Το Ιράν εμπλουτίζει ουράνιο σε καθαρότητα που φτάνει το 60%, πλησιάζοντας επικίνδυνα σε επίπεδο κατάλληλο για κατασκευή όπλων, αναφέρει η 18η Έκθεση της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Μάλτας στα Ηνωμένα Έθνη, η οποία έχει επιφορτιστεί με την επίβλεψη της παρακολούθησης της εφαρμογής του ψηφίσματος 2231 για την Πυρηνική Συμφωνία του Ιράν (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης ή ΚΟΣΔ), βάζοντας ξανά στο μικροσκόπιο τις κινήσεις της Τεχεράνης.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συνεδρίασε χθες, Τρίτη και ενημερώθηκε από την Μόνιμη Αντιπρόσωπο της Μάλτας, η οποία κατέθεσε την Έκθεσή της βασιζόμενη στις Εκθέσεις του ΓΓ του ΟΗΕ, του Γενικού Διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας και της Μεικτής Επιτροπής της ΚΟΣΔ.

Σε αυτό το πλαίσιο, ενημέρωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας παρείχαν αντιστοίχως και η Βοηθός ΓΓ του ΟΗΕ Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, αλλά και ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της ΕΕ στον ΟΗΕ Πρέσβης Σταύρος Λαμπρινίδης, εκπροσωπώντας τον Γενικό Γραμματέα και την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ, αντίστοιχα.

Μαζί με το «Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ)», τον Οκτώβριο του 2025 λήγει και το ψήφισμα 2231, η φόρμουλα στην οποία κατέληξαν μετά από πολυετείς προσπάθειες το 2015 ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, ΕΕ, Κίνα, Ρωσία και Ιράν για περιορισμό και παρακολούθηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των κυρώσεων.

Ο συντονιστής του ψηφίσματος 2231 αυτή τη φορά ήταν η Μάλτα και διορίστηκε για να επιβλέπει την εφαρμογή του, να υποβάλλει εξαμηνιαίες εκθέσεις και να διασφαλίζει τη συμμόρφωση όλων των εμπλεκόμενων μερών.

Η Έκθεση μεταξύ άλλων ότι καταγράφει την αδυναμία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας να επαληθεύσει τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν λόγω διακοπής της συνεργασίας από το 2021 και την προειδοποίηση των ευρωπαϊκών κρατών-μερών της Συμφωνίας (Γαλλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο) για επανεπιβολή κυρώσεων, με το Ιράν να απορρίπτει οποιονδήποτε ισχυρισμό κάνοντας λόγο για «νόμιμα αντίμετρα».

 «Η διακοπή εφαρμογής μέτρων παρακολούθησης από το Ιράν από το 2021 έχει σοβαρές επιπτώσεις, ότι η συσσώρευση υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου από το Ιράν προκαλεί ανησυχίες και ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Νατάνζ και Φόρντοου παρουσίασαν αυξημένες δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου» αναφέρει η Έκθεση.

Σύμφωνα με την έκθεση το Συμβούλιο Ασφαλείας μέχρι σήμερα διεξήγαγε συζητήσεις επι του θέματος στις 24 Ιουνίου και στις 13 Δεκεμβρίου, όταν τα μέλη του ΣΑ συζήτησαν τη δέκατη 8η έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την εφαρμογή του ψηφίσματος 2231.

Σε επιστολή τους στις 27 Νοεμβρίου, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, χώρες που συμμετέχουν στη Συμφωνία εξέφρασαν ανησυχίες για παραβίαση του ψηφίσματος 2231 και έκαναν λόγο για συνεχιζόμενη αύξηση του αποθέματος υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου από το Ιράν, υπερβαίνοντας τα όρια που ορίζει ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας.

Το Ιράν με επιστολή του στις 2 Δεκεμβρίου στον ΟΗΕ απέρριψε τις κατηγορίες της Γαλλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου, και υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι Γαλλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο απέτυχαν να τηρήσουν τις δεσμεύσεις για άρση κυρώσεων, ενώ υποστήριξε ότι οι πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν είναι «ειρηνικές» και τα πυρηνικά όπλα δεν έχουν θέση στο δόγμα του.

Εν συνεχεία, η Ρωσία με επιστολή της στις 3 Δεκεμβρίου κατηγόρησε την ομάδα χωρών για κλιμάκωση της έντασης και τόνισε τη συμμόρφωση του Ιράν με τις εγγυήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Επανερχόμενες στις 6 Δεκεμβρίου με νέα επιστολή τους, Γερμανία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποίησαν για πιθανή ενεργοποίηση του μηχανισμού επανεπιβολής κυρώσεων αν δεν συμμορφωθεί το Ιράν.

Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Ιράν στις 9 Δεκεμβρίου απέρριψε και πάλι τις κατηγορίες των χωρών και τις κατηγόρησε για πολιτικοποίηση του Μηχανισμού Επίλυσης Διαφορών.

Η Ρωσία μια μέρα μετά, στις 10 Δεκεμβρίου δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί των τριών χωρών στερούνται νομικής βάσης και πλέον βρίσκονται στην ίδια θέση με τις ΗΠΑ, δηλαδή εκτός ΚΟΣΔ.

Μεταξύ των κύριων ανησυχιών που διατυπώνονται στην Έκθεση είναι η αυξανόμενη παραβίαση των δεσμεύσεων του Ιράν, ενώ καταγράφεται η προθυμία Γαλλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό επανεπιβολής κυρώσεων και την περιορισμένη πρόσβαση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας για επαλήθευση των συμβάντων.

Η διπλωματική ένταση για το θέμα παραμένει, με την Βοηθό Γενική Γραμματέα του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας να καλεί σε διάλογο και πολυμερή συνεργασία για τη σταθερότητα στην περιοχή. «Οι προσπάθειες για την αποκατάσταση της Συμφωνίας ΚΟΣΔ παραμένουν σε αδιέξοδο» ανέφερε η κ. Ντι Κάρλο.

Όπως είπε η Βοηθός Γενική Γραμματέας του ΟΗΕ «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επιστρέψει στη συμφωνία ούτε έχουν άρει τις κυρώσεις, ενώ το Ιράν συνεχίζει να απομακρύνεται από τις δεσμεύσεις του, συμπεριλαμβανομένου του εμπλουτισμού ουρανίου πέραν των ορίων της ΚΟΣΔ».

Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, σημείωσε, έχει αναφέρει ότι δεν μπορεί να επαληθεύσει το απόθεμα ουρανίου του Ιράν ή να διασφαλίσει την ειρηνική φύση του πυρηνικού του προγράμματος. «Τα επίπεδα εμπλουτισμένου ουρανίου στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένων ποσοστών στο 20% και 60%, είναι εξαιρετικά ανησυχητικά» ανέφερε.

Σύμφωνα με την κ. Ντι Κάρλο η υπό εξέταση περίοδος ανέδειξε συνεχιζόμενες διαφωνίες μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών στη συμφωνία ΚΟΣΔ, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών απόψεων από τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ιράν και τη Ρωσία, παρόλο που όλες οι χώρες καλούν σε εποικοδομητικές προσπάθειες.

Η κ. Ντι Κάρλο επανέλαβε την έκκληση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για διπλωματία και πολυμερή συνεργασία προκειμένου να επιλυθεί η κρίση, καλώντας όλα τα μέρη να επανέλθουν στις διαπραγματεύσεις και τόνισε ότι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι κρίσιμη για τη σταθερότητα στην περιοχή και πέραν αυτής.

Πηγή: ΚΥΠΕ