Τη μεγάλη αύξηση που σημειώθηκε σε φάρμακα μετά την έναρξη λειτουργίας του ΓεΣΥ, σε σύγκριση με την τιμή στην οποία τα αγόραζε το Υπουργείο Υγείας πριν την εφαρμογή του νέου Συστήματος Υγείας εξέτασε η Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, με βάση την ετήσια έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για το 2020.

Η Υπουργός Υγείας, Πόπη Κανάρη, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής ανέφερε ότι η διεύθυνση Αγορών και Προμηθειών του Υπουργείου Υγείας αγόραζε φάρμακα για να καλύψει τις ανάγκες 600.000 δικαιούχων, ενώ ο ΟΑΥ καλύπτει 950.000. Θα έπρεπε, επομένως, οι τιμές που εξασφαλίζει ο ΟΑΥ να είναι πιο χαμηλές, αφού η ποσότητα αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ανέφερε. Μας προκαλεί «έκπληξη το γεγονός ότι οι τιμές δεν είναι χαμηλότερες», ανέφερε.

Σε δηλώσεις της μετά το τέλος της Επιτροπής, η Υπουργός σημείωσε ότι «θεωρούμε ότι ο ΟΑΥ έπρεπε να έχει μια διαφορετική προσέγγιση για να παίρνουμε πολύ καλύτερες τιμές, με χαμηλότερο κόστος», με την εξοικονόμηση να αξιοποιείται σε καινοτόμα φάρμακα, όπου, όπως σημείωσε, υπάρχει σοβαρή έλλειψη.

Ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, αναφέρθηκε περιληπτικά στα ευρήματα της έκθεσης. Σημείωσε μεταξύ άλλων ότι ο ΟΑΥ, μέσα από πιο ορθολογική διαδικασία, με διαφάνεια και ορθολογισμό, στη βάση των πρακτικών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, θα μπορούσε να εξασφαλίζει πιο χαμηλές τιμές με την ίδια ποιότητα. Σημείωσε ότι δεν προκύπτει ότι έγινε διαπραγμάτευση των τιμών και δεν έχουν εξασφαλιστεί οι χαμηλότερες δυνατόν τιμές προς όφελος του εσωτερικού προϋπολογισμού, ενώ πρόσθεσε ότι στο κόστος που υπολογίζεται πρέπει να συνυπολογιστεί και το κόστος της συμπληρωμής.

Η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, Χριστίνα Γιαννάκη, ανέφερε ότι όταν η διαδικασία γινόταν μέσω της Διεύθυνσης Αγορών και Προμηθειών, το Υπουργείο εξασφάλιζε πολύ σημαντική μείωση του κόστους αγοράς των φαρμάκων, με παροχή καλής ποιότητας φαρμακευτικής φροντίδας.

Δίνοντας κάποια παραδείγματα, η κ. Γιαννάκη ανέφερε ότι φάρμακο το οποίο το Υπουργείο Υγείας εξασφάλιζε προ ΓεΣΥ στην τιμή των €4, στο ΓεΣΥ κοστίζει €16, ενώ άλλο που το Υπουργείο Υγείας εξασφάλιζε με €0,44 στο ΓεΣΥ είναι στα €7. Αντίστοιχα, μεγάλες αυξήσεις παρατηρήθηκαν σε ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό: βηματοδότης παρουσιάζει αύξηση από 92% μέχρι 121%, οι βαλβίδες για υδροκεφαλία 130% αύξηση κ.λπ.

Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ασθενών Κύπρου, Μάριος Κουλούμας, σημείωσε ότι με το παλιότερο σύστημα των προσφορών ο ασθενής δεν είχε δικαίωμα επιλογής. «Εμείς απαιτήσαμε και αγωνιστήκαμε να έχουμε επιλογές και να παίρνουμε όχι το φτηνότερο, αλλά το καταλληλότερο», σημείωσε, αναφέροντας ότι αυτό που χρειάζεται είναι να διορθωθούν οι διαδικασίες, να υπάρχει διαφάνεια και να διασφαλίζονται καλύτερες τιμές. «Δεν θα δεχτούμε να πάμε πίσω στο παλιό σύστημα», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι η επιλογή είναι βασικό δικαίωμα του ασθενή και του γιατρού.

Ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, Πέτρος Αγαθαγγέλου, ανέφερε ότι είναι καιρός να υπάρχει ανεξάρτητος εποπτικός μηχανισμός. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι γίνεται υπερκατάχρηση σε όλα τα επίπεδα», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι οι ευθύνες βαραίνουν όλους.

Ο Πρόεδρος του ΟΑΥ, Σταύρος Μιχαήλ, σημείωσε ότι έχουν λάβει υπόψη τα ευρήματα και τις εισηγήσεις του Γενικού Ελεγκτή που αφορούσαν το 2020. Τόνισε ότι δεν θα αφαιρέσει την επιλογή των ασθενών να μπορούν να διαλέξουν ανάμεσα σε 2-3 φάρμακα. Συμφώνησε, ωστόσο, με τον Γενικό Ελεγκτή ότι όπου μπορούν να γίνονται προσφορές και να βρεθούν οι καλύτεροι τρόποι για διαπραγμάτευση για πιο χαμηλές τιμές, θα γίνονται.

Ο Αν. Γενικός Διευθυντής του ΟΑΥ, Άθως Τσινωντίδης, πρόσθεσε ότι για να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής φαρμάκων, ο ΟΑΥ πληρώνει αντί για 1.300 φάρμακα που ήταν στον κατάλογο του Υπουργείου Υγείας, 2.300 φάρμακα. Όταν ένας ασθενής δεν επιθυμεί να πάρει το πιο φτηνό, που μπορεί να είναι εντελώς δωρεάν, μπορεί να πληρώσει τη διαφορά και να πάρει κάτι άλλο, ανέφερε, προσθέτοντας ότι για πάνω από 400 φάρμακα χρησιμοποιούνται προσφορές.

Η Ανώτερη Λειτουργός του ΟΑΥ, Γνώσια Αχνιώτου εξήγησε ότι αν εφαρμόζονταν διαγωνισμοί από τον ΟΑΥ, όπως έκανε το Υπουργείο Υγείας, το αποτέλεσμα θα ήταν να κινδυνεύαμε με ελλείψεις. «Αν μια εταιρεία κέρδιζε την αγορά όλης της Κύπρου οι άλλες εταιρείες θα εξαφανίζονταν», σημείωσε.

Καινοτόμα φάρμακα

Αναφορικά με την εισαγωγή καινοτόμων φαρμάκων στο ΓεΣΥ, η κ. Γιαννάκη σημείωσε ότι μόλις 12 από τα 126 καινοτόμα φάρμακα του Υπουργείου Υγείας έχουν ενταχθεί στο ΓεΣΥ, ενώ ασθενείς απευθύνονται στην Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων του Υπουργείου Υγείας για να εγκριθούν για τα υπόλοιπα.

Ο κ. Τσινωντίδης απάντησε ότι μέχρι τον Ιούνιο θα ενταχθούν 80 από τα 126 καινοτόμα φάρμακα, ενώ σημείωσε ότι ο ΟΑΥ εξασφαλίζει γι’ αυτά πολύ χαμηλότερες τιμές από ότι το Υπουργείο Υγείας.

Καταγγελίες από Επίτροπο Επιθεώρησης

Σημαντικές είναι και οι καταγγελίες που έκανε ο Επίτροπος Επιθεώρησης του ΓεΣΥ, Χριστόδουλος Καϊσής, ο οποίος έκανε λόγο για μη αδειοδοτημένα φάρμακα που κυκλοφορούν στην κυπριακή αγορά, καθώς και για γιατρούς ενταγμένους στο ΓεΣΥ που προτείνουν άλλη από την εισαγμένη στο ΓεΣΥ λύση, με τον ασθενή να πληρώνει από την τσέπη, κάτι που από μόνο του αποτελεί παρανομία, ενώ δεν μπορεί να ελεγχθεί κατά πόσο τελικά γίνεται αίτημα και προς τον ΟΑΥ για κάλυψη. Για αυτό το θέμα είπε ότι έχει λάβει τρεις καταγγελίες αλλά δεν κατέστη δυνατό να εξασφαλίσει μαρτυρία.

Για το ζήτημα των μη αδειοδοτημένων φαρμάκων, η κ. Αχνιώτη ανέφερε ότι όταν ένα φάρμακο δεν υπάρχει και ο κατασκευαστής δεν ενδιαφέρεται να το φέρει στην Κύπρο, ή υπάρχουν ελλείψεις στην Κύπρο, ο ΟΑΥ το φέρνει από εξωτερικές αποθήκες, μη αδειοδοτημένα, και το διαθέτει στα φαρμακεία για να μην ταλαιπωρείται ο ασθενής να το πάρει από το νοσοκομείο. Σημείωσε ότι η διαδικασία γίνεται μέσω της Διεύθυνσης Αγορών και Προμηθειών του Υπουργείου Υγείας, όταν ενημερωθεί από τον ΟΑΥ ότι υπάρχει έλλειψη της ουσίας.

Για το δεύτερο ζήτημα, ο Πρόεδρος του ΠΙΣ, με παρέμβασή του, ζήτησε να νομοθετηθεί να μην μπορούν οι γιατροί του ΓεΣΥ να πληρώνονται από οτιδήποτε άλλο, για να λυθεί το θέμα.

Ιατρικός έλεγχος

Επιπλέον, τέθηκε το ζήτημα της μη ύπαρξης ιατρικού ελέγχου (medical audit). Ο Πρόεδρος του ΟΑΥ σημείωσε ότι πρέπει να εισαχθεί ο έλεγχος, να υπάρχουν αυστηρές διαδικασίες για τους γιατρούς.

Ο κ. Κουλούμας, ανέφερε ότι είμαστε η μόνη χώρα χωρίς ιατρικό έλεγχο. Ανέφερε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο έκανε επιτροπή για το θέμα, όμως ο ΠΙΣ δεν διορίζει μέλος.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου, Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της Επιτροπής ανέφερε ότι πρέπει να ληφθούν σοβαρά μέτρα για να διορθωθεί «αυτή η απαράδεκτη κατάσταση». Ο κ. Κουλίας έθεσε θέμα αλλαγής του συστήματος διοίκησης του ΟΑΥ, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, από εξειδικευμένα άτομα, γιατρούς και το Υπουργείο Υγείας, και όχι από ΟΕΒ, ΚΕΒΕ, συντεχνίες και εκπροσώπους ασθενών.

Για το θέμα των φαρμάκων ανέφερε ότι «αυτό που εξελίσσεται είναι μία κλοπή του δημοσίου χρήματος από τους φορολογούμενους πολίτες. Υπάρχει πλήρης ασυδοσία, πρέπει να διορθωθούν άμεσα».

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, στις δικές της δηλώσεις χαιρέτισε τις προσπάθειες που κάνει ο ΟΑΥ για μείωση των τιμών των φαρμάκων, δημιουργώντας μια επιτροπή από επαγγελματίες που αξιολογούν τα φάρμακα και το ότι προχώρησε σε περισσότερες προσφορές. Σημείωσε ότι ως ΔΗΣΥ, αναφέρουν την ανάγκη «για περαιτέρω μείωση των τιμών των φαρμάκων για να εξυπηρετείται στο τέλος της ημέρας καλύτερα ο ασθενής», ενώ έκανε έκκληση για να ενταχθούν περισσότερα καινοτόμα φάρμακα στο ΓεΣΥ.

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ-Αριστερά Νέες Δυνάμεις, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, στις δηλώσεις της ανέφερε ότι θεωρεί δεδομένη την πολιτική βούληση για ενίσχυση του ΓεΣΥ. «Σίγουρα υπάρχουν θέματα, τα οποία σε συνεργασία του ΟΑΥ με την Ελεγκτική Υπηρεσία, τον εσωτερικό έλεγχο, με όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους μπορούν να λυθούν κάτω από την ομπρέλα της απαιτούμενης διαφάνειας, να πάρουν τις καλύτερες αποφάσεις με γνώμονα το συμφέρον των πολιτών», σημείωσε.

Για το θέμα του ιατρικού ελέγχου (medical audit) σημείωσε ότι έπρεπε να προϋπάρχει του ΓεΣΥ και ανακοίνωσε ότι θα στείλει άμεσα επιστολή στο Υπουργείο Υγείας, ζητώντας εξηγήσεις και άμεση εφαρμογή medical audit.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ανδρέας Αποστόλου τόνισε, εντός της επιτροπής, ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων έχει κάτι πολύ καλύτερο από αυτό που είχε πριν το ΓεΣΥ. «Η κριτική που γίνεται να μη συγκρίνει το τι έχουμε σήμερα και τι λαμβάνουν οι ασθενείς με το τι γινόταν πριν», σημείωσε. Χαιρέτισε την παραδοχή για λάθη ή αστοχίες και ζήτησε χρονοδιάγραμμα με συγκεκριμένους τρόπους για να βελτιωθεί και να θωρακιστεί το σύστημα και να εξοικονομηθούν χρήματα.

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης ανέφερε υπάρχει δέσμευση από το ΔΣ του ΟΑΥ ότι θα βελτιωθούν σε μεγάλο βαθμό οι διαδικασίες των προσφορών, ούτως ώστε να έχουμε πιο χαμηλές τιμές, σε ποιοτικά φάρμακα, προσβάσιμα σε όλους τους ασθενείς. Επιπρόσθετα, αναφερόμενος στην απουσία του medical audit, σημείωσε ότι αυτό είναι μια σοβαρότατη έλλειψη και θα πρέπει να υλοποιηθεί από το Υπουργείο Υγείας και σε συνεργασία με τον ΟΑΥ, «γιατί είναι άμεσα συνυφασμένο με την πορεία των ιατρικών πράξεων αλλά και των τιμών που εφαρμόζονται».

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών εξέφρασε την απογοήτευσή του καθώς δεν ακούστηκαν όσα περίμενε και ρώτησε τι υλοποιήθηκε από τις εισηγήσεις του Γενικού Ελεγκτή που έγιναν πριν έξι μήνες.