Το Σάββατο 10 Αυγούστου 2019 ως ένδειξη ελάχιστου φόρου τιμής (μια και είχα ζήσει από πολύ κοντά τα γεγονότα του 1996), παραβρέθηκα στο οδόφραγμα της Δερύνειας, στις εκδηλώσεις μνήμης που διοργάνωσε η  «Πρωτοβουλία Μνήμης Ισαάκ-Σολωμού» για την επέτειο της δολοφονίας των ηρωομαρτύρων  Σολωμού  και Ισαάκ. Παρακολουθήσαμε με ιδιαίτερη συγκίνηση μια σεμνή τελετή γεμάτη όμως με παλμό και μηνύματα. Εκεί λοιπόν, όλοι οι παρευρισκόμενοι, γίναμε μάρτυρες πολλών αντιφατικών καταστάσεων. Από τη μιά,  νέα παιδιά με μια απίστευτη ωριμότητα και με μεστές ομιλίες έστειλαν μηνύματα ελπίδας για το μέλλον αυτής της χώρας. Από την άλλη η απούσα πολιτεία εκπροσωπήθηκε από 200 περίπου πάνοπλους αστυνομικούς οι οποίοι πιστεύω ότι ένιωσαν πολύ άβολα γιατί δεν είχαν να αντιμετωπίσουν τραμπούκους αλλά τα νιάτα της Κύπρου που ευτυχώς δεν ξεχνούν και αγωνίζονται με ειρηνικά μέσα για να αφυπνίσουν όλους εμάς της προηγούμενης γενιάς, που βολευτήκαμε και αδιαφορούμε. Η μεγαλύτερη όμως αντίφαση, την οποία διαπίστωσα για πρώτη φορά «ιδίοις όμμασι» ήταν το οδόφραγμα της Δερύνειας . Δίπλα στην πόλη φάντασμα της Αμμοχώστου προκαλούν μαύρα συναισθήματα τόσο η «τελειότητα» των κτιρίων και των  δρόμων από και προς τα κατεχόμενα όσο και οι «σύγχρονες» διαδικασίες που ακολουθούνται. Οι σημαίες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ε.Ε από την πλευρά μας και η σημαία του ψευδοκράτους στην κατεχόμενη πλευρά. Η αστυνομία της Δημοκρατίας και του ψευδοκράτους «τηρούν πιστά» τις διαδικασίες που είναι ίδιες ίσως και πιο αυστηρές από διασυνοριακά φυλάκια μεταξύ ανεξαρτήτων κρατών.

Ξεχνάμε όμως ότι από το  1974, μετά την λήξη των εχθροπραξιών και την ανάληψη ελέγχου της ουδέτερης ζώνης που διέθεσε η Κ.Δ στην  UNFICYP, καθιερώθηκε το  status quo που σημαίνει «υφιστάμενη κατάσταση» και η UNFICYP δεν επιτρέπει την αλλαγή ούτε ενός βαρελιού στην γραμμή κατάπαυσης του πυρός! (Αυτό βέβαια ισχύει για την πλευρά μας γιατί οι κατοχικές δυνάμεις έχουν παραβιάσει πολλές φορές το status quo! (βλέπε Στροβίλια, Δένεια κλπ). Η έννοια του status quo είναι η διατήρηση  της προσωρινής κατάστασης όπως προέκυψε μετά τις πολεμικές επιχειρήσεις και την αποδοχή και από τις δύο πλευρές των προσωρινών ορίων της Γραμμής Κατάπαυσης Πυρός,  μέχρι την  οριστική επίλυση του προβλήματος. Το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2004 έγινε κατά την διάρκεια κρίσης στα κατεχόμενα μετά από την εξέγερση των  Τουρκοκυπρίων. Ουσιαστικά ανοίξαμε την βαλβίδα εκτόνωσης της κρίσης θεωρώντας ότι θα συμβάλει στην επανένωση της Πατρίδας μας και τελικά όχι μόνο δεν συνέβαλε προς αυτή την κατεύθυνση αλλά γύρισε εναντίον μας! Οι  προθέσεις και οι επιθυμίες δεν έχουν αξία  αν το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που επιδιώκουμε. Είμαστε λαός με απίστευτες ικανότητες όμως μας κατευθύνει  η πρόσκαιρη επιθυμία , ο συναισθηματισμός και οι αυτοσχεδιασμοί. Σε αντίθεση με τους Τούρκους,  δεν έχουμε σχεδιασμό σε βραχυπρόθεσμο-μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο που να διαφοροποιείται όχι όταν αλλάζουν οι κυβερνήσεις,  αλλά μόνο  όταν αλλάζουν τα δεδομένα και οι παράγοντες βάσει των οποίων έγινε ο σχεδιασμός με σκοπό ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Απουσιάζει γενικότερα η Εθνική Στρατηγική που θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολλές δεκαετίες από το ανώτατο επίπεδο διακυβέρνησης του τόπου και με αποδοχή από την Βουλή και μόνο με αυτή την διαδικασία να τροποποιείται. Έτσι λοιπόν  και στην περίπτωση των οδοφραγμάτων το αποτέλεσμα διαψεύδει τις προσδοκίες μας. Είτε ασκήθηκαν πιέσεις είτε όχι η πλάστιγγα του μεγαλύτερου οφέλους έγειρε προς την πλευρά των κατεχομένων (Δεν αναφέρω Τ/Κ γιατί πλέον αποτελούν μειοψηφία!)

Και τίθεται το ερώτημα! Είναι οδοφράγματα επανένωσης της Πατρίδας μας ή «διασυνοριακά» φυλάκια που συμβάλλουν στην διχοτόμηση;

Οι συμβολισμοί σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι πολύ σημαντικοί και θα πρέπει  να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πως εφαρμόζουμε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ)  και συμβολής στην επίλυση του χρόνιου Κυπριακού προβλήματος. Είμαστε στη σκακιέρα αλλά δεν ξέρουμε καλό σκάκι! Βασική αρχή για τις ενέργειες μας πρέπει να είναι η πρόβλεψη όλων των κινήσεων του αντιπάλου, με το πιθανό αποτέλεσμα μιας εκάστου πράξης του και τι οφέλη ή κόστος θα έχει η κάθε μια κίνηση του για την πλευρά μας και εν συνεχεία η σχεδίαση των δικών μας κινήσεων, με επιδίωξη το βέλτιστο αποτέλεσμα όχι μόνο στην παρούσα στιγμή αλλά στο μέλλον για τις επόμενες γενιές.

Όπως όμως έχει διαμορφωθεί  η κατάσταση σήμερα, εάν κλείσουμε τα οδοφράγματα ίσως να είναι χειρότερα τα πράγματα γιατί ήδη έχουν καθιερωθεί εθιμικά με κοινή αποδοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας και των κατεχομένων και με  στήριξη από τον ΟΗΕ  εδώ και  για 15 και πλέον έτη.  Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όμως είναι να επαναφέρουμε το θέμα στη σωστή του βάση: Ότι ΜΙΑ είναι η ανεγνωρισμένη κυβέρνηση σε όλη την επικράτεια. Τα οδοφράγματα άνοιξαν στο πλαίσιο του προσωρινού status quo και ο έλεγχος πρέπει να γίνεται από τις νόμιμες αρχές της Δημοκρατίας μόνο για όσους εισέρχονται από την πλευρά των κατεχομένων με σκοπό να διαπιστωθεί εάν έχουν εισέλθει στο έδαφος της Κ.Δ παράνομα. Δηλαδή δεν πρέπει να ελέγχονται οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι  δικαιούνται να διαμένουν και να διακινούνται ελεύθερα  σε όλη την Κύπρο. Άλλωστε αυτό προβλέπεται και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.  Αντί αυτού έχουμε καθιερώσει τη διαδικασία «διασυνοριακού φυλακίου». Οι ξένοι πολύ λογικά αποκαλούν τα οδοφράγματα «Border Control Points»  μια και εφαρμόζονται οι κανονικές διαδικασίες ελέγχου συνόρων. Επειδή οι συμβολισμοί έχουν τεράστια σημασία, μάλλον δεν είναι τυχαίο που χρηματοδοτούνται  οι κατασκευές των οδοφραγμάτων από ξένα κεφάλαια.  Οι μόνιμες εγκαταστάσεις δίνουν το μήνυμα του τελικού στόχου ή της τελικής διευθέτησης.   

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω εκτιμώ ότι εάν εφαρμόζαμε την πολύ απλή  μέθοδο επανασχεδιασμού με βάση το αποτέλεσμα, που χαρακτηρίζεται με μια ελληνική λέξη με βαθύ νόημα την  ΑΝΑΔΡΑΣΗ, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά! Ελέγχουμε το αποτέλεσμα από την εφαρμογή μιας διαδικασίας ή μιας απόφασης και εάν δεν είναι το επιδιωκόμενο, τότε προφανώς  αλλάζουμε την σχεδίαση και τις ενέργειες μας. Εκτός βέβαια και εάν έχουμε δεσμευτεί ή και υπογράψει συμφωνίες που δεν μας επιτρέπουν οποιαδήποτε αλλαγή. Ελπίζουμε  πως όχι, γιατί αλλιώς, εκτός από τους ξένους που αποκαλούν τα οδοφράγματα «Border Control Points», σιγά – σιγά και οι Έλληνες θα λέμε τα οδοφράγματα ως «Σημεία Ελέγχου Συνόρων  Δερύνειας, Αγίου Δομετίου…κλπ»

Εν κατακλείδι εκτιμάται ότι  οι εμπλεκόμενοι στους τρεις βασικούς τομείς λειτουργίας του κράτους που σχετίζονται με την Τουρκική απειλή και προκλητικότητα (Διπλωματίας – Οικονομίας/Ενέργειας  και Ασφάλειας),  έχουν την εξουσία αλλά και την ευθύνη να  αναλάβουν πρωτοβουλίες προκειμένου να υπάρξει επιτέλους Εθνική Στρατηγική η οποία απαιτείται για την βελτιστοποίηση του αποτελέσματος σε κάθε μάχη και σε κάθε επίπεδο, γιατί μόνο έτσι θα εξασφαλιστεί και το παρόν και το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού…