Ως θετική εξέλιξη χαρακτήρισε την επικείμενη άτυπη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Γιώργος Γεραπετρίτης, σε συνέντευξή που παραχώρησε στην «Καθημερινή της Κυριακής» της Ελλάδας.

Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε πως η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων συμβάλλει στη δημιουργία ευνοϊκότερου κλίματος για την επανεκκίνηση των συζητήσεων για το Κυπριακό.  «Μόνο μέσα από τον παραγωγικό διάλογο μπορεί να υπάρξει βιώσιμη λύση, βεβαίως στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ποτέ καμία συζήτηση δεν τελείωσε πριν ξεκινήσει», δήλωσε.

Αναφερόμενος στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, ο ΥΠΕΞ υπογράμμισε ότι «προχωρά κανονικά» μετά την επίτευξη συμφωνίας επί των οικονομικών πτυχών του και την διευθέτηση των τελευταίων ζητημάτων από τις Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας των δύο χωρών. 

«Η Ελλάδα δεν υπαναχωρεί σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό της», κατέστησε σαφές ο κ. Γεραπετρίτης, υπενθυμίζοντας ότι πρόκειται για ένα έργο αμοιβαίου ενδιαφέροντος για την Ε.Ε., η οποία και το συγχρηματοδοτεί. 

Στόχος η συμφωνία για ΑΟΖ στα ελληνοτουρκικά

Σε ότι αφορά τα ελληνοτουρκικά, ο κ. Γεραπετρίτης, έθεσε ως στόχο την επίτευξη συμφωνίας για το πλαίσιο οριοθέτησης ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας με την Τουρκία έως τον Ιανουάριο. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ τόνισε πως η Αθήνα επιδιώκει την πλήρη εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και την παραπομπή σε διεθνή δικαιοδοσία, εάν χρειαστεί, για την επίλυση της διαφοράς. Σημείωσε, ωστόσο, ότι η συζήτηση δεν αφορά τα εθνικά χωρικά ύδατα, τα οποία αποτελούν «κυριαρχικό και αναφαίρετο δικαίωμα της ελληνικής πολιτείας».

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας αναμένεται να συζητήσει τα επόμενα βήματα με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, πιθανόν τον Νοέμβριο στην Αθήνα. Εάν υπάρξει σύμπτωση απόψεων, η εντολή για την έναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων θα δοθεί από τους δύο ηγέτες κατά τη διάρκεια του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, που έχει προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο στην Άγκυρα. «Αυτή τη στιγμή οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών έχουμε λάβει εντολή να αξιολογήσουμε αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να προχωρήσουμε στην ουσιαστική συζήτηση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ», σημείωσε ο Έλληνας ΥΠΕΞ.

Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να αναγνωρίσει τις τουρκικές αξιώσεις, όπως αυτές που απορρέουν από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Τόνισε, δε, ότι η Αθήνα δεν ασκεί «συναλλακτική εξωτερική πολιτική», αλλά πολιτική αρχών και αξιών και πρόσθεσε τα εξής: «Δεν περιμέναμε ότι η Τουρκία από τη μια μέρα στην άλλη θα αποστεί από τις βασικές υποκείμενες θέσεις και διεκδικήσεις της, που έχουν αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες. Η διαφορά είναι ότι οι ελληνικές θέσεις ερείδονται απολύτως στο διεθνές δίκαιο, ιδίως δε στο δίκαιο της θάλασσας, και για τον λόγο αυτό εμμένουμε στην πιστή εφαρμογή του. Η Ελλάδα ουδέποτε αναγνώρισε ούτε πρόκειται να αναγνωρίσει τις τουρκικές αξιώσεις, όπως αυτές που εκπηγάζουν από το παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο».

Σε ερώτηση για το εάν υπάρχει περιθώριο συμβιβασμών, ο κ. Γεραπετρίτης ξεκαθάρισε πως «στην υποστήριξη των θέσεών μας δεν χρειάζεται συμβιβασμός, διότι ερείδονται στο διεθνές δίκαιο».

Παράλληλα, απέρριψε κατηγορηματικά την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, χαρακτηρίζοντάς τες «ιστορικά αποδεδειγμένα» ως ατελέσφορες. «Μόνον η κίνηση παράγει ωφέλιμη ενέργεια», τόνισε.

Τέλος, ο Υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στο ζήτημα της επανέναρξης της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, χαρακτηρίζοντάς το «ζήτημα οικουμενικής απαίτησης» και όχι διμερές.

Η κρίση στη Μέση Ανατολή και οι σχέσεις με Αλβανία

Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών καταδίκασε απερίφραστα την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, χαρακτηρίζοντάς την «απολύτως καταδικαστέα».  Υπογράμμισε την ανησυχία της Ελλάδας για την κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή, τονίζοντας πως η χώρα μας, ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή, θα συνεχίσει να εργάζεται για την ειρήνη μέσω του διαλόγου και της τήρησης του διεθνούς δικαίου και προσθέτοντας ότι «είναι απαραίτητο να εξαντλήσουμε κάθε διπλωματικό περιθώριο προς την κατεύθυνση της άμεσης επίτευξης ειρήνης. Και τούτο θα επιδιώξουμε και μέσω της συμμετοχής μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ τη διετία 2025-2026».

Επιπλέον, ο ΥΠΕΞ αναφέρθηκε στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Αλβανία, τονίζοντας πως η Ελλάδα στηρίζει την Ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας. «Μια πιο ευρωπαϊκή Αλβανία θα είναι καλύτερος γείτονας για την Ελλάδα», δήλωσε. Ωστόσο, υπογράμμισε πως η Ελλάδα θα παρακολουθεί στενά την πρόοδο της Αλβανίας σε ό,τι αφορά τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. 

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο ΥΠΕΞ τόνισε πως η Ελλάδα στηρίζει την ένταξη όλων των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Μακεδονίας. Ωστόσο,  υπογράμμισε την ανάγκη πλήρους σεβασμού του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Η επιλεκτική εφαρμογή των διεθνών συνθηκών κλονίζει την περιφερειακή και διεθνή αρχιτεκτονική ασφαλείας και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή», ανέφερε.