Το γεωπολιτικό ρίσκο ξύπνησε, και βάζει δύσκολα στο μεγαλεπήβολο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδος. Οι τουρκικές παρενοχλήσεις στα ερευνητικά πλοία φανέρωσαν τις δυσκολίες εκτέλεσης του έργου, χωρίς επί του παρόντος να διαφαίνεται η οποιαδήποτε απτή λύση.

Οι τουρκικές προκλήσεις τάραξαν αφενός τα λιμνάζοντα ύδατα στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, αφετέρου βάζουν δύσκολα στις εργασίες για πόντιση του καλωδίου. Εκτός αυτού, οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην εκτέλεση των εργασιών, αναμένεται να αυξήσουν και το τελικό κόστος του Great Sea Interconnector, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους Κύπριους και Ελλαδίτες καταναλωτές.

Η Λευκωσία δια του αρμόδιου Υπουργού Ενέργειας επιχειρεί να υποβαθμίσει το γεγονός, αποδίδοντας τις καθυστερήσεις στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν τις τελευταίες ημέρες στη θαλάσσια περιοχή της Κρήτης.

Από την άλλη, υπάρχουν και οι απόψεις που υποστηρίζουν πως το ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου θα το συναντάμε επί μακρόν. Και πως το περιστατικό των τουρκικών παρενοχλήσεων στα ερευνητικά πλοία «Ievoli Relume» και «NG Worker», είναι μόνο η αρχή.

Όπως υποστήριξε στο AlphaNews.Live o καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου Πάνος Παπαναστασίου, « η Τουρκία δεν πρόκειται να αφήσει το πλοίο να κάνει μετρήσεις, και αργότερα να τοποθετήσει το καλώδιο, αν δεν της ζητηθεί η άδεια.»

Ο καθηγητής εξηγεί τη θέση του με βάση αφενός τη μη οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας, αφετέρου στο ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ στην Κύπρο. Και αυτό θα φανεί εάν και εφόσον η πόντιση καλωδίου εισέλθει στην τελική της φάση. Δηλαδή στην Κύπρο.

Διαβάστε Επίσης: Ανησυχία Λευκωσίας-Αθηνών για τον «πονοκέφαλο» Τουρκία (ΒΙΝΤΕΟ)

«Για να περάσει το καλώδιο πρέπει να ζητηθεί η άδεια της χώρας που ισχυρίζεται ότι ελέγχει την ΑΟΖ. Η Τουρκία λέει ότι είναι δική της, και λέει πρέπει να μου ζητήσετε άδεια για να σας αφήσω να τοποθετήσετε το καλώδιο. Με το να ζητήσεις την άδεια της Τουρκίας, αναγνωρίζεις την κυριαρχία της».

Σύμφωνα μάλιστα με τον Πάνο Παπαναστασίου, καθοριστικής σημασίας είναι και το ποιος είναι αυτός που θα αναλάβει αυτόν τον ρόλο.

«Λέγεται ότι υπάρχει περίπτωση να μην ζητήσει την άδεια το κράτος της Ελλάδας ή η Κύπρος, αλλά να βάλουν την εταιρεία να την ζητήσει. Ωστόσο, μια εταιρεία όπως ο ΑΔΜΗΕ που είναι δημόσια εταιρεία, μπορεί να κάνει έτσι πράγμα και να μην την εκμεταλλευθεί η Τουρκία; Επίσης, μια εταιρεία η οποία θα πληρωθεί από τον κυπριακό και ελληνικό λαό, θα πάει να ζητήσει την άδεια της Τουρκίας; Πάλι θα το εκμεταλλευθεί η Τουρκία.»

Οι τρεις περιοχές

Το ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου και κόστους, δεν σταματά ούτε τελειώνει στην περιοχή της Κρήτης. Όπως εξηγεί ο κ. Παπαναστασίου, είναι τρεις οι περιοχές όπου ο Great Sea Interconnector θα αντιμετωπίσει θέματα.

Και συγκεκριμένα:

1. Η μια είναι η περιοχή πολύ κοντά στην Κρήτη, που καλύπτεται από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο
2. Η ενδιάμεση περιοχή όπου Ελλάδα και η Κύπρος λένε ότι ενώνονται οι ΑΟΖ τους λόγω του Καστελορίζου
3. Η περιοχή κοντά στην Κύπρο

Ειδικά στην Τρίτη περιοχή όπως εξηγεί ο Καθηγητής, αναμένεται να προκύψει σοβαρό ζήτημα, καθώς η Τουρκία αναγνωρίζει στην Κύπρο μόνο 12 ναυτικά μίλια, και όχι ΑΟΖ.

Διερωτώμενος, «θα πάει η Κύπρος να της ζητήσει άδεια για να περάσει το καλώδιο. Θα στείλει την εταιρεία να της ζητήσει άδεια; Πάλι αναγνωρίζεις την κυριαρχία της.»

Δείτε στον χάρτη που ακολουθεί τις τρεις περιοχές, και με κόκκινο χρώμα οι τουρκικές διεκδικήσεις στην περιοχή

Σημειώνεται πως ο Υπουργός Ενέργειας σημείωσε χθες μέσα από την εκπομπή Alpha Ενημέρωση, πως έχει προτείνει δύο τρόπους αντιμετώπισης του γεωπολιτικού ρίσκου. Με συνέργειες εταιρειών ή δια της διπλωματικής οδού.

Σχολιάζοντας παράλληλα ότι το έργο προχωρά κανονικά αφού είναι ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

Το κόστος

Δημοσιεύματα τόσο στον ελλαδικό όσο και στον κυπριακό Τύπο, αναφέρουν πως οι τουρκικές παρενοχλήσεις έχουν ήδη αυξήσει το τελικό κόστος του έργου. Και ο λόγος είναι οι καθυστερήσεις που επιφέρουν στις εργασίες.

Ο Υπουργός Ενέργειας διέψευσε μέσω του Alpha ότι η γαλλική εταιρεία Nexans διεκδικεί αποζημιώσεις από τον φορέα υλοποίησης του έργου, ωστόσο αντίθετη άποψη εκφράζει ο Πάνος Παπαναστασίου.

Τονίζοντας μάλιστα ότι «ο Υπουργός είπε ότι αν η Κύπρος δεν συμμετάσχει στο έργο, δεν θα επωμιστεί αυτό το κόστος. Αυτό δεν είναι αλήθεια».

Διαβάστε Επίσης: Στον «πάγο» ο ελληνοτουρκικός διάλογος λόγω του αγωγού GSI

Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου

«Το κόστος θα το επωμιστεί ο κυπριακός λαός και ο ελληνικός λαός, γιατί είναι αυτοί που θα αποπληρώσουν το έργο».

Σημείωσε μάλιστα πως «εφόσον οι δυο χώρες έχουν εγγυηθεί στον επενδυτή 8,3%, πρέπει να του δώσουν καθαρό κέρδος 8,3%. Άρα πρέπει να του πληρώσουν όλα τα έξοδα, με επιτόκιο 8,3%».

Καταλήγοντας με το ότι

«Μπεις στο έργο ή όχι, πρέπει να το πληρώσεις. Άρα δεν ισχύει ότι αν δεν μπεις δεν θα πληρώσεις. Στο τέλος όλα τα έξοδα θα τα πληρώσουν ο κυπριακός και ο ελληνικός λαός».