9η Ιουλίου 1821 ή αλλιώς “Το τραούδιν του Τζυπριανού”…

Το ποίημα του Βασίλη Μιχαηλίδη χρονολογείται απο το 1894 και περιγράφει τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού. Για 100 και πλέον χρόνια βρίσκεται στις βιβλιοθήκες σχεδόν όλων των Κυπρίων, αλλά και πολλών ξένων θαυμαστών του έργου του ποιητή.

“Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου, κανένας δεν εβρέθηκεν για να την ι-ξηλείψη, κανένας, γιατί σιέπει την που τα ‘ψη ο Θεός μου. Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντες ο κόσμος λείψει.”

Οι συγκεκριμένοι στίχοι “έχρισαν” τον Βασίλη Μιχαηλίδη ως τον ποιητή της Ρωμιοσύνης, χαρακτηρισμό που του προσέδωσε και ο ίδιος ο Γιάννης Ρίτσος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Βασίλης Μιχαηλίδης: Η ζωή, το έργο και οι έρωτες του “ποιητή της Ρωμιοσύνης”

Το “εθνικό έπος της Κύπρου”, όπως έχει χαρακτηριστεί το ποίημα, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά ολόκληρο το 1911 και ενώ ο Βασίλης Μιχαηλίδης βρισκόταν εν ζωή.

Σύμφωνα με τον Δρ. Κυριάκο Ιωάννου, ο ποιητής αντιμετώπιζε προβλήματα αλκοολισμού και δεν έλεγξε το κείμενο πριν αυτό κυκλοφορήσει, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορές μεταξύ έντυπου και χειρόγραφου. Το χειρόγραφο αυτό εντοπίστηκε στις αρχές του 2000 και βρίσκεται σήμερα στο αρχείο του Αιμίλιου Χουρμούζιου στην Αθήνα. Αποτελεί έναν σύγχρονο πολιτιστικό θησαυρό καθώς είναι διορθωμένο και θεωρημένο από τον ίδιο τον ποιητή. 

Μία από τις πιο βασικές διαφορές που εντοπίζει ο Δρ. Ιωάννου, η οποία ανατρέπει τα μέχρι στιγμής δεδομένα, αφορά την τελευταία εμφάνιση του Κκιόρογλου στο ποίημα.

Στο τέλος του ποιήματος, στον στίχο 481, η εικόνα του Κκιόρογλου ανατρέπεται, όταν εμφανίζεται να λέει:

“Τούτον τους δεσποτάες φοούμαι μεν τζιαι φέρει μας νεκατωσιάν στην χώραν μεν τζι αναδόξει τους Ρωμιούς τζι εν νά ‘χουμεν πελάες, να βάλουμεν κώλια πολλά τζιαι θέμι που τα τώρα. Μπορεί να δισπιρκάσουσιν τζιαι να νεκατωθούσιν, σαν δουν τα κώλια μας πολλά, τοτ’ εν να φοηθούσιν.”

Στο χειρόγραφο όμως φαίνεται ότι στον συγκεκριμένο στίχο μιλά ο Κάρκογλου και όχι ο Κκιόρογλου, όπως λανθασμένα έχει αποτυπωθεί.

Στο ποίημα εντοπίζονται επίσης τα εξής λάθη, μερικά από τα οποία επισημάνθηκαν ήδη από την προηγούμενη έρευνα:

Στίχος	Χειρόγραφο	Έντυπο
20	μεσ’ στο Σαράγιον είχασιν μεάλον μετζιλίσιν	μεσ’ στο Σαράγιον είχασιν μιάλον μετζιλίσιν
50	Παρά το γαίμαν τους πολλούς εν’ κάλλιον ‘νού ‘πισκόπου	Παρά το γαίμαν τους πολλούς εν’ κάλλιον του ‘πισκόπου
88	έμπηκεν τζι εκοινώνησε τζι εξέβηκεν τζι εστάθην,	εμπήκεν τζι εκοινώνησε τζι εξέβηκεν τζι εστάθην
91	Εξέβην που την εκκλησιάν με την συνοπαρτζιάν του	Εξέβην που την εκκλησιάν με την συναπαρτζιάν του
99	εν πέτρα η καρκιά μου	εν πέτρα η καρδκιά μου
104	καρτεράτε με πέντε λεπτά της ώρας	καρτεράτε με πέντε λεφτά της ώρας
109	τώρα πώχω τα πράματα σγιαν θέλω τελειωμένα	τώρα πώχω τα πράγματα σγιαν θέλω τελειωμένα
174	τζι αν ημπορώ που τους Ρωμιούς την Τζύπρουν να παστρέψω	τζι αν ημπορώ που τους Ρωμιούς την Τζιύπρον να παστρέψω
180	Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντες ο κόσμος λείψει!	Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψει!
183	αμμά ξέρε πως ύλαντρον όντες κοπεί καβάτζιν	αμμά ξέρε πως ύλαντρον όντας κοπεί καβάτζιν
223	Έσσω μου τζι έξω μόναν γιον τον είχα ούλον-ούλον	Έσσω μου τζι έξω μ’ έναν γιον τον είχα ούλον-ούλον
282	Οι Τούρτζιοι εψουψουρίσασιν τότες ανεμεσόν τους	Οι Τούρτζιοι εψουψουρούσασιν τότες ανεμεσόν τους
308	τζι εγέμωσεν που μιαν μερκάν ως άλλην το νησσίν μας	τζι εγέμωσεν που μιαν μερκάν ως άλλην το νησίν μας
353	τζιαι μόννω σου στην πίστην μου να μεν τα λησμονήσω	τζιαι μόννω σου στην πίστην μου να μεν τ’ αλησμονήσω
354	μα δίχως σου στον τζιύρην μου αντρέπομαι να πάω	μα δίχως σου στον τζιύρην μου αντρέπουμαι να πάω
446	τζ’ ό,τις λοής τζ’ αν ένεψεν τους λας που τους εφέραν	–
467	Αντάν του ορκωμόθηκα, εσού ‘ν έσεις χαπάριν	Αντάν του ορκωμόθηκα, εσού ‘ν είσες χαπάριν
481	Τότες λαλεί ο Κάρκ-ογλούς	Τότες λαλεί ο Κκιόρ-ογλούς
496	Κανέναν φόον δεν εχώ απού τους Τζιυπριώτες	Κανέναν φόον δεν εχώ από τους Τζιυπριώτες
502	Αν πεις καράβκια; δεν έχουν, εν του αλέτρ’ αθθρώποι	Αν πεις καράβκια; δεν έχουν, εν του αλέτρ’ ανθρώποι