O εμβολιασμός είναι το θεμέλιο του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και ένα αδιαμφισβήτητο ανθρώπινο δικαίωμα, είπε η Πρόεδρος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας και Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου, Δρ Χριστίνα Γιαννάκη.

«Πρόκειται για μια από τις πλέον οικονομικά αποδοτικές επενδύσεις υγείας του κράτους για την προώθηση της κοινωνικής αλληλεγγύης, της ίσης πρόσβασης και της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων, βασικές αρχές του Γενικού Συστήματος Υγείας μας», πρόσθεσε.

Μιλώντας την Τρίτη σε διάσκεψη Τύπου για το έργο της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας, σε σχέση με τα επικαιροποιημένα Εμβολιαστικά Σχήματα για παιδιά, εφήβους, ειδικές ομάδες και ενήλικες, η κα. Γιαννάκη είπε ότι η Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας, ανασυστάθηκε το 2018 και στη σημερινή της μορφή το Φθινόπωρο του 2021 από τον Υπουργό Υγείας, Μιχάλη Χατζηπαντέλα.

Ανέφερε ότι το 2019, μετά από μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Εμβολιασμών και αφορούσε τα επιδημιολογικά στοιχεία της Κύπρου, τις συστάσεις του European Center for Disease Control and Prevention (ECDC) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), των εθνικών προγραμμάτων Εμβολιασμών παιδιών & εφήβων της Ελλάδας και του NHS Μεγάλης Βρετανίας, αλλά και μελέτη κόστους, επικαιροποίησε το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της Κύπρου και αυτό περιλάμβανε το επικαιροποιημένο Σχήμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων, το νέο Σχήμα Εμβολιασμών Ενηλίκων και το νέο Σχήμα Εμβολιασμών των Ειδικών Ομάδων.

Σημείωσε ότι το Επικαιροποιημένο Σχήμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων εφαρμόστηκε στα τέλη του 2019 με αρχές του 2020 σε συνθήκες ΓεΣΥ και σε αυτό έχουν προστεθεί νέα εμβόλια που δεν περιλαμβάνονταν στο προηγούμενο Σχήμα του 2012 και αφορούσαν το εμβόλιο της Ανεμευλογιάς, της Ηπατίτιδας Α, του Μηνιγγιδόκοκκος ACWY και το εμβόλιο HPV (ανθρώπινων θηλωμάτων) με επέκταση του στα αγόρια, ενώ το 2020, συμπεριλήφθηκε και το εμβόλιο της εποχικής γρίπης, ενώ τρέχουν μελέτες για εισαγωγή και άλλων. 

Η κ. Γιαννάκη ανέφερε ότι σύμφωνα με την έρευνα εμβολιαστικής κάλυψης του Υπουργείου Υγείας (2012, 2015), το ποσοστό παιδιών που εμβολιάζονταν στον δημόσιο τομέα πριν από την εφαρμογή του ΓεΣΥ ήταν περίπου 60%, ενώ στον ιδιωτικό 40%.

Πρόσθεσε ότι το κόστος στο προηγούμενο Σχήμα του Υπουργείου Υγείας (2012) που αφορούσε μόνο τα παιδιά που εμβολιάζονταν στον δημόσιο τομέα και ήταν €2.176.163, ενώ στον ιδιωτικό τομέα πληρώνονταν από ιδιωτικές δαπάνες.

Σήμερα, συνέχισε η κ. Γιαννάκη, το συνολικό ετήσιο κόστος για το σύνολο των παιδιών της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανέρχεται περίπου στα επτά μισή εκατομμύρια ευρώ, όχι μόνο γιατί έχουν προταθεί νέα εμβόλια, αλλά αφού το εν λόγω Σχήμα εφαρμόζεται δωρεάν στο σύνολο του πληθυσμού των παιδιών της Κυπριακής Δημοκρατίας, σημαντικό γεγονός που ακολουθεί την στρατηγική του Υπουργείου Υγείας για «Ισότητα και Πρόσβαση στην Υγεία».

Σημείωσε ότι το εν λόγω Σχήμα, εφαρμόζεται πλήρως από τους Προσωπικούς Ιατρούς παιδιών στα πλαίσια του ΓεΣΥ, αλλά και στα Κέντρα Προστασίας Μητρότητας και Ευημερίας Παιδιού του Υπουργείου Υγείας για μετανάστες, πρόσφυγες και άλλες ομάδες ανασφάλιστων.

Παράλληλα, είπε η κ. Γιαννάκη, η Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας για τα θέματα των εμβολίων, αλλά παρακολουθεί και την εμβολιαστική κάλυψη με τα δεδομένα που έχει από τον Οργανισμό.

Αναφερόμενη σε δεδομένα της εμβολιαστικής κάλυψης για το 2021 για τα παιδιά και τους έφηβους στα πλαίσια του ΓεΣΥ, η κ. Γιαννάκη είπε ότι για παράδειγμα για το 2021 και εν μέσω πανδημίας, για τα νέα εμβόλια του Σχήματος Παιδιών και Εφήβων, η εμβολιαστική κάλυψη ήταν για το εμβόλιο έναντι του Ιού των Ανθρώπινων Θηλωμάτων – HPV σε εφήβους (και στα δύο φύλα), άνω των 90%, για το εμβόλιο της Ηπατίτιδα Α, γύρω στο 80% και για το εμβόλιο της Ανεμοβλογιάς, γύρω στο 70%. 

Σε σχέση με το Σχήμα Εμβολιασμών Ενηλίκων και Ειδικών Ομάδων, είπε ότι πριν από την επικαιροποίηση τους, χορηγούνταν δωρεάν μόνο τα πιο κάτω εμβόλια: Ο Τέτανος-Διφθερίτιδα -Td Adults – εάν δεν είχε χορηγηθεί προηγουμένως και σαν αναμνηστική δόση κάθε 10 χρόνια, Το εμβόλιο Ηπατίτιδας Β (Hep B) – σε άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, Το εμβόλιο για Ιλαρά-Παρωτίτιδα-Ερυθρά (MMR) – σε άτομα που δεν είχαν εμβολιαστεί προηγουμένως, και Το Αντιγριπικό – σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Ανέφερε πως η Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή εισηγήθηκε το νέο Σχήμα για τους Ενήλικες και το νέο Σχήμα για τις Ειδικές Ομάδες, ενώ πρόσθετα πρότεινε επτά νέα εμβόλια που αφορούν κυρίως τις Ειδικές Ομάδες: Εμβόλιο ανεμευλογιάς (VAR) και έρπητα ζωστήρα (ζων εξασθενημένος ιός – ZVL), Εμβόλιο πνευμονιοκόκκου συζευγμένο (PCV13) και πολυσακχαριδικό (PPSV23), Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA), Εμβόλιο μηνιγγιτιδοκόκκου τετραδύναμο, συζευγμένο (MenACWY), Εμβόλιο μηνιγγιτιδοκόκκου ομάδος Β, πρωτεϊνικό (MenB-4C ή MenB-FHbp), Εμβόλιο αιμοφίλου ινφλουένζας τύπου b, συζευγμένο (Hib), Εμβόλιο ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).

Όπως είπε η κ. Γιαννάκη, τα εν λόγω Σχήματα ολοκληρώθηκαν επίσης το 2019 και εφαρμόζονται σταδιακά, ενώ το Υπουργείο Υγείας μέχρι την πλήρη υλοποίηση του στα πλαίσια του ΓεΣΥ, έχει διασφαλίσει την πρόσβαση του πληθυσμού, μέσω των Κέντρων Εμβολιασμού Ενηλίκων του Υπουργείου Υγείας.

«Ήδη ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας έχει αρχίσει τους εμβολιασμούς μέσω των Προσωπικών Ιατρών Ενηλίκων για ένα αριθμό εμβολίων που περιλαμβάνουν την γρίπη, τον πνευμονιόκοκκο, τον έρπητα ζωστήρα και το HPV. Το συνολικό ετήσιο κόστος για το Σχήμα Εμβολιασμών Ενηλίκων και Ειδικών Ομάδων, ανέρχεται περίπου στα δέκα εκατομμύρια ευρώ», συμπλήρωσε.

Η κ. Γιαννάκη είπε ότι σε συνθήκες ΓεΣΥ, η συνολική αύξηση των δαπανών που αφορούν τους εμβολιασμούς, ανέρχεται γύρω στο 670 τοις εκατό.

Σημείωσε ότι η επικαιροποίηση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας και ταυτόχρονα μακροχρόνια επένδυση και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας του Συστήματος Υγείας και ευημερίας των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας και έχει αποδεδειγμένα υψηλό όφελος σε σχέση με το κόστος.

Σημείωσε ότι οι δράσεις αυτές εφαρμόστηκαν εν μέσω των προκλήσεων και των δυσκολιών της πανδημίας της COVID-19.

Παράλληλα, είπε η κ. Γιαννάκη, με στόχο την θωράκιση των πολιτών και κυρίως αυτών που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου, για την πρόληψη και τον έλεγχο της μετάδοσης της COVID-19, η Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Εμβολιασμών επικαιροποιεί σε τακτά χρονικά διαστήματα τις αποφάσεις της για τους εμβολιασμούς έναντι της νόσου, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα.

Όπως ανέφερε, πάντοτε λαμβάνονται υπόψη οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, οι πρόσφατες έρευνες σε έγκριτα περιοδικά και τα επιδημιολογικά δεδομένα για την Κύπρο που αφορούν τα θετικά κρούσματα και τις νοσηλείες με τη νόσο COVID-19.

Η κ. Γιαννάκη υπογράμμισε ότι ο εμβολιασμός παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας έναντι της νόσου, ενώ σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, οι περισσότερες εισαγωγές ασθενών με τη νόσο, αφορούν άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί.

«Ειδικότερα για τις αναμνηστικές δόσεις, πρόσφατα στοιχεία, υποδηλώνουν ότι τα άτομα που είχαν λάβει ενισχυτική δόση φαίνεται να προστατεύονται καλύτερα από την παραλλαγή Omicron σε σχέση με εκείνους που δεν την έλαβαν. Παράλληλα, η εμπειρία με εμβόλια για άλλες ασθένειες έχει δείξει ότι ορισμένα απαιτούν αρκετές δόσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμη προστασία», πρόσθεσε.

Σημείωσε ότι μέχρι τις 15 Νοεμβρίου 2022 το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης με πρωτογενή εμβολιασμό έναντι της COVID-19 στον πληθυσμό άνω των δεκαοκτώ ετών, ήταν 86,1%, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες το ποσοστό αυτό αυξάνεται.

Σε σχέση με τη ενισχυτική δόση, η κα. Γιαννάκη είπε ότι το 73,3% του πληθυσμού άνω των δεκαοκτώ ετών, εμβολιάστηκε, συμπεριλαμβανομένης της 3ης, 4ης και 5ης δόσης, ενώ πάλι στις μεγαλύτερες ηλικίες το ποσοστό εμβολιασμένων αυξάνεται – ιδιαίτερα για την 4η ενισχυτική.

Στον ημερήσιο αριθμό εμβολιασμών από τις 20 Σεπτεμβρίου 2022, συνέχισε, παρατηρείται αυξητική τάση τόσο για εμβολιασμό με την ενισχυτική δόση όσο και για την 4η δόση.

Τόνισε ότι για τις ενισχυτικές δόσεις, χρησιμοποιούνται μόνο τα επικαιροποιημένα εμβόλια της Pfizer (BA.4 και 5) και της Moderna (BA.1).

Υπενθύμισε ότι οι εμβολιασμοί πραγματοποιούνται στα Κέντρα Εμβολιασμού έναντι της Νόσου COVID-19, walk in σε Παγκύπρια βάση, κατ’ οίκον και με οργανωμένα συνεργεία του Υπουργείου Υγείας όπου επισκέπτονται Στέγες, Κλειστές δομές και ορεινές περιοχές.

Σημείωσε ότι σήμερα αρχίζουν και οι εμβολιασμοί για τα βρέφη και τα παιδιά από έξι μηνών έως 4 ετών, στα Κέντρα Προστασίας Μητρότητας και Παιδιού.

Όπως ανέφερε, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο εμβολιασμός αποτελεί την καλύτερη άμυνα ενάντια σε σοβαρές, αποτρέψιμες και μερικές φορές θανατηφόρες, μεταδοτικές ασθένειες. Χάρη στον εκτεταμένο εμβολιασμό, ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα και πολλές άλλες, σχεδόν εξαλείφθηκαν.

Ωστόσο, είπε η κ. Γιαννάκη, η μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει οδηγήσει σε νέα κρούσματα ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό, ιδίως της ιλαράς.

«Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πανδημία της COVID-19 έχει επιδεινώσει αυτήν την κατάσταση, θέτοντας προκλήσεις στη συνέχεια των τακτικών προγραμμάτων εμβολιασμού. Παράγοντες που σχετίζονται με το δισταγμό εμβολιασμού, ή ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, διαδραματίζουν βασικό ρόλο σε σχέση με την κάλυψη εμβολιασμού», πρόσθεσε.

Σημείωσε ότι η εμπιστοσύνη στα εμβόλια και τις πολιτικές εμβολιασμού, στους επαγγελματίες καθώς και στον κλάδο της υγείας είναι βασικός μοχλός των εμβολιαστικών συμπεριφορών.

Επομένως, είπε η κ. Γιαννάκη, κύριος στόχος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας  είναι η αύξηση των ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης στην Κύπρο, μέσω της θέσπισης πολιτικών διαφώτισης και ενίσχυσης του εμβολιασμού.

Το επίκεντρο αυτής της προσπάθειας, συνέχισε, είναι η διευκόλυνση της πρόσβασης τόσο του πολίτη, όσο και του επαγγελματία υγείας στα εμβόλια, ώστε να είναι εύκολη, απλή και έγκαιρη.

Σε σχέση με την ασφάλεια των εμβολίων, η κ. Γιαννάκη είπε ότι υπάρχουν πολύ αυστηροί κανόνες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έγκριση εμβολίων που κυκλοφορούν στην αγορά.