Της Ελίνας Σταματίου
[email protected]
Μία σύλληψη, ένας νεκρός από σφαίρα αστυνομικού, τρεις καταζητούμενοι και ένας ιατροδικαστής σε διαθεσιμότητα, είναι εν ολίγοις αυτά που έχουμε ενώπιόν μας σε σχέση με την υπόθεση της μοιραίας καταδίωξης – όπως φαίνεται -διακινητών παράνομων μεταναστών που έλαβε χώρα το βράδυ των Θεοφανίων στην Νεκρή Ζώνη, στην περιοχή Ποταμιάς.
Η Αστυνομία διεξάγει τις δικές της έρευνες για πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης, την ίδια ώρα που δέχεται πυρά από παντού με κάποια εκ των οποίων να κάνουν λόγο για υπέρμετρη άσκηση βίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της, και κάποια να φτάνουν στο σημείο να μιλούν για «απόπειρα κουκουλώματος».
Σε κάθε περίπτωση οι έρευνες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, ιδιαίτερα μετά και τη σύλληψη χθες του ενός εκ των 4 καταζητούμενων για την υπόθεση,
αλλά και την ανεύρεση στη Λευκωσία του ενός εκ των τριών εμπλεκόμενων οχημάτων με το οποίο πιστεύεται ότι οι διακινητές μετέφεραν μετά τη συμπλοκή με την αστυνομία, τον άτυχο 24χρονο πριν τον εγκαταλείψουν νεκρό σε ανοικτό χώρο στάθμευσης στην Ακρόπολη.
Στο έτερο μέτωπο της πολύκροτης υπόθεσης λαμβάνει χώρα μια άλλα διαμάχη, αυτή της ενδεχόμενης ιατροδικαστικής ευθύνης του Νικόλα Χαραλάμπους που διενήργησε αυτοψία στη σκηνή μη εντοπίζοντας κάτι ύποπτο, και εν συνεχεία νεκροψία επί της σορού του 24χρονου, οπόταν και διαπίστωσε ότι αυτός είχε πέσει νεκρός από πυρά όπλου.
Ήδη η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας έχει θέσει τον Νικόλα Χαραλάμπους σε διαθεσιμότητα και έχει διοριστεί ερευνώνοντας λειτουργός για τη διενέργεια σχετικής πειθαρχικής έρευνας.
Στον αντίποδα ο δικηγόρος του κ. Χαραλάμπους, κ. Θεοφάνης Ανδρέου, προχωρά κατ’ εντολή του πελάτη του σε ένσταση κατά της απόφασης της ΕΔΥ για τη διαθεσιμότητα, ενώ δεν αποκλείει και την προσφυγή στο ΕΔΔΑ για παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας εκ μέρους του Υπουργού Υγείας ο οποίος προέβη όπως ισχυρίστηκε σε δηλώσεις κάνοντας λόγο για διάπραξη «μεγάλου λάθους» εκ μέρους του κ. Χαραλάμπους.
Και εδώ είναι που αναφύεται το σοβαρό ερώτημα: Πότε ξεκινά η νομικά θεσμική ευθύνη του ιατροδικαστή και πότε τελειώνει;
Την απάντηση στο ερώτημα μπορεί να δώσει ο νόμος και μόνον αυτός, αφού εκ των πραγμάτων οι όποιες ευθύνες, παραλείψεις, λάθη, αμέλειες δεν μπορούν να είναι συμβατές με μία υπηρεσία που δεν είναι νομοθετικά προσδιορισμένη και καθορισμένη επακριβώς.
Εμείς σε μία προσπάθεια να δούμε τι τελικά λέει ο νόμος σε σχέση με τις αυτοψίες και νεκροψίες επί σορών, βρεθήκαμε ενώπιον του Περί Θανατικών Ανακριτών Νόμου 153 και συγκεκριμένα ενώπιον των άρθρων 12 και 13 τα οποία και καθορίζουν όλα όσα αφορούν τις διαδικασίες αυτές.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το αρ. 12 του πιο πάνω Νόμου– ο οποίος σημειωτέον χρονολογείται από το μακρινό 1959 – αναφέρεται πως:
«Αν οποιοσδήποτε θανατικός ανακριτής (δικαστής) θεωρεί αναγκαίο με σκοπό να διερευνηθούν οι περιστάσεις του θανάτου οποιουδήποτε προσώπου, να λάβει ιατρική έκθεση για την εμφάνιση του πτώματος του προσώπου αυτού, και ως προς τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν από αυτή, αυτός δύναται, με έγγραφη διαταγή όπως εκτίθεται στον Τύπο Β του Πρώτου Παραρτήματος, να απαιτήσει όπως οποιοσδήποτε Ιατρικός Λειτουργός ή οποιοσδήποτε άλλος επαγγελματίας ιατρός εντός της δικαιοδοσίας του εξετάσει το πτώμα και υποβάλλει έκθεση γι’ αυτό»
Συνεχίζοντας στο αρ. 13 ο νόμος προσδιορίζει τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσει ένας ιατροδικαστής εφόσον έχει διαταχθεί από τον θανατικό ανακριτή νεκροψία επί της σορού κάποιου προσώπου. Συγκεκριμένα το αρ. 13 λέει ότι:
«Κάθε επαγγελματίας ιατρός κατόπι λήψης τέτοιας διαταγής, εκτός αν εξασφαλίσει τις υπηρεσίες κάποιου άλλου επαγγελματία ιατρού, που εγκρίθηκε από το θανατικό ανακριτή, για να εκτελέσει το καθήκον, προβαίνει σε εξέταση αμέσως πάνω στο πτώμα με σκοπό να διαπιστώσει την αιτία του θανάτου και να εξακριβώσει τις περιστάσεις που συνδέονται με αυτόν, και υποβάλλει στο θανατικό ανακριτή γραπτή έκθεση που να περιγράφει την εμφάνιση του πτώματος και τα πορίσματα, τα οποία αυτός εξάγει από αυτή αναφορικά με το θάνατο του προσώπου αυτού. Η εξέταση επεκτείνεται, όταν ο επαγγελματίας ιατρός θεωρεί αυτό αναγκαίο, αλλά όχι διαφορετικά, σε τέτοια ανατομή του πτώματος, με ή χωρίς ανάλυση οποιουδήποτε μέρους του, όπως αυτός δυνατό να θεωρήσει αναγκαία. Η έκθεση είναι όπως εκτίθεται στον Τύπο Γ του Πρώτου Παραρτήματος, και αναφέρει την αιτία του θανάτου, και υπογράφεται και χρονολογείται από τον επαγγελματία ιατρό. Τέτοια έκθεση αφού διαβαστεί από το θανατικό ανακριτή κατά τη θανατική ανάκριση αποτελεί εκ πρώτης όψεως μαρτυρία των γεγονότων που αναφέρονται σε αυτή χωρίς περαιτέρω απόδειξη, εκτός αν αποδειχθεί ότι ο επαγγελματίας ιατρός που φέρεται ότι υπέγραψε την έκθεση δεν υπέγραψε πράγματι αυτή»
Με απλά λόγια, ο νόμος επιτάσσει για τη διενέργεια νεκροψίας και νεκροτομής – όρους που συχνά συγχέουμε, αφού η νεκροψία δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση νεκροτόμηση του πτώματος, αλλά παρατήρησή του – την έκδοση σχετικού δικαστικού διατάγματος με βάση το οποίο ο ιατροδικαστής θα προχωρήσει αρχικά στη νεκροψία και ακολούθως – αν θεωρεί πως αυτό είναι απαραίτητο – στη νεκροτόμηση της σορού, προκειμένου να προσδιορίσει με επιστημονικό τρόπο τα αίτια του θανάτου του εκάστοτε προσώπου και να τα καταγράψει σε σχετική έκθεση που θα παραδώσει στον θανατικό ανακριτή.
Στην περίπτωση της Ποταμιάς, όπως και όλων των περιπτώσεων ανεύρεσης νεκρών, ο ιατροδικαστής κλήθηκε τηλεφωνικά από την αστυνομία και μετέβη στη σκηνή επιθεωρώντας το πτώμα και τον περιβάλλοντα χώρο, χωρίς να εκδοθεί προηγουμένως κάποιο διάταγμα προς τούτο. Από εκεί και πέρα θεωρήθηκε απαραίτητη η διενέργεια νεκροτομής, οπόταν και η αστυνομία ζήτησε από τον δικαστή την έκδοση σχετικού διατάγματος με βάση το οποίο ο κ. Χαραλάμπους προχώρησε στη νεκροτομή, εντόπισε τη σφαίρα στο σώμα του άτυχου 24χρονου και προσδιόρισε με επίσημη έκθεση προς τον θανατικό ανακριτή την αιτία θανάτου.
Στην προκειμένη περίπτωση από το γεγονός ότι ο εν λόγω ιατροδικαστής δεν εντόπισε εξαρχής τον πυροβολισμό όταν διενήργησε αυτοψία στη σκηνή, αλλά το έκανε αργότερα κατά τη διαδικασία της νεκροτομής, εύλογα θα έλεγε κάποιος πως τίθεται θέμα αμέλειας καθήκοντος και συνεπώς σωστά ο Υπ. Υγείας προχώρησε στη διαθέσιμότητα και τη διαταγή διενέργειας πειθαρχικής έρευνας.
Ωστόσο, από πλευράς του δικηγόρου του κ. Χαραλάμπους, αυτό είναι εντελώς λανθασμένο, αφού η υποχρέωση του κ. Χαραλάμπους νομικά εκτελέστηκε με τη διενέργεια νεκροτομής και τον καθορισμό της αιτίας θανάτου του 24χρονου, δηλαδή από τη στιγμή που εκδόθηκε σχετικό διάταγμα. Σε ότι αφορά την αυτοψία αυτή, όπως μάς είπε χαρακτηριστικά ο δικηγόρος, γίνεται «άτυπα», αφού ούτε εκδίδεται κάποιο διάταγμα για τη διενέργειά της, ούτε συντάσσεται κάποια επίσημη έκθεση από τον ιατροδικαστή που να καθορίζει με βεβαιότητα την αιτία θανάτου κάποιου προσώπου, αλλά και ούτε ως διαδικασία εμπίπτει σε κάποιο νομοθετικό πλαίσιο.
Και εδώ πράγματι τίθεται ένα σοβαρό ερώτημα: Είναι τελικά νομοθετικά καθορισμένη η διενέργεια αυτοψίας και οι υποχρεώσεις του εκάστοτε ιατροδικαστή που θα τη διενεργήσει ή όχι;
Με βάση τον πιο πάνω νόμο, αν υποθέσουμε ότι ναι η αυτοψία είναι καθορισμένη στο σημείο που αναφέρεται σε «εξέταση αμέσως πάνω στο πτώμα με σκοπό να διαπιστώσει την αιτία του θανάτου», τότε αυτό σημαίνει πως της εξέτασης αυτής (αυτοψίας) θα πρέπει να προηγηθεί η έκδοση δικαστικού διατάγματος όπως ο ίδιος νόμος επιτάσσει. Τέτοιο διάταγμα όμως όπως πληροφορούμαστε ουδέποτε εκδόθηκε για την αυτοψία στη σκηνή που βρέθηκε ο 24χρονος, αλλά και γενικά όπως μάς ενημέρωσαν πηγές με μακρά προϋπηρεσία στο Τμήμα Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων, ουδέποτε ζητά η αστυνομία την έκδοση διατάγματος για να επισκεφθεί ιατροδικαστής μία σκηνή και να διενεργήσει αυτοψία επί της σορού. Το διάταγμα ακολουθεί πολύ αργότερα, όταν και αποφασίσει ο ιατροδικαστής ότι θα πρέπει να διενεργήσει νεκροτομή στο πτώμα. Με λίγα λόγια αν αυτό που αναφέρει ο νόμος ως «εξέταση αμέσως πάνω στο πτώμα» εννοεί την αυτοψία, όλες οι αυτοψίες τις οποίες εδώ και δεκαετίες διενεργούμε, τις διενεργούμε χωρίς διατάγματα δικαστηρίου και άρα παράτυπα σε σχέση με αυτά που ζητά ο νόμος.
Αν όμως υποθέσουμε ότι ο νόμος αναφερόμενος σε εξέταση πάνω από το πτώμα δεν εννοεί την εξέταση που κάνει ένας ιατροδικαστής μακροσκοπικά κατά τη διάρκεια αυτοψίας στη σκηνή, αλλά την εξέταση που γίνεται στο νεκροτομείο πριν τη διενέργεια νεκροτομής, τότε αποκτά βάση αυτό που και ο δικηγόρος του κ. Χαραλάμπους ισχυρίζεται, δηλαδή παραμένει κενό ρύθμισης σε σχέση με τις όποιες ενέργειες γίνονται εκ μέρους του ιατροδικαστή στη σκηνή που ανευρέθη ένα πτώμα, με αποτέλεσμα να γίνεται όντως αυτοψία «άτυπα» και «άνομα».
Πάντως ό,τι και να ισχύει από τα δύο, ένα είναι σίγουρο, ότι ο νόμος πάσχει και φυσιολογικά χρειάζεται αναθεώρηση, από μόνο και μόνο το γεγονός ότι αφορά σε μία θεσμοθετημένη επιστημονική ιατρική διαδικασία που εν έτη 2025 δεν μπορεί να περιγράφεται και να καθορίζεται με όρους του 1959.
Σε ότι αφορά τέλος την καθυστέρηση 4 ημερών στη διενέργεια της πολυσυζητημένης νεκροτομής εκ μέρους του κ. Νικόλα Χαραλάμπους, το AlphaNews.Live εξασφάλισε τα σχετικά έγγραφα και το διάταγμα του δικαστηρίου, και όπως φαίνεται σε αυτά, η αστυνομία όπως είθισται αιτήθηκε με καθυστέρηση τη διενέργεια νεκροτομής, και όχι ο ο ιατροδικαστής. Συγκεκριμένα η αστυνομία απέστειλε αίτημα στον θανατικό ανακριτή για διενέργεια νεκροτομής, τρεις μέρες μετά το περιστατικό στις 9 Ιανουαρίου, με τον δικαστή να εκδίδει αυθημερόν το διάταγμα και να καθορίζει την επομένη 10η Ιανουαρίου 2025 ως ημέρα διενέργειάς της στο ΓΝ Λευκωσίας.
