Της Ελίνας Σταματίου
Email: [email protected]

Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2023, η ώρα 01.30 τα ξημερώματα. Από κάποιο απόμερο παραλιακό σημείο της Τρίπολης του Λιβάνου ξεκινούν σχεδόν ταυτόχρονα τέσσερις βάρκες φορτωμένες με μετανάστες. Προορισμός τους…. η Κύπρος.

Στην πρώτη βάρκα επιβαίνουν 76 άτομα, στη δεύτερη 75, στην τρίτη 19 και στην τέταρτη 83.

Οι περισσότεροι είναι Σύριοι πρόσφυγες που πλήρωσαν τρεις , τέσσερις, ακόμη και 5 χιλιάδες δολάρια έκαστος, για να εξασφαλίσουν μία θέση στο όνειρο, μία θέση μακριά από τη φρίκη του πολέμου και της φτώχειας, μία ευκαιρία να ζήσουν.

Είκοσι ώρες μετά τον απόπλου όλες οι βάρκες θα φτάσουν στην Κύπρο… όλες εκτός από μία.

Το AlphaNews.Live πριν τρεις μήνες ξεκίνησε μια μεγάλη έρευνα γύρω από το μυστηριώδες ταξίδι των 83 αυτών μεταναστών που δεν έφτασαν ποτέ στη χώρα μας και που μέχρι σήμερα – ένα χρόνο μετά – δεν έχει υπάρξει καμία εξακριβωμένη πληροφορία για την τυχή τους.

Στο πλαίσιο της έρευνας αυτής λήφθηκαν συνεντεύξεις από συγγενείς των επιβαινόντων αγνοουμένων , από τον δικηγόρο που τους εκπροσωπεί στην Κύπρο, από επικεφαλής αρμοδίων αρχών, ένω έγινε κατορθωτή η συλλογή ενός μεγάλου όγκου ηχητικών και οπτικών ντοκουμέντων που λήφθηκαν από τους ίδιους τους μετανάστες ενώ βρίσκονταν εν πλω και καθοδόν για την Κύπρο, λίγο πριν χαθούν για πάντα τα ίχνη τους.

Παράλληλα συλλέχθηκαν στοιχεία σχετικά με το παράνομο κύκλωμα που επιχείρησε να τους φέρει στη χώρα μας, αλλά και ότι ακολούθησε μετά την εξαφανίσή τους.

Βράδυ 12ης Δεκεμβρίου

Το κυπριακό ΚΣΕΔ λαμβάνει σήμα για την ύπαρξη σκαφών σε κίνδυνο στα ανοικτά της Κύπρου. Άμεσα ξεκινά μια συντονισμένη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. 

Όπως δήλωσε στο AlphaNews.Live ο Διοικητής του ΚΣΕΔ, Ανδρέας Χαραλαμπίδης, το επίμαχο βράδυ είχαν αφιχθεί τρεις βάρκες στα κυπριακά παράλια, για τις οποίες χρειάστηκε η επέμβαση του ΚΣΕΔ, προκειμένου αυτές να μεταφερθούν με ασφάλεια στη στεριά.

Από τη διαδικασία διακρίβωσης στοιχείων που διενήργησε η Αστυνομία, πριν μεταφέρει τους μετανάστες στο Πουρνάρα, καταγράφηκαν συνολικά 170 ονόματα. Από αυτά υπολείπονταν 83, όσοι δηλαδή και οι άνθρωποι που επέβαιναν στην 4^η βάρκα που είχε αποπλεύσει μαζί τους από τον Λίβανο, αλλά δεν έφτασε ποτέ. Ανάμεσα στους 83 αυτούς ανθρώπους, υπήρχαν γυναίκες, παιδιά, ακόμη και βρέφη.

Η τελευταία επικοινωνία

Η τελευταία καταγεγραμμένη επικοινωνία των επιβατών της 4^ης βάρκας πριν χαθούν για πάντα  τα ίχνη της, έγινε στις 06.00 το πρωί της 12ης Δεκεμβρίου.

Συγκεκριμένα, ο Μπακρ Αλ Ερκ, ένας 23χρονος πρόσφυγας από τη Χομς της Συρίας, έστειλε μέσω What’s App στην οικογένειά του ένα βίντεο στο οποίο εμφανίζεται ο ίδιος μαζί με τους φίλους του, να γελούν και να αστειεύονται ενώ βρίσκονται εν πλω και καθοδόν για Κύπρο.

Λίγες ώρες νωρίτερα και ενώ η βάρκα είχε μόλις αποπλεύσει από την Τρίπολη, ένας άλλος μετανάστης καταγράφει με το κινητό του τηλέφωνο εικόνες από το σκάφος όπου οι επιβαίνοντες άλλοι όρθιοι και άλλοι καθισμένοι στο κατάστρωμα, έχουν περασμένα στη μέση τους μαύρα σωσίβια και συνομιλούν.

Πριν τον απόπλου οι διακινητές είχαν ζητήσει από τους μετανάστες να τους παραδώσουν τα κινητά τους τηλέφωνα. Κάποιοι όμως γνωρίζοντας την τακτική που ακολουθούν τα κυκλώματα αυτά, είχαν φροντίσει να τα κρύψουν και να τα πάρουν μαζί τους.

Από τη στιγμή της αναχώρησης του σκάφους τις πρώτες πρωινές ώρες της 12^ης Δεκεμβρίου μέχρι και τις έξι που εστάλη το τελευταίο βίντεο μέσω What’s App, οι οικογένειες των μεταναστών λάμβαναν από τους ανθρώπους τους ηχητικά μηνύματα που τους ενημέρωναν για το ταξίδι και την κατάστασή τους.

Όσο η βάρκα απομακρυνόταν και πλησίαζε σε διεθνή ύδατα κάποιοι εκ των μεταναστών φρόντισαν, εξάλλου, να ενημερώσουν τις οικογένειές τους ότι θα διακοπεί η επικοινωνία για κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι το σκάφος να εισέλθει στα χωρικά ύδατα της Κύπρου.

Η εξαφάνιση

Είχαν πράσει αρκετές ώρες από τότε που λογικά η επικοινωνία των μεταναστών θα έπρεπε να έχει αποκατασταθεί και οι ίδιοι να έχουν φτάσει στα κυπριακά παράλια.

Ωστόσο καμία οικογένεια δεν έλαβε κάποιο μήνυμα, ενώ οι προσπάθειές τους να επικοινωνήσουν μαζί τους απέβαιναν άκαρπες.

Μη έχοντας άλλο τρόπο να μάθουν τι έχει συμβεί, κάποιοι συγγενείς επικοινώνησε με μέλη του κυκλώματος που είχε αναλάβει την παράνομη μεταφορά των ανθρώπων τους στην Κύπρο.

Ο Adham αδελφός ενός από τους 83 επιβαίνοντες της βάρκας, του 34χρονου Kassem, μίλησε στο AlphaNews.Live και περιέεγραψε τις δραματικές στιγμές που ακολούθησαν όταν προσπάθησαν με κάθε τρόπο να εξακριβώσουν αν έφτασαν και πού βρίσκονται οι άνθρωποί τους.

Εκείνη την περίοδο συγγενείς επιβαινόντων που διέμεναν στην Κύπρο, πήραν την πρωτοβουλία να επικοινωνήσουν με τις αρχές της Δημοκρατίας για να μάθουν αν όντως έφτασαν οι άνθρωποί τους, όπως τους διαβεβαίωναν οι διακινητές. Ωστόσο μια τραγική σύμπτωση θα προκαλέσει ένα σοβαρό μπέρδεμα. Συγκεκριμένα στις 16 Δεκεμβρίου αφίχθηκε στα κυπριακά παράλια ακόμη ένα πλοιάριο με 85 μετανάστες. Ο χρόνος της άφιξής του καθώς και ο αριθμός των επιβαινόντων μπέρδεψε τις αρχές που στην αρχή θεώρησαν βέβαιο ότι πρόκειται για την αγνοούμενη βάρκα. Γρήγορα ωστόσο διαπιστώθηκε πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει αφού από την ταυτοποίηση των αφιχθέντων μεταναστών, κανένα όνομα δεν ταίριαζε με τη λίστα των αγνοουμένων που είχε δοθεί νωρίτερα στις αρχές.

Ωστόσο οι συγγενείς, θέλησαν να σιγουρευτούν ότι όντως δεν πρόκειται για το εξαφανισμένο πλοιάριο, γι’ αυτό και συγκεντρώθηκαν έξω από το Πουρνάρα καταγράφοντας με το κινητό τους τηλέφωνο πλάνα, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να εντοπίσουν κάποιον δικό τους.

Στο μεταξύ, ένας από τους μετανάστες των τριών σκαφών που αφίχθηκαν το βράδυ της 12ης Δεκεμβρίου στα παράλια της χώρας μας, μιλώντας στο AlphaNews.Live. αποκάλυσε μία σημαντική λεπτομέρεια:

Μαρτυρία μετανάστη 3ης βάρκας
«Ξεκινήσαμε ξημερώματα 12^ης Δεκεμβρίου… από το πρωί στις 9 μέχρι και τις 12 το μεσημέρι, είχαμε οπτική επαφή με την 4^η βάρκα που ακολουθούσε πίσω μας. Μετά το μεσημέρι ο καιρός άλλαξε, άρχισε δυνατή βροχή και σήκωσε κύμα. Από εκείνη τη στιγμή και μετά δεν τους ξανά είδαμε»

Επικοινωνία με την ΜΚΟ «Alarm Phone»

Ο Adham, αδελφός του αγνοούμενου Kassem, λίγες μέρες μετά τη 12η Δεκεμβρίου, παίρνει την πρωτοβουλία να επικοινωνήσει με την Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Alparm Phone» και να δηλώσει την εξαφάνιση. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, ξεκίνησε μια μαραθώνια προσπάθεια εντοπισμού του μοιραίου σκάφους με συντονισμένες επιχειρήσεις έρευνας από θαλάσσης και αέρος τόσο από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και από πλευράς Λιβάνου. Οι έρευνες κράτησαν μέχρι και το τέλος του 2023, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.

Η ταυτοποίηση του πρώτου πτώματος

Εννέα μέρες μετά την εξαφάνιση του σκάφους ξεβράζονται στις ακτές της Συρίας στην περιοχή της Ταρτούς δύο ανθρώπινες σοροί. Από τις εξετάσεις που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκε πως η μία ανήκει στον 19χρονο Μοχάμεντ Αχμέντ Αλκασαόνα, επιβάτη της εξαφανισμένης βάρκας.

Τον επόμενο μήνα σε διαφορετικές ημερομηνίες ξεβράζονται στις τουρκικές ακτές ακόμη 9 σοροί.

Τον ίδιο μήνα στις ακτές της κατεχόμενης Καρπασίας η θάλασσα βγάζει ακόμη  επτά πτώματα. Οι κατοχικές αρχές προχωρούν δημοσία δαπάνη στην ανώνυμη ταφή τους σε κάποιο κοιμητήριο του ψευδοκράτους.

Στις ελεύθερες περιοχές, τον περασμένο Απρίλιο πολίτης εντοπίζει τμήμα ανθρώπινης σορού στην παραλία της Σωτήρας, ενώ έναν μήνα μετά ψαράς στη Λάρα έρχεται αντιμέτωπος με ένα ακόμη μακάβριο εύρημα. Συγκεκριμένα εντοπίζει παπούτσι μέσα στο οποίο υπάρχει ανθρώπινο πέλμα.

Η Κυπριακή Αστυνομία φρόντισε να πάρει δείγματα γενετικού υλικού από όσους συγγενείς αγνοούμενων μεταναστών διαμένουν στην Κύπρο, ωστόσο όπως μας δήλωσε ο Εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας (όταν λήφθηκε η συνέντευξη) Χρίστος Ανδρέου, καμία από τις δύο σορούς δεν ταυτοποιήθηκε με τα δείγματα γενετικού υλικού από συγγενείς επιβαινόντων της 4ης βάρκας.

Σε ότι αφορά τα πτώματα που βρέθηκαν σε Τουρκία και κατεχόμενα, δεν κατέστη δυνατό μέχρι στιγμής να γίνει κάποια εξέταση, λόγω μη συνεργασίας της Άγκυρας και των αρχών του ψευδοκράτους με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Έρευνες προς πάσα κατεύθυνση

Οι οικογένειες των αγνοουμένων που διαμένουν στην Κύπρο διόρισαν αρχές του 2024 έναν δικηγόρο προκειμένου να αναλάβει την υπόθεση και να διαλευκάνει τι ακριβώς συνέβη στους ανθρώπους τους. Ο δικηγόρος αυτός, Κωνσταντίνος Ταμπούρλας, μίλησε στο AlphaNews.Live και είπε πως από την πρώτη στιγμή έχοντας έναν κατάλογο με τα ονόματα 10 αγνοουμένων αποτάθηκε στην Αστυνομία για απαντήσεις.

Την ίδια ώρα, κάποιοι επιτήδειοι που γνώριζαν για το συμβάν – ίσως και μέλη του ίδιου του κυκλώματος που επιχείρησε να φέρει τους μετανάστες στην Κύπρο – φρόντισαν να εκμεταλλευτούν τον πόνο και την αγωνία των συγγενών με τον χειρότερο τρόπο.

Ο Daham αδελφός ενός εκ των 83, του 32χρονου Muhammed, πριν από δύο περίπου μήνες έλαβε στο κινητό του τηλέφωνο ένα βίντεο, στο οποίο ο αποστολέας ισχυριζόταν ότι απεικονίζεται ο αδελφός του κρατούμενος σε μία φυλακή της Συρίας.

Οι συγγενείς ζήτησαν από τον αποστολέα περισσότερες αποδείξεις, αλλά αυτός δεν ξανά επικοινώνησε ποτέ.

Λίγες μέρες αργότερα μια άλλη οικογένεια παίρνει ένα μήνυμα μέσω What’s App στο οποίο περιέχονται δύο φωτογραφίες κακοποιημένων ανδρών. Ο άνθρωπος που τις έστειλε τους είπε πως οι άνθρωποί τους κρατούνται όμηροι και πως αν θέλουν να τους ξανά δουν ζωντανούς θα πρέπει να πληρώσουν λύτρα.

Η μαρτυρία Χ

Όταν κάποιες οικογένειες ήρθαν σε επικοινωνία με τους διακινητές, ένα από τα πράγματα που επιχείρησαν να μάθουν είναι αν όντως στη βάρκα επέβαιναν και κάποιοι άγνωστοι Λιβανέζοι, όπως έλεγαν οι πληροφορίες που είχαν φτάσει κοντά τους.

Κατά τη διάρκεια συνομιλίας τους μέσω What’s App με ένα από τα μέλη του κυκλώματος ονόματι ­«Abo Shaheen», αυτός τους έστειλε μία φωτογραφία από ένα σημειωματάριο στο οποίο ήταν γραμμένα ονόματα επιβαινόντων. Παρατηρώντας τη φωτογραφία οι συγγενείς πρόσεξαν πως κάποια από τα ονόματα αυτά ήταν σβησμένα, γι’ αυτό και θέλησαν να μάθουν ποιοι είναι και γιατί σβήστηκαν. Το μέλος του κυκλώματος των διακινητών αρνήθηκε να τους δώσει οποιαδήποτε πληροφορία γι’ αυτούς, ξεκαθαρίζοντάς τους ότι δεν είναι δική τους δουλειά και να πάψουν να ασχολούνται.

Η πιο μυστηριώδης όμως μαρτυρία ήρθε από έναν άγνωστο που προσέγγισαν οι ίδιοι οι συγγενείς μέσω κάποιου κοινού γνωστού. Ο άνθρωπος αυτός Κύπριος υπήκοος, ήρθε σε επικοινωνία μαζί τους μόνο ύστερα από  έκκληση των ιδίων και όχι αυτοβούλως εποφθαλμιώντας κάποιο όφελος.

Συγγενής αγνοουμένου μίλησε υπό το καθεστώς της ανωνυμίας γι’ αυτόν τον άνθρωπο και τα όσα περίεργα τους αποκάλυψε.

Ταξίδια θανάτου

Για τους 83 επιβαίνοντες της 4^ης βάρκας το ταξίδι για την Κύπρο ήταν ταξίδι ελπίδας γι’ αυτό και δεν δίστασαν να πληρώσουν ακριβά για να το κάνουν, όπως ο αδελφός του Adham και ο θείος του, αλλά και ο αδελφός ενός άλλου Σύριου που διαμένει στην Κύπρο, του Ibrahim.

Για όσους διαμένουν στη ρημαγμένη από τον πολυετή πόλεμο Συρία, η ανεύρεση των κατάλληλων ανθρώπων που θα αναλάβουν να τους μεταφέρουν παράνομα σε κάποια άλλη χώρα, δεν είναι και τόσο δύσκολη υπόθεση.

Για τους ανθρώπους που έμειναν πίσω, ωστόσο, πέραν της απώλειας, καλούνται να αντιμετωπίσουν όπως παραδέχονται σε στις συνεντέυξεις τους, ένα αβάσταχτο βάρος ενοχών επειδή δεν τους απέτρεψαν από του να κάνουν αυτό το επικίνδυνο ταξίδι.

Ένα οργανωμένο έγκλημα

Για τον τμήμα Αναγκαστικών και Ακούσιων Εξαφανίσεων της Ύπατης Αρμοστείας των ΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα όπου και έχει διαβιβαστεί η υπόθεση, το θέμα παραμένει ανοικτό.

Ο αγώνας για την εξακρίβωση της τύχης των ανθρώπων που χάθηκαν συνεχίζεται, αν και ο χρόνος σβήνει στο πέρασμά του και τις λιγοστές ελπίδες που έχουν απομείνει.

Κάποια στιγμή ίσως σβηστούν όλες… όλες εκτός από μία, αφού όπως μάς λένε ο Daham και ο Ibrahim, ποτέ δεν θα σταματήσουν να ατενίζουν τη θάλασσα περιμένοντάς τους να φθάσουν.