίνεται στοχευμένη αύξηση της διάρκειας του επιδόματος γονικής άδειας για το δεύτερο παιδί από τις 8 εβδομάδες στις 10 εβδομάδες, για το τρίτο παιδί, από τις 8 εβδομάδες στις 12 εβδομάδες, σύμφωνα με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή εντός των επόμενων εβδομάδων θα τεθεί σε εφαρμογή ταυτόχρονα με την επέκταση των δικαιούχων καταβολής επιδόματος γονικής άδειας με την αύξηση του ορίου ηλικίας των παιδιών.

Για την καταβολή επιδόματος τέκνου σε όλες τις οικογένειες με πέντε εξαρτώμενα παιδιά και άνω με την απάλειψη των εισοδηματικών κριτηρίων θα κατατεθεί νομοθετική τροπολογία στη Βουλή επίσης εντός των επόμενων εβδομάδα, με στόχο τα μέτρα αυτά, να τεθούν ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής πριν από το τέλος του έτους.

Η δημιουργία παιδικών σταθμών για τις ανάγκες των εργαζομένων γονιών σε χώρους εργασίας με την υποστήριξη των επιχειρήσεων και μέσω επιδότησης της δαπάνης, για επιχειρήσεις και για συμπράξεις επιχειρήσεων, θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται μέσω της προκήρυξης σχεδίου εντός του δεύτερου τριμήνου του 2025.

Η επέκταση των ωραρίων λειτουργίας των παιδικών σταθμών μέσω της πιλοτικής επέκτασης του απογευματινού ωραρίου λειτουργίας των βρεφονηπιακών σταθμών και των παιδοκομικών σταθμών μέχρι τις επτάμιση το απόγευμα για την καλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες των εργαζόμενων γονιών, θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται εντός του τρίτου τριμήνου του 2025.

Η οικονομική στήριξη των νεαρότερων μητέρων που είναι δικαιούχες για την καταβολή βοηθήματος του τοκετού και αποκτούν το πρώτο παιδί πριν από την ηλικία των 30 ετών, με την καταβολή οικονομικής ενίσχυσης ύψους €200 μηνιαίως για περίοδο 24 μηνών μετά από τον τοκετό και με συνολικό ποσό οικονομικής ενίσχυσης €4.800, θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται από το Σεπτέμβριο του 2025.

Η ενίσχυση της απασχόλησης ανέργων άνω των 50 ετών μέσα από την παροχή καθοδήγησης, την επιδότηση του μισθού και την επαγγελματική εκπαίδευση για την εργοδότηση μερικών εκατοντάδων ανέργων που είναι πάνω από αυτό το ηλικιακό όριο, θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται με την προκήρυξη σχεδίου εντός των επόμενων εβδομάδων. Η ενίσχυση της απασχόλησης ανέργων και αδρανών γυναικών, καθώς και ανέργων κάτω των 30 ετών μέσα από την παροχή καθοδήγησης, την επιδότηση του μισθού και την επαγγελματική εκπαίδευση που θα καλύψει σχεδόν 1000 άτομα, θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται με την προκήρυξη σχεδίου στις αρχές του 2025.

Η θεσμοθέτηση της αμειβόμενης πρακτικής άσκησης ως μαθησιακής και αναπτυξιακής διαδικασίας, με τον καθορισμό κατώτατων απολαβών θα εφαρμοστεί με την κατάθεση νομοσχεδίου στη Βουλή εντός του 2025, για το οποίο γίνεται διαβούλευση με τους εκπροσώπους των νέων.

Αναβάθμιση του Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής

Παράλληλα, σύμφωνα με το πλαίσιο πολιτικής για τη δημογραφική ανάκαμψη, αναβαθμίζεται και αναδιοργανώνεται ο Εθνικός Φορέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής, αξιοποιώντας την εργαλειοθήκη για τη δημογραφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έχει προγραμματιστεί σύνοδος του φορέα για τη συζήτηση και τον προγραμματισμό των επόμενων βημάτων, η οποία θα πραγματοποιηθεί αύριο Πέμπτη.

Ο Υπουργός ανέφερε ότι την Πέμπτη θα παρουσιαστεί αναλυτικά το πλαίσιο πολιτικής για τη δημογραφική ανάκαμψη, έτσι ώστε να συζητηθεί περισσότερο με τα μέλη του Φορέα σε σχέση με τον προγραμματισμό των επόμενων βημάτων. Ειδικότερα όμως, ανέφερε, θα συζητηθούν οι εισηγήσεις που έχουν διαμορφωθεί για αναβάθμιση και αναδιοργάνωση του Εθνικού Φορέα, έτσι ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στις ανάγκες.

Πρόσθεσε ότι διαπιστώνεται ότι υπάρχουν περιθώρια για να μπορέσει ο ρόλος του να ενισχυθεί για να βοηθήσει ακόμη περισσότερο στην υλοποίηση αυτών των πολιτικών.

Ο κ. Παναγιώτου εξέφρασε αισιοδοξία ότι τα νέα μέτρα σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα για οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή «δημιουργούν προοπτικές αισιοδοξίας για βελτίωση στους αρνητικούς δείκτες των δημογραφικών τάσεων».

Είπε επίσης ότι η Κυβέρνηση θα παρακολουθεί επισταμένα μέσω συγκεκριμένων δεικτών την πρόοδο της υλοποίησης των μέτρων και τη σταδιακή επίτευξη των στόχων, προετοιμάζοντας την επόμενη δέσμη μέτρων δημογραφικής πολιτικής.

Υφυπουργός Πρόνοιας: Κομβικής σημασίας οι υπηρεσίες για διευκόλυνση γονέων

Σε παρέμβασή της η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας Μαριλένα Ευαγγέλου, ανέφερε ότι η διαμόρφωση των μέτρων ήταν μία συλλογική εργασία, στην οποία έχουν συνεργαστεί και άλλα Υπουργεία, όπως και το Υφυπουργείο Πρόνοιας.

Πρόσθεσε ότι στα μέτρα που ανακοινώθηκαν το Υφυπουργείο συμβάλλει περισσότερο στην επίτευξη της συμφιλίωσης επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή με την ενίσχυση υπηρεσιών, αλλά και στηρίζοντας περαιτέρω πολύτεκνες οικογένειες.

Η φιλοσοφία του Υφυπουργείου, ανέφερε, είναι να συνδυάζει παροχές με υπηρεσίες. Σημείωσε τη σημασία των υπηρεσιών, αναφέροντας ότι για αυτό το λόγο προχωρούν εντός του 2025 σε επέκταση του ωραρίου των βρεφονηπιακών και παιδοκομικών σταθμών μέχρι τις επτάμιση το βράδυ. Το μέτρο αυτό θα εφαρμοστεί πιλοτικά και θα αφορά σταθμούς που συμμετέχουν στο σχέδιο επιδότησης διδάκτρων και σίτισης παιδιών.

Στην ίδια φιλοσοφία κινείται και το σχέδιο υποστήριξης επιχειρήσεων με επιδότηση δαπάνης για δημιουργία βρεφονηπιακών σταθμών, παιδοκομικών σταθμών, κέντρων προστασίας και απασχόλησης παιδιών για τις ανάγκες των εργαζομένων γονέων, είπε η κ. Ευαγγέλου.

Σε ερώτηση αν θα υπάρξουν αντίστοιχοι σταθμοί σε μεγάλα Υπουργεία και άλλους δημόσιους οργανισμούς, η Υφυπουργός είπε ότι ξεκινούν με τις ανάγκες των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι εργάζονται συνήθως μέχρι τις απογευματινές ώρες. Ανέφερε πως γνωρίζουν ότι ως επί το πλείστων αυτή η ανάγκη είναι στον ιδιωτικό τομέα, τόσο για το ένα σχέδιο της επέκτασης του ωραρίου λειτουργίας των σταθμών μέχρι τις επτάμιση το βράδυ, όσο και για σχέδιο για τα κίνητρα δημιουργίας σταθμών που θα εξυπηρετούν εργαζομένους σε επιχειρήσεις.

Η Υφυπουργός παρά το Προέδρω Ειρήνη Πική εκ μέρους της Γραμματείας συντονισμού του Κυβερνητικού έργου, τόνισε ότι τα μέτρα εμπίπτουν μέσα στην ευρύτερη κυβερνητική πολιτική για τη βελτίωση της της καθημερινότητας των πολιτών και την υλοποίηση του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ενίσχυση των νέων για αύξηση γεννήσεων

Σε ερώτηση κατά πόσο έχει εκπονηθεί κάποια μελέτη για την τάση των νέων να κάνουν λιγότερα παιδιά, ο Υπουργός ανέφερε ότι οι αποφάσεις αυτές για την προσωπική ζωή ανήκουν στους ίδιους τους νέους, ωστόσο αυτό που η πολιτεία κάνει είναι να διασφαλίσει ένα ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις παροχές που καταβάλλονται τις ευκαιρίες που υπάρχουν, την υποστήριξη που παρέχεται και την επάρκεια των μισθολογικών απολαβών.

Είπε ότι η Κυβέρνηση βρίσκεται σε διάλογο με την κοινωνία και τους νέους, αξιολογώντας και αξιοποιώντας τα ευρήματα των ερευνών που διεξάγονται. Σημείωσε ότι η ανεργία παρόλο που έχει πέσει σε χαμηλό ποσοστό, είναι ψηλότερη σε ηλικίες κάτω των 30 και των άνω των 55.

Πρόσθεσε ότι για να παραμείνει περισσότερο μέρος των εργαζομένων ενεργό στην αγορά εργασίας όσο και για να ξεκινήσει νωρίτερα η ένταξη των νεαρότερων στην αγορά, υλοποιούνται πολιτικές οι οποίες διευκολύνουν αυτήν την διαδικασία.

Έφερε ως παράδειγμα την ενίσχυση της εργασίας των νέων κατά τα μαθητικά τους χρόνια, τη θεσμοθετημένη αμοιβή κατά τη διάρκεια της άσκησης και την οικονομική ενίσχυση μητέρων κάτω των 30 ετών, ώστε να ενισχυθεί η προοπτική της έγκαιρης ένταξης των νέων στην αγορά εργασίας, αυξάνοντας και τις προοπτικές για να ξεκινήσει να δημιουργεί την οικογένειά του νωρίτερα.

Καλύτερη αξιοποίηση της νόμιμης μετανάστευσης

Σε ερώτηση για τον ρόλο της μετανάστευσης στη διαμόρφωση της δημογραφικής, πολιτικής, ο κ. Παναγιώτου ανέφερε ότι μέσω της αξιοποίησης της εργαλειοθήκης για τη δημογραφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κυβέρνηση έχει ήδη εντάξει την μετανάστευση στο δημογραφικό σχεδιασμό.

Αυτό όπως είπε, γίνεται μέσα από την αποτελεσματική αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών και την καλύτερη αξιοποίηση της μετανάστευσης μέσω των νόμιμων διαδικασιών.

«Μέσα από τα στοιχεία αναφορικά με τα αποτελέσματα της εφαρμογής αυτών των πολιτικών κατά τους προηγούμενους μήνες της διακυβέρνησης, διαπιστώνεται ότι η παράνομη μετανάστευση μειώνεται σημαντικά και η αξιοποίηση των νόμιμων διαδικασιών επεκτείνεται σε αντιδιαστολή με αυτά», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι έχουν επιταχυνθεί σημαντικά οι διαδικασίες για την αξιολόγηση των αιτημάτων που υποβάλλονται από εργοδότες για την έλευση εργαζομένων από το εξωτερικό. Επίσης, είπε, βρίσκεται στο τελικό στάδιο η διαδικασία για την έκδοση διατάγματος που αφορά την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την λεγόμενη μπλε κάρτα, που επίσης θα διευκολύνει αυτή τη διαδικασία.

Τόνισε παράλληλα ότι η ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας και η μεγέθυνση της αγοράς εργασίας έχει ήδη υπερβεί τις δημογραφικές δυνατότητες του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού για την στελέχωση όλων των θέσεων εργασίας που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία της οικονομίας.

Παράλληλα, ωστόσο, είπε ότι αποδίδεται έμφαση στην υποστήριξη του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού, που αποτελεί τον κυπριακό κορμό της οικονομίας, που με προοπτική μακράς πνοής θα βρίσκεται στη χώρα και θα στελεχώνει την αγορά εργασίας αλλά θα εξασφαλίζει και ωφελήματα από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, έτσι ώστε οι δημογραφικές προοπτικές του πληθυσμού της Κύπρου, να εξελιχθούν με τρόπο θετικότερο από αυτόν που καταγράφεται κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.