Τα δυο τελευταία χρόνια ξεπεράστηκε μεσοσταθμικά το όριο του 1,5 βαθμούς Κελσίου ως προς την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη που τέθηκε με τη συμφωνία του Παρισιού, ένδειξη της συνεχιζόμενης, άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη ιστορία ανόδου της, αποκαλύπτει σήμερα το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος.

Όπως ήταν σαφές ότι θα συνέβαινε εδώ και μήνες και πλέον επιβεβαιώθηκε από το σύνολο των δεδομένων για τις θερμοκρασίες μέχρι την 31η Δεκεμβρίου, το 2024 πράγματι ήταν η πιο θερμή χρονιά που καταγράφτηκε ποτέ αφότου άρχισαν να τηρούνται στατιστικές το 1850, επισημαίνει έκθεση της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής (C3S) του Copernicus.

Το 2025 δεν αναμένεται νέο ρεκόρ, όμως, από την πλευρά της, η βρετανική μετεωρολογική υπηρεσία προεξόφλησε πως η χρονιά που μόλις άρχισε θα είναι μια από τις τρεις θερμότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ στη Γη.

Σύμφωνα με το παρατηρητήριο Κοπέρνικος, τόσο το 2024, όσο και τη διετία 2023-2024, ξεπεράστηκε η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, προτού δηλαδή η μαζική καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλάξει βαθιά το κλίμα.

Αυτό δεν σημαίνει πως το πιο φιλόδοξο όριο της συμφωνίας του Παρισιού, που παρατηρείται σε βάθος εικοσαετίας, έχει ξεπεραστεί τελεσίδικα, θυμίζει ο Κοπέρνικος, αλλά «υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ανεβαίνουν πέραν αυτών που έχουν γνωρίσει οι σύγχρονοι άνθρωποι». Στην πραγματικότητα, η υπερθέρμανση του κλίματος δεν έχει προηγούμενο εδώ και τουλάχιστον 120.000 χρόνια, σημειώνουν επιστήμονες.

Το 2025, χρονιά που σημαδεύεται από την επιστροφή στην εξουσία στις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, οι κυβερνήσεις όλων των χωρών καλούνται να ανακοινώσουν νέους οδικούς χάρτες της δράσης τους για το κλίμα, όπως κάθε πέντε χρόνια, στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Όμως η μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου όχι απλά επιβραδύνεται, κάνει σημειωτόν σε κάποιες πλούσιες χώρες: ήταν μόλις 0,2% στις ΗΠΑ πέρυσι, σύμφωνα με ανεξάρτητη έκθεση.

Για τον Γιόχαν Ρόκστρεμ, διευθυντή του Ινστιτούτου του Πότσνταμ για την Έρευνα ως προς τον Αντίκτυπο στο Κλίμα (PIK), αυτή είναι «σοβαρή προειδοποίηση».

«Πήραμε μια πρόγευση του κόσμου με θερμοκρασία (αυξημένη κατά) 1,5 βαθμό Κελσίου, (πρόγευση) από τα δεινά και τα κόστη άνευ προηγουμένου για τον κόσμο και την παγκόσμια οικονομία, εξαιτίας των ενισχυμένων ακραίων καιρικών φαινομένων λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές και οι καταιγίδες», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Πίσω από τους αριθμούς προβάλλει ήδη σειρά καταστροφών που επέτεινε η κλιματική αλλαγή: 1.300 νεκροί τον Ιούνιο εξαιτίας των ακραίων θερμοκρασιών στο προσκύνημα στη Μέκκα, ιστορικές πλημμύρες στη δυτική και στην κεντρική Αφρική, φοβεροί κυκλώνες στις ΗΠΑ και στην Καραϊβική, ενώ τις τελευταίες ημέρες, μαίνονται στο ευρύτερο Λος Άντζελες οι «πιο καταστροφικές» πυρκαγιές στην ιστορία της Καλιφόρνιας, με τα λόγια του απερχόμενου Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν.

Σε οικονομικό επίπεδο, οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν ζημίες ύψους 320 δισεκ. δολαρίων σε παγκόσμια κλίμακα πέρυσι, σύμφωνα με την αντασφαλιστική εταιρεία Munich Re.

Το να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου μάλλον, αντί των 2 βαθμών Κελσίου — το ανώτατο όριο της συμφωνίας του Παρισιού—, θα επέτρεπε να περιοριστούν σημαντικά οι πιο καταστροφικές συνέπειες, σύμφωνα με την GIEC, τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.

Οι ωκεανοί, που απορροφούν το 90% της πλεονάζουσας θερμότητας που προκαλείται από την ανθρωπότητα, συνεχίζουν επίσης να υπερθερμαίνονται. Ο ετήσιος μέσος όρος της θερμοκρασίας της επιφάνειάς τους, πλην των δυο πολικών ζωνών, έφθασε σε επίπεδο άνευ προηγουμένου, στους 20,87° Κελσίου, συντρίβοντας το προηγούμενο ρεκόρ, που καταγράφτηκε μόλις το 2023.

Πέρα των άμεσων συνεπειών των θαλάσσιων καυσώνων στα κοράλλια και στα ψάρια, η διαρκής υπερθέρμανση των ωκεανών, βασικών ρυθμιστών του κλίματος της Γης, επηρεάζει τα θαλάσσια και τα ατμοσφαιρικά ρεύματα.

Οι θερμότερες θάλασσας εκλύουν πλέον περισσότερο εξατμισμένο νερό στην ατμόσφαιρα, δίνοντας μεγαλύτερη ενέργεια σε τυφώνες, κυκλώνες ή καταιγίδες.

Το παρατηρητήριο Κοπέρνικος σημειώνει ακόμη πως το επίπεδο εξατμισμένου νερού στην ατμόσφαιρα έφθασε και αυτό σε επίπεδο άνευ προηγουμένου το 2024, βρίσκεται πλέον 5% πάνω από ό,τι ήταν κατά μέσον όρο την περίοδο 1991-2020.

Πηγή: ΚΥΠΕ