Η Εσμεράλδα και ο Κουασιμόδος στα οδοφράγματα

Πέμπτη, 13/12/2018 - 08:39
Ιωάννης Σάββα
Γράφει ο Ιωάννης Σάββα
Αρχαιολόγος-Ιστορικός ερευνητής

Η Γαλλία, η χώρα αυτή που γέννησε τον Καρτέσιο, τον Βολταίρο, τον Μοντεσκιέ, τον Μισέλ Φουκώ και τόσους μα τόσους άλλους ανθρωπιστές, φιλοσόφους και καλλιτέχνες, μας απέδειξε έμπρακτα ότι είναι και παραμένει ο εισηγητής και ο φωτοδότης της σύγχρονης δημοκρατίας. Ανέκαθεν αυτή η χώρα είχε μία εξαιρετική αφομοιωτική ικανότητα, όπως έχουν παρατηρήσει πολλοί ιστορικοί, που όμοια της δεν θα βρεις σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Οι Γάλλοι, που η ίδρυση του κράτους τους βασίζεται στους Φράγκους, σε γερμανικά φύλα δηλαδή, κατόρθωσαν άμεσα και δραστικά να διαχωριστούν ταχέως από τα υπόλοιπα γερμανικά φύλα και να σχηματίσουν μία εντελώς πρωτότυπη εθνική και πολιτισμική φυσιογνωμία. Η Γαλλία δέχεται ευκόλως τις ξένες επιδράσεις στον πολιτισμό, τις οποίες εν συνεχεία τις συγκεράζει μετατρέποντας τις σε κάτι εντελώς καινούριο, στον μοναδικό γαλλικό πολιτισμό. Είναι για αυτό τον λόγο που οι κάθε λογής πολιτικοί πρόσφυγες και αντιφρονούντες έβρισκαν και βρίσκουν πάντα καταφύγιο στο Παρίσι. Και είναι για τον εκ διαμέτρου αντίθετο λόγο που ο νεοελληνικός πολιτισμός παραμένει στάσιμος στο σκοτάδι, αφού έχουμε επισήμως ανάγει την σταθερότητα και το μίσος σε καθετί ξένο σε «εθνική πολιτική», τρομάρα μας.

Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 παραμένει η πηγή και η ρίζα του σύγχρονου μοντέλου της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Από τότε διαφάνηκε ότι η αντίδραση στην κεντρική εξουσία ήταν για τους Γάλλους καθολική υπόθεση. Η αστική τάξη και οι μικροφεουδάρχες έδειξαν ασυνήθιστη για τα ιστορικά δεδομένα  τάση συνεργασίας με τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, τουτέστιν την εργατική και αγροτική τάξη, στην κοινή τους προσπάθεια να  κλονίσουν τον βασιλέα, την τότε κεντρική εξουσία δηλαδή. Η κοινή μνήμη αυτής της συνεργασίας φαίνεται ότι υπάρχει χαραγμένη στο συλλογικό συνειδητό του γαλλικού λαού γι’ αυτό εκεί η κεντρική εξουσία αντιμετώπιζε (και αντιμετωπίζει ακόμη) σοβαρά προβλήματα. Αρέσει στους Γάλλους να βαράνε στο ψαχνό το σύστημα που τους εκμεταλλεύεται παρά τους εκμεταλλευτές αυτούς καθαυτούς (ούτως ή άλλως έτσι δεν λύνονται τα προβλήματα. Πρέπει να καταπατηθεί το σύστημα που παράγει την εκμετάλλευση αλλιώς αν πατάξεις τους εκμεταλλευτές πάντα θα υπάρχουν οι διάδοχοι τους). Οι Γάλλοι μπορεί να μην έχουν «ένδοξους» προγόνους, όπως εμάς, έχουν όμως σίγουρα ένδοξους απογόνους.

Εξάλλου στην Γαλλία γεννήθηκε και κάτι ακόμα, σημαντικότερο από τον σύγχρονο κοινοβουλευτισμό, κάτι που έμμελε να αλλάξει άρδην την πανανθρώπινη Ιστορία. Εκεί γεννήθηκε η Αριστερά ως αντίπαλον δέον στις συντηρητικές δυνάμεις, που ήθελαν ακριβώς να συντηρήσουν τις υφιστάμενες συνθήκες αφού αυτό σήμαινε συντήρηση των ήδη εξυπηρετούμενων συμφερόντων τους. Άρα τρελοί είμαστε να το αλλάξουμε; Λογικότατο για κάθε νουνεχή άνθρωπο. Επιπλέον, στην Γαλλία γεννήθηκε ο σοσιαλισμός και η σοσιαλιστική πολιτική σκέψη και εκεί για πρώτη φόρα εκφράστηκε η ριζοσπαστική θέση ότι η εργασία αποτελεί δικαίωμα του ανθρώπου και όχι δωράκι  των εκάστοτε αφεντικών. Τέλος, εκεί εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η ανεξιθρησκία στην ολότητα της και εκεί γεννήθηκε το 1870 η πρώτη Κομμούνα, ιδεολογικός πρόγονος τόσο του κομμουνισμού όσο και του αναρχισμού. Αλλά εκεί γεννήθηκε και η αγαπημένη μου γαλλική κουζίνα. Απορώ αν αυτή η χώρα μετρούσε περισσότερα χρόνια Ιστορίας, πόσα ακόμα επιτεύγματα θα είχε προσφέρει στην ανθρωπότητα.

Και κάπως έτσι φτάνουμε στους σύγχρονους παλλαϊκούς κοινωνικούς αγώνες των Γάλλων και των «κίτρινων γιλέκων». Διαβάζω στον διεθνή Τύπο ότι μέχρι στιγμής 363 πολίτες συνελήφθησαν και 57 οδηγήθηκαν σε δίκη. Οι ταξικοί αγώνες δυστυχώς περνούσαν πάντα από τα αστικά δικαστήρια, των οποίων η νομιμότητα χάνεται όταν το Κοινωνικό Συμβόλαιο διαρρηγνύεται. Το Κοινωνικό Συμβόλαιο (και αυτό δημιούργημα των Γάλλων, του Ρουσσώ, μα τον Δία και τους «ένδοξους» προγόνους!), η βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας από την οποία απορρέει η κοινωνική ειρήνη και η συνοχή του κράτους, καταργείται ουσιαστικά όταν παραβιάζονται τα θεμελιώδη άρθρα του ευρωπαϊκού δικαίου, όπως είναι για παράδειγμα το δικαίωμα στην ελευθερία, στην εργασία, στην στέγαση, στην αξιοπρέπεια και τόσα άλλα θεμελιώδη δικαιώματα που τα βλέπουμε να καταπατούνται νομίμως στην ελεύθερη και ανεξέλεγκτη οικονομία. Τοιουτοτρόπως και οι αγώνες των Γάλλων αγωνιστών είναι καθόλα νόμιμοι και η εκδίκαση τους καθόλα παράνομη και δεν νομιμοποιείται από την κοινωνία, που αυτή δίνει εξάλλου την δύναμη εξουσίας στο κράτος και τους θεσμούς του.

Να τα βλέπουν αυτά και εδώ σε εμάς, στην καθ' ημάς Ανατολή, ορισμένοι μικροαστοί, οι οποίοι προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από νομικά πλαίσια για να μην νιώθουν ανήθικοι και καταπατητές ενώ είναι γνωστό τοις πάσι πλέον πως ότι είναι νόμιμο δεν είναι και κατ' ανάγκην ηθικό. Νόμιμο ήταν και το Ολοκαύτωμα με βάση τους νόμους που θέσπισε η ναζιστική βουλή ωστόσο δεν έπαυε και δεν παύει να είναι πέραν για πέρα ανήθικο και παράνομο, ακριβώς επειδή καταπατούσε τα θεμελιώδη άρθρα δικαίου. Για παράδειγμα, το να ποθείς ευσεβώς να ενοικιάσεις στους συμπατριώτες σου ένα οποιοδήποτε υποστατικό στην μεγαλύτερη δυνατή τιμή απλά επειδή το επιτρέπουν οι «νόμοι» της οικονομίας δεν είναι και κατ' ανάγκην ηθικό. Οπότε το νου σας, αδέρφια αστοί, μη τυχόν και η Ιστορία σας ζητήσει τα ρέστα της.

Το Παρίσι επιτέλους δικαιώνει πανηγυρικά, θα έλεγα, τον χαρακτηρισμό του ως Πόλη του Φωτός, όχι με βάση το υλικό φως του ηλεκτρισμού και του Πύργου ‘Αιφελ αλλά με βάση το φως του Πολιτισμού. Όλοι οι διανοούμενοι, οι γνήσιοι όχι αυτοί που τα παίρνουν από το δημόσιο, στρέφουν το βλέμμα τους για άλλη μια φορά στην Γαλλία, η οποία γίνεται τελικά φάρος και ποδηγέτης για την βελτίωση του πολιτεύματος. Όλα τα αιτήματα των κίτρινων γιλέκων αποτελούν παναθρώπινα αιτήματα που έχουν στο κέντρο τους τον άνθρωπο ως αξία,  τα οποία σε μια ιδανική πολιτεία έπρεπε να είναι και αυτονόητα όμως δυστυχώς δεν είναι και μάλιστα γίνονται και αντικείμενα δίωξης από τις κρατικές αρχές καταστολής. Στέλνω την αλληλεγγύη μου στο γαλλικό λαό και εύχομαι η Ιστορία να δικάσει το γαλλικό κράτος όπως αυτό δικάζει τώρα τους αγωνιστές. Όπως και παλαιότερα έτσι και τώρα, οι αλλαγές προς το καλύτερο γίνονται εφικτές επειδή κάποιοι ξεβολεύτηκαν, παραδίδοντας τον εαυτό τους θυσία εξιλαστήρια.