Η συνέχεια υλοποίησης σχεδιασμού που θα οδηγήσει στην πλήρη αναβάθμιση των υφιστάμενων Μονάδων Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) Κόσιης και Πεντακώμου είναι προτεραιότητα, δήλωσε την Παρασκευή η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ), Μαρία Παναγιώτου, σημειώνοντας ότι εντός του 2025 θα ολοκληρωθούν τα έγγραφα διαγωνισμού που θα οδηγούν στην πλήρη αναβάθμιση, στη βάση μελέτης βιωσιμότητας που θα προηγηθεί.

Η κ. Παναγιώτου παρουσίασε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι αναμένεται η απόκτηση 10 ιδιόκτητων πτητικών μέσων για δασοπροστασία, με την αγορά των πρώτων τριών να τοποθετείται εντός του 2025. Ανακοίνωσε επίσης ότι τις επόμενες μέρες θα δημοσιοποιηθεί και ένα έκτακτο σχέδιο για την αιγοπροβατοτροφία για αύξηση του γάλακτος, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων για το χαλλούμι.

Η κ. Παναγιώτου ανέφερε εντός της Επιτροπής ότι ο προϋπολογισμός συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων και στόχων για βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών με όρους αειφορίας, αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας για προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και αναβάθμισης του πρωτογενούς τομέα ώστε να αποκτήσει δυναμική πόλου έλξης οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.

Όπως εξήγησε η Υπουργός Γεωργίας, ο προτεινόμενος Προϋπολογισμός του ΥΓΑΑΠ, περιλαμβανομένων των Τμημάτων και Υπηρεσιών που υπάγονται σ’ αυτό, για το έτος 2025 ανέρχεται στα 516,7 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με 400,8 εκατομμύρια ευρώ που ήταν ο αρχικά εγκεκριμένος προϋπολογισμός για το έτος 2024. Πρόσθεσε ότι ο προϋπολογισμός παρουσιάζει αύξηση 115,9 εκατομμύρια ευρώ ή 29%.

Σημείωσε ακόμη ότι στα εν λόγω ποσά δεν περιλαμβάνονται τα Συγχρηματοδοτούμενα Έργα για τα οποία Διαχειριστική Αρχή είναι η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης, ύψους 39 εκατομμυρίων ευρώ και 35 εκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2024 και 2025 αντίστοιχα.

«Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη τα εν λόγω συγχρηματοδοτούμενα έργα, ο συνολικός Προϋπολογισμός του ΥΓΑΑΠ για το έτος 2025 ανέρχεται στα 551,7 εκατομμύρια ευρώ», είπε η κ. Παναγιώτου.

Μέσα από 7 Στρατηγικούς Πυλώνες η υλοποίηση του προϋπολογισμού

Η κ. Παναγιώτου ανέφερε στους Βουλευτές ότι οι προτεραιότητες και πολιτικές του ΥΓΑΑΠ θα υλοποιηθούν μέσα από 7 βασικούς στρατηγικούς πυλώνες που άπτονται του πρωτογενούς τομέα, της διαχείρισης υδατικών πόρων, της πράσινης μετάβασης και κυκλικής οικονομίας, της προστασίας των δασών, της βιοποικιλότητας, της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της ευημερίας των ζώων.

Μεταξύ άλλων, η Υπουργός είπε ότι οι σημαντικότερες δράσεις αφορούν στην προώθηση δημιουργίας χρηματοδοτικών εργαλείων αποκλειστικά για επαγγελματίες αγρότες και αγρότισσες και για όσους διαμένουν στην ύπαιθρο και στην χρηματοδότηση υποδομών που μειώνουν το κόστος παραγωγής και προστατεύουν τις καλλιέργειες από τις καιρικές συνθήκες.

Όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτινων πόρων η Υπουργός είπε ότι στόχος είναι η υλοποίηση του Προγράμματος Δράσης με άμεσες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις εκ των οποίων περιλαμβάνεται η αύξηση της παραγωγής πόσιμου νερού από υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης με προώθηση της χρήσης ΑΠΕ και δημιουργία κινητών μονάδων αφαλάτωσης.

Σε σχέση με τη διαχείριση του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος η κ. Παναγιώτου είπε ότι είναι προτεραιότητα η συνέχεια υλοποίησης σχεδιασμού που θα οδηγήσει στην πλήρη αναβάθμιση των υφιστάμενων Μονάδων ΟΕΔΑ Κόσιης και Πεντακώμου, σημειώνοντας ότι εντός του 2025 θα ολοκληρωθούν τα έγγραφα διαγωνισμού που θα οδηγούν στην πλήρη αναβάθμιση, στη βάση μελέτης βιωσιμότητας που θα προηγηθεί.

Παράλληλα, είπε ότι στόχος για το 2025 είναι και η εφαρμογή της νομοθεσίας που καθορίζει τις υποχρεώσεις των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων και συγκεκριμένα την υποχρεωτική εφαρμογή συστημάτων διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής και συστημάτων «Πληρώνω Όσο Πετώ». Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε η κ. Παναγιώτου, το 2025 το «Πληρώνω Όσο Πετώ» θα εφαρμοστεί καθολικά στον Δήμο Αραδίππου το οποίο άρχισε το 2024 με τα οργανικά απόβλητα, καθώς και σε 13 Δήμους και τα 12 Συμπλέγματα Κοινοτήτων. Ακόμη, αναφέρθηκε και στην εφαρμογή του Σχεδίου Αειφορικής Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, σε συνεννόηση και συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Σε σχέση με την προστασία των δασών και της βιοποικιλότητας, η Υπουργός Γεωργίας, είπε ότι αναμένεται η απόκτηση 10 ιδιόκτητων πτητικών μέσων με την αγορά των πρώτων τριών εντός του 2025, ενώ θα υπάρξει αναβαθμισμένη επαναλειτουργία του Δασικού Κολεγίου ως Σχολής Ανώτερης Εκπαίδευσης υποδεχόμενη τους πρώτους σπουδαστές τον Σεπτέμβριο του 2025. Παράλληλα, δήλωσε ότι θα δημιουργηθεί πεζοπόρο τμήμα καταστολής πυρκαγιών από τη Δημοκρατία και εγγραφή του στο European Civil Protection Pool για αποστολές στο εξωτερικό. Σημείωσε ακόμη ότι εντός 2025 αναμένεται να αγορασθούν 4 αισθητήρες αυτόματης ανίχνευσης πυρκαγιών.

Αναφορικά με την κτηνιατρική δημόσια υγεία και την ευημερία των ζώων είπε ότι εντός του 2025 προωθείται αγορά υπηρεσιών ανάπτυξης ενός συστήματος εφαρμογής καταγραφής των παραπόνων των πολιτών σε πραγματικό χρόνο. Ακόμη είπε ότι προβλέπεται αύξηση του κονδυλίου για έλεγχο του πληθυσμού αδέσποτων ζώων, αλλά και αύξηση του ετησίως παραχωρούμενου ποσού κρατικής χορηγίας σε φιλοζωικές οργανώσεις για ενίσχυση του έργου το οποίο επιτελούν.

Σε σχέση με τον αλιευτικό τομέα της Κύπρου η κ. Παναγιώτου είπε, μεταξύ άλλων, ότι θα ενισχυθεί η προστασία των θαλασσών, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης θαλάσσιας ρύπανσης από πετρελαιοειδή με την αγορά ενός αντιρρυπαντικού σκάφους μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ για τη δημιουργία και αξιοποίηση τεχνητών υφάλων, ως µέσω εμπλουτισμού της βιοποικιλότητας, αλλά και των αλιευμάτων των περιοχών στις οποίες εγκαθίστανται, θα γίνει πόντιση του σκάφους Lambousa II, στη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή της Λάρνακας. Ανακοίνωσε ακόμη ότι θα γίνει στήριξη του πρωτογενούς τομέα για βιώσιμη αλιεία και υδατοκαλλιέργεια μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος  Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 2021-2027 με έργα και σχέδια χορηγιών της τάξης των 6.3 εκατομμύρια ευρώ.

Τέλος, η κ. Παναγιώτου είπε ότι ΥΓΑΑΠ πρωτοστατεί στον τομέα της προστασίας των πολιτών με δράσεις και το 2025 όπως με βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινόμενου των κατολισθήσεων στην κοινότητα Πισσουριού,  την αυστηροποίηση ποινών στην περί Εκρηκτικών Υλών Νομοθεσία και στη δημιουργία πλατφόρμας παροχής κλιματολογικών και μετεωρολογικών δεδομένων προς το κοινό.

Δηλώσεις-Τοποθετήσεις Βουλευτών

Εντός της Επιτροπής η κ. Παναγιώτου δέχθηκε σωρεία ερωτήσεων από πλευράς Βουλευτών που αφορούσαν μεταξύ άλλων, το χαλλούμι, τη διαχείριση των αποβλήτων, τη λειψυδρία, τους σκυβαλότοπους και την υποστελέχωση του Τμήματος Περιβάλλοντος.

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χαράλαμπος Πάζαρος, έθεσε εντός της Επιτροπής, μεταξύ άλλων, το θέμα της ύδρευσης και το κατά πόσον υπάρχει κάποιο πλάνο, με την Υπουργό να απαντά ότι σχετικά με την κάλυψη των αναγκών άρδευσης και ύδρευσης εγκρίθηκε την Πέμπτη από το Υπουργικό Συμβούλιο το πλάνο δράσης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της ανομβρίας με μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις. Υπέδειξε ότι αυτό έρχεται συμπληρωματικά του Εθνικού Επενδυτικού Πλάνου με 93 έργα πέραν του 1 δις. ευρώ.

Ο κ. Πάζαρος έθεσε ακόμη το ζήτημα των παράνομων σκυβαλότοπων και την έκρηξη πυρκαγιών από αυτούς, με την Υπουργό να αναφέρει ότι το Υπουργείο ήρθε αρωγός σε αυτό το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι τοπικές αρχές λέγοντας ότι «φέτος δώσαμε ενάμισι εκατομμύριο ευρώ για να βοηθήσουμε τις τοπικές αρχές για να καθαρίσουν, διορίζοντας και οι ίδιες επιθεωρητές». Πρόσθεσε ότι στόχος είναι η επιθεώρηση και η μη επαναφορά στους παράνομους σκυβαλότοπους.

Παράλληλα, ο κ. Πάζαρος – αλλά και στην συνέχεια άλλοι Βουλευτές της Επιτροπής – έθεσε το θέμα του χαλλουμιού, ρωτώντας για το πλάνο που υπάρχει μέχρι το 2029, δεδομένου και του χρονικού πλαισίου που έθεσε η Κομισιόν. Η κ. Παναγιώτου είπε ότι το χαλλούμι είναι το βασικό αγροδιατροφικό εξαγωγικό προϊόν και η στόχευση της Κυβέρνησης είναι να προστατευτεί το ΠΟΠ που δίνει τη δυναμική στις εξαγωγές του.

«Το ενισχύουμε με την αύξηση του αιγοπρόβειου γάλακτος που είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε με τα στοχευμένα μέτρα που έχουμε για τους αιγοπροβατοτρόφους», είπε η Υπουργός και ανακοίνωσε ότι τις επόμενες μέρες θα δημοσιοποιηθεί και ένα έκτακτο σχέδιο για την αιγοπροβατοτροφία ως ένα κίνητρο για να υπάρχουν περισσότερα παραγωγικά ζώα.

Αναφέρθηκε επίσης, και σε συγκεκριμένα σχέδια της ΚΑΠ, ενώ είπε ότι έχει δημιουργηθεί και επιτροπή παρακολούθησης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς «για να βλέπουμε και να επιλύουμε τα προβλήματα που έχουμε με το χαλλούμι». Σημείωσε ότι στήριξη έχουν και οι αγελαδοτρόφοι προκειμένου να ανταποκριθούν στις περιβαλλοντικές τους υποχρεώσεις.

Ο κ. Πάζαρος σε δηλώσεις του μετά το πέρας της Επιτροπής είπε ότι με σχεδιασμούς και σωστές στρατηγικές θα πρέπει το Υπουργείο Γεωργίας να στηρίξει τους γεωργοκτηνοτρόφους, τους αμπελουργούς, τους μελισσοκόμους, τον κάθε αγρότη και παραγωγό, με στόχο να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια. «Οφείλουμε να δώσουμε ικανοποιητικά κίνητρα που όχι μόνο να μπορούν να κρατήσουν ζωντανό, βιώσιμο τον πρωτογενή τομέα, αλλά και που θα τον καταστήσουν ένα ανταγωνιστικό και κερδοφόρο επάγγελμα», σημείωσε.

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ονούφριος Κουλλά, έθεσε επί τάπητος το ζήτημα της διαχείρισης σκουπιδιών και αποβλήτων αναφέροντας καλές πρακτικές από άλλες χώρες για παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα. Η Υπουργός Γεωργίας ανέφερε ότι η διαχείριση των αποβλήτων είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το Υπουργείο σημειώνοντας ότι «έχει ήδη εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο το σημείωμα που έχουμε δώσει, όπου περιγράφεται όλο το πλάνο με το οποίο πορευόμαστε, όπου περιέχονται συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα». Είπε ακόμη ότι στο Πεντάκωμο γίνονται ήδη βελτιώσεις για αποσυμφόρηση -όσο πιο πολύ γίνεται- της μονάδας αλλά και της κοινότητας ώστε να επιτευχθεί η πλήρης διόρθωση.

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Πρόδρομος Αλαμπρίτης, δήλωσε μετά το πέρας της Επιτροπής ότι  απαιτείται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός και συγκεκριμένο πλάνο για το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων κατά τρόπο αποδοτικό που να μειώνει τις ροές αποβλήτων και θα αυξάνει την ανακύκλωση.

Η Βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, έθεσε το ζήτημα των διαδικασιών για την διακλάδωση του νερού από το φράγμα της Σολιάς προς τα αγροτικά τεμάχια των κοινοτήτων της Σολιάς, με την κ. Παναγιώτου να απαντά ότι ήταν ένα διαχρονικό αίτημα που εκκρεμούσε και το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) το έχει εντάξει στον προγραμματισμό του για να προχωρήσει με τα έργα στην περιοχή.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιαννάκης Γαβριήλ, δήλωσε μετά το τέλος της Επιτροπής ότι ο υπό εξέταση προϋπολογισμός του Υπουργείου Γεωργίας, είναι όπως και οι προηγούμενοι των τελευταίων ετών, σε μεγάλο βαθμό «διαχειριστικός» και δεν απαντά με πειστικό τρόπο στα τεράστια και πιεστικά προβλήματα του αγροτικού κόσμου. Είπε ακόμη ότι ο προϋπολογισμός «αγνοεί και δεν περιλαμβάνει αποτελεσματικά μέτρα και πολιτικές μείωσης του κόστους παραγωγής, προστασίας από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και διασφάλισης δίκαιου εισοδήματος για τους γεωργούς».

Μετά το τέλος της Επιτροπής η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Μαρίνα Νικολάου είπε ότι «δυστυχώς είδαμε ότι ο προϋπολογισμός δεν είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και να δώσει απαντήσεις σε καίρια ζητήματα, όπως η διαχείριση αποβλήτων». Πρόσθεσε ότι εκφράστηκαν οι επιφυλάξεις και σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή του προγράμματος  «Πληρώνω όσο Πετώ» αλλά και σε ό,τι αφορά την διαχείριση αποβλήτων στις ΟΕΔΑ Πεντακώμου και Κόσιης.

«Δεν πήραμε ουσιαστικές απαντήσεις  παρά μόνο ότι δρομολογούνται κάποιες μελέτες, που ίσως να μπορέσουν να επιλυθούν στα επόμενα δύο χρόνια», είπε. Ανέφερε ακόμη ότι «απουσιάζει εκκωφαντικά η ουσιαστική ευθύνη του κράτους και μια ολοκληρωμένη πολιτική που έχει να κάνει με την ευημερία των ζώων». Πρόσθεσε ότι τεράστιο θέμα είναι και η διαδικασία επιλογής χώρου εγκατάστασης ή και μετεγκατάστασης των εργοστασίων παραγωγής ασφάλτου.

Εντός της Επιτροπής ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, αναφέρθηκε στο θέμα της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε καλλιεργήσιμη γη, με την κ. Παναγιώτου να απαντά ότι υπάρχει χωροθετική πολιτική για τα φωτοβολταϊκά και δεν τοποθετούνται σε καλλιεργήσιμη/γεωργική γη.

Παράλληλα, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Βαλεντίνος Φακοντής, έθεσε το θέμα της περιοχής του Ακάμα με την κ. Παναγιώτου να απαντά ότι ο Ακάμας είναι περιβαλλοντικός θησαυρός και «είναι πρώτιστη έγνοια να τον προστατεύσουμε», σημειώνοντας ότι ακολουθείται η νενομισμένη διαδικασία.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, επεσήμανε εντός της Επιτροπής ότι θα πρέπει να υπάρξει επέκταση του βραχίονα στο αλιευτικό καταφύγιο Λάρνακας καθώς ταλαιπωρούνται οι ψαράδες, ενώ όσον αφορά την ιχθυοκαλλιέργεια είπε ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η παραγωγή για το κυπριακό λαβράκι. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην υποστελέχωση του Τμήματος Περιβάλλοντος, ενώ υπογράμμισε και τη σημασία του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών. Όσον αφορά το θέμα των ασφαλτικών ο κ. Ορφανίδης είπε ότι δεν υπήρξε κατάλληλη ενημέρωση του κόσμου.

Ο κ. Ορφανίδης μετά το πέρας της Επιτροπής είπε ότι «έχουμε κουραστεί κάθε χρόνο να επαναλαμβάνουμε τα ίδια. Έχουμε κουραστεί να συζητούμε κάθε χρόνο για το χαλλούμι για το οποίο πραγματικά ανησυχούμε. Γίνονται διάφορες δηλώσεις, ανακοινώσεις, αλλά δεν βλέπουμε να υπάρχει κάτι το συγκεκριμένο». Μιλώντας για την ΟΕΔΑ Πεντακώμου και τον σκυβαλότοπο της Κόσιης, ο κ. Ορφανίδης είπε ότι «η επαρχία της Λάρνακας ταλαιπωρείται και βρίσκεται σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό σε κίνδυνο και για και το περιβάλλον, αλλά και για την υγεία των ανθρώπων».

Ο Βουλευτής ΔΗΠΑ – Συνεργασία, Αλέκος Τρυφωνίδης, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας ανέφερε ότι θα πρέπει να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα στους νέους αγρότες και κτηνοτρόφους σημειώνοντας ότι θα πρέπει να ενδυναμωθεί και η Αγροτική Τεχνική Σχολή Σολιάς, μέσω της συνεργασίας του Υπουργείου Γεωργίας και του Υπουργείου Παιδείας. Ο κ. Τρυφωνίδης έθιξε και το ζήτημα της ανάπτυξης του φράγματος αλλά και του αποχετευτικού Σολέας. Υπέδειξε ακόμη ότι θα πρέπει να γίνει εκβάθυνση του αλιευτικού καταφυγίου Πύργου Τυλληρίας και ανάδειξη του πιστοποιημένου προϊόντος του «χαλιτζιού» της περιοχής Τυλληρίας.

Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της Επιτροπής ο κ. Τρυφωνίδης είπε ότι «αναφορικά με το χαλλούμι, το οποίο αποτελεί το πρώτο εξαγωγικό προϊόν της εξαγωγικής οικονομίας, στηρίζουμε τις προσπάθειες της Υπουργού για την ανάπτυξη του αιγοπρόβειου γάλακτος και της αύξησης των ποσοτήτων για να διατηρηθούν οι προδιαγραφές για το ΠΟΠ».

Ο Βουλευτής των Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, εντός της Επιτροπής είπε ότι τα απόβλητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος από το 2004. Πρόσθεσε ότι με βάση την ευρωπαϊκή οδηγία και την κείμενη νομοθεσία θα έπρεπε να υπήρχαν πολιτικές μείωσης των αποβλήτων, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.

Σημείωσε ακόμη ότι ένα άλλο θέμα που έχει σχέση με τα απόβλητα είναι η αποκατάσταση των σκυβαλότοπων λέγοντας ότι «στον Κοτσιάτη και στο Βατί έχουμε τεράστια προβλήματα». Έθιξε ακόμη το θέμα των πράσινων σημείων παραθέτοντας καλές πρακτικές που εφαρμόζονται στο εξωτερικό. Τέλος, αναφέρθηκε στην επιτακτική ανάγκη ορθής διαχείρισης του νερού επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για μείωση της κατανάλωσης του.

Πηγή: ΚΥΠΕ