Παράλειψη ή και αμέλεια επί μακρό χρονικό διάστημα των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών ως αρμόδια υπηρεσία, να προβούν σε όλα τα απαραίτητα διαβήματα και τις δέουσες ενέργειες προς εξέταση καταγγελιών και λήψη μέτρων σε σχέση με το ζήτημα της ανεξέλεγκτης εισαγωγής σκύλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, το οποίο έθεσε ενώπιον τους η Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φιλοζωικών Οργανώσεων Κύπρου, διαπιστώνει σε έκθεση της η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη.

Όπως τονίζει στην έκθεση του το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως, η εν λόγω παράλειψη συγκρούεται με την υποχρέωση της διοίκησης να δρα εντός εύλογου χρόνου, ώστε η παρέμβασή της να είναι έγκαιρη και αποτελεσματική και να αποτρέπει τη δημιουργία ή την εμπέδωση παράνομων καταστάσεων. Υπογραμμίζεται δε παράλληλα ότι η Δημόσια Υπηρεσία δεν έχει ευχέρεια, αλλά υποχρέωση, προς δράση και προς άσκηση των αρμοδιοτήτων της, για τον σκοπό της προστασίας του δημόσιου συμφέροντος.

Παράλληλα η Επίτροπος Διοικήσεως εισηγείται προς τον Διευθυντή Κτηνιατρικών Υπηρεσιών όπως, σε συνεννόηση με το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ), προβούν, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, σε ενδελεχή διερεύνηση των καταγγελιών σε σχέση με το ζήτημα των ανεξέλεγκτων εισαγωγών ζώων συντροφιάς στη Δημοκρατία, και όπως λάβουν τα αναγκαία και κατάλληλα μέτρα προς αντιμετώπισή του, κρατώντας ενήμερη την Ομοσπονδία Φιλοζωικών Οργανώσεων Κύπρου «Φωνή για τα Ζώα της Κύπρου». 

Το παράπονο και η σχετική αλληλογραφία

Η Προέδρος της Ομοσπονδίας Φιλοζωικών Οργανώσεων Κύπρου «Φωνή για τα Ζώα της Κύπρου», με επιστολή της, ημερομηνίας 01/10/2023, υπέβαλε παράπονο εναντίον των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών. Αντικείμενο του παραπόνου είναι η παράλειψη των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών να επιληφθούν καταγγελίας που τους είχε απευθύνει η παραπονούμενη, καθώς και η καθυστέρηση στη λήψη σχετικής απόφασης. Επιπρόσθετα, η παραπονούμενη κατήγγειλε ότι ο τρόπος και το ύφος της σχετικής απαντητικής επιστολής, ήταν προσβλητικός και απαξιωτικός τόσο προς την ίδια, όσο και προς τις οργανώσεις που εκπροσωπεί.

Ειδικότερα, με επιστολή της προς το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ), ημερομηνίας 07/03/2022, η παραπονούμενη είχε θέσει υπόψη του Υπουργού το ζήτημα της ανεξέλεγκτης εισαγωγής σκύλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, ζητώντας όπως δοθούν οδηγίες προς τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για να προσκομίσουν στο ΥΓΑΑΠ στοιχεία που αφορούν στις ημερήσιες εισαγωγές ζώων από τον αερολιμένα Λάρνακας, όπως αυτές καταγράφονται από το Τμήμα Τελωνείων και κοινοποιούνται στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και να υπάρξει καλύτερη συνεργασία μεταξύ των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και του Τμήματος Τελωνείων, προς συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία.

Το ΥΓΑΑΠ, με επιστολή του, ημερομηνίας 09/05/2022, ενημέρωσε την παραπονούμενη ότι η επιστολή της είχε διαβιβαστεί στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για μελέτη των όσων καταγγέλλονται και για να της απαντήσουν σχετικά. Περαιτέρω, επειδή, όπως σημειώθηκε στην επιστολή το θέμα ενδιαφέρει άμεσα το Υπουργείο σε περίπτωση που προέκυπτε ανάγκη, θα συγκαλείτο σύσκεψη στο ΥΓΑΑΠ, με τη συμμετοχή και του Τμήματος Τελωνείων, για να αποφασιστούν συγκεκριμένα μέτρα.

Η παραπονούμενη, με νέα επιστολή της, ημερομηνίας 01/03/2023, αποτάθηκε στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες προκειμένου να ενημερωθεί για το ως άνω ζήτημα Ειδικότερα, ζήτησε όπως τύχει ενημέρωσης για το κατά πόσο πραγματοποιήθηκε ή επρόκειτο να πραγματοποιηθεί συνάντηση με το Τμήμα Τελωνείων με σκοπό την αναθεώρηση ή/και καθορισμό των μεταξύ τους πρωτόκολλων σε σχέση με τον έλεγχο των σημείων εισόδου της Δημοκρατίας. Σχετική ήταν και η επιστολή της, ημερομηνίας 06/07/2023, προς το ΥΓΑΑΠ.

Σε απαντητική του επιστολή προς την παραπονούμενη, ημερομηνίας 31/08/2023, η οποία αποτελεί και το αντικείμενο του εν λόγω παραπόνου, οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες  απέρριψαν ως αβάσιμο τον ισχυρισμό της παραπονούμενης περί δοθεισών οδηγιών του ΥΓΑΑΠ προς τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για συνάντηση με το Τμήμα Τελωνείων με σκοπό την αναθεώρηση ή/ και καθορισμό των μεταξύ τους πρωτοκόλλων για τον έλεγχο των σημείων εισόδου στην Δημοκρατία. Χαρακτήρισε, δε, αχρείαστες τις οδηγίες ή/ και την καθοδήγηση του ΥΓΑΑΠ προς τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες σε θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των τελευταίων, λόγω του ότι, όπως υποστήριξε, «το προσωπικό του ΥΓΑΑΠ δεν είναι επιστημονικά αρμόδιο στην Κτηνιατρική και κατάλληλα καταρτισμένο ως προς το ποιας διαχείρισης επιβάλλεται και προβλέπεται να τύχουν από κτηνιατρικής άποψης τα θέματα αρμοδιότητας της Υπηρεσίας». Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι «προκαλεί αχρείαστη γραφειοκρατία, καθυστέρηση στο χειρισμό και σύγχυση αρμοδιοτήτων» το να απευθύνεται η παραπονούμενη στο ΥΓΑΑΠ για θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών. Τέλος, σημείωσε ότι τα όσα τέθηκαν υπόψη των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών από την παραπονούμενη, τυγχάνουν χειρισμού.       

Επί του θέματος, παρενέβη με επιστολή του, ημερομηνίας 09/10/2023, προς τον Διευθυντή των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και κοινοποίηση προς το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, ο οποίος ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι με επιστολή του, ημερομηνίας 22/11/2022, προς τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, το ΥΠΑΑΓ έδωσε οδηγίες για χειρισμό του θέματος σε σχέση με τις διαδικασίες των κτηνιατρικών και τελωνειακών ελέγχων στα σημεία εισόδου και τις άδειες για εισαγωγές ζώων συντροφιάς, και ως εκ τούτου τα όσα αναφέρονται στην επιστολή των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών προς την παραπονούμενη περί μη δοθεισών οδηγιών για το συγκεκριμένο θέμα, δεν ευσταθούν, ότι το ύφος και το περιεχόμενο της επιστολής προς την παραπονούμενη χαρακτηρίζεται ως απαράδεκτο, και πως ο συντονισμός και η συνεργασία του Υπουργείου με τα τμήματά του είναι απαραίτητα για την υλοποίηση των στρατηγικών τους στόχων.

Η θέση των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών

Σε απαντητική του επιστολή προς το Γραφείο της Επιτρόπου ημερομηνίας 19/01/2024, ο Διευθυντής Κτηνιατρικών Υπηρεσιών διαβίβασε τις θέσεις του επί του θέματος, οι οποίες συνοψίζονται ως εξής:

Aπέρριψε τον ισχυρισμό περί απαξιωτικού και ειρωνικού ύφους του ιδίου προς το πρόσωπο και την ιδιότητα της παραπονούμενης, χαρακτηρίζοντας τις θέσεις της υποκειμενικές εικασίες, ενώ σημείωσε ότι η παραπονούμενη είναι αρνητικά προκατειλημμένη απέναντι στον ίδιο. Ανέφερε, δε, ότι η παραπονούμενη, ενώ γνωρίζει ότι το εν λόγω ζήτημα εμπίπτει στις αρμοδιότητες των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών, εντούτοις απευθύνθηκε στο ΥΓΑΑΠ, προκαλώντας αχρείαστη καθυστέρηση.

Η καθυστέρηση απάντησης δεν οφειλόταν σε οποιονδήποτε λόγο, παρά μόνο στο γεγονός ότι, κατά την ανασκόπηση των εκκρεμοτήτων της υπηρεσιακής αλληλογραφίας, διαπιστώθηκε πως η συγκεκριμένη επιστολή δεν είχε προωθηθεί για χειρισμό. Διευκρίνισε, δε, ότι, στις 28/11/2022, όταν αρχικώς το ΥΓΑΑΠ ζήτησε από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες να εξετάσουν την αποτελεσματικότητα των κτηνιατρικών και τελωνειακών ελέγχων στα σημεία εισόδου και των διαδικασιών που διέπουν τις άδειες για τις εισαγωγές ζώων ως ζώα συντροφιάς ή για εμπορικούς σκοπούς, ο ίδιος βρισκόταν σε διαθεσιμότητα, και όταν επανήλθε στα καθήκοντά του, δεν ενημερώθηκε για το εν λόγω ζήτημα.

Επιπλέον, ανέφερε ότι, στην επιστολή του, το ΥΠΑΑΓ δεν κάνει λόγο για διευθέτηση συνάντησης των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών με το Τμήμα Τελωνείων, και ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός της παραπονούμενης περί αμφισβήτησης της θέσης του Υπουργού από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες δεν ευσταθεί.

Σε σχέση με την ουσία του ζητήματος που εγείρει η παραπονούμενη, ο Διευθυντής των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών επισήμανε ότι το θέμα σχετίζεται με το άρθρο 5 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 576/2013, το οποίο επιτρέπει την υπό συγκεκριμένους όρους, διακίνηση σε κάθε μετακίνηση, μέχρι πέντε ζώων συντροφιάς, τονίζοντας ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι γνωστό ότι η διάταξη αυτή εγείρει θέματα κατάχρησής της, και για το λόγο αυτό προγραμματίζεται επαναξιολόγησή της. Σε εθνικό επίπεδο, ο Διευθυντής των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών ζήτησε τη διερεύνηση του θέματος από συνεργάτες του ανά επαρχία.

Διαπιστώσεις- Συμπεράσματα

Στην έκθεση του το Γραφείο της Επιτρόπου σημειώνει πως από τα στοιχεία που τέθηκαν υπόψην του, προκύπτει, συγκεκριμένα, ότι, στις αρχές του 2022, η παραπονούμενη αποτάθηκε στο αρμόδιο Υπουργείο, το οποίο προώθησε το θέμα στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, ζητώντας τη μελέτη του ζητήματος και την προώθηση συγκεκριμένων μέτρων, κάτι που δεν έχει γίνει έως σήμερα.

Διαπιστώνεται, παράλληλα, ότι αν και το εν λόγω ζήτημα ήταν εις γνώση των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών, ακόμη και πριν την υποβολή της καταγγελίας της παραπονούμενης, και παρόλες τις σχετικές γραπτές οδηγίες που δόθηκαν από το ΥΓΑΑΠ, ημερομηνίας 09/05/2022 (υπό τη μορφή κοινοποίησης) και 28/11/2022, οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες παρέλειψαν ή/ και αμέλησαν επί μακρό χρονικό διάστημα, ως αρμόδια υπηρεσία, να προβούν σε όλα τα απαραίτητα διαβήματα και τις δέουσες ενέργειες προς εξέταση των καταγγελιών και λήψη μέτρων.

Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως τονίζει πως η εν λόγω παράλειψη συγκρούεται με την υποχρέωση της διοίκησης να δρα εντός εύλογου χρόνου, ώστε η παρέμβασή της να είναι έγκαιρη και αποτελεσματική και να αποτρέπει τη δημιουργία ή την εμπέδωση παράνομων καταστάσεων, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι η Δημόσια Υπηρεσία δεν έχει ευχέρεια, αλλά υποχρέωση, προς δράση και προς άσκηση των αρμοδιοτήτων της, για τον σκοπό της προστασίας του δημόσιου συμφέροντος.

Συναφώς, επισημαίνεται, ότι το κράτος και η διοίκηση διέπονται από την αρχή της ενότητας και πως η διοικητική λειτουργία, η οποία αφορά στην καθημερινή διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων, θεωρείται μέρος της εκτελεστικής λειτουργίας του κράτους, και πως δεν νοείται, συνεπώς, τυχόν διαφωνίες που υπάρχουν ανάμεσα σε Υπουργεία και σε τμήματα ή υπηρεσίες τους να λαμβάνουν τη μορφή συγκρούσεων ή αντιφατικών αποφάσεων έναντι των πολιτών ή να οδηγούν σε αθέτηση δεσμεύσεων που έχουν δοθεί στους πολίτες.

Εν προκειμένω, σημειώνεται πως από την αλληλογραφία που τέθηκε υπόψη του Γραφείου, δημιουργείται η εντύπωση πως ΥΓΑΑΠ και Κτηνιατρικές Υπηρεσίες δεν βρίσκονταν σε ευθυγράμμιση ως προς τις αποφάσεις και τις ενέργειες τους, ενώ περαιτέρω οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες  αμφισβήτησαν την αρμοδιότητα  του εν λόγω  Υπουργείου.

Εισηγήσεις

Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως υποβάλλει την παρούσα Έκθεση προς τον Διευθυντή Κτηνιατρικών Υπηρεσιών με την εισήγηση όπως, σε συνεννόηση με το ΥΓΑΑΠ, προβούν, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, σε ενδελεχή διερεύνηση των καταγγελιών σε σχέση με το ζήτημα των ανεξέλεγκτων εισαγωγών ζώων συντροφιάς στη Δημοκρατία, και όπως λάβουν τα αναγκαία και κατάλληλα μέτρα προς αντιμετώπισή του, κρατώντας ενήμερη την Ομοσπονδία Φιλοζωικών Οργανώσεων Κύπρου «Φωνή για τα Ζώα της Κύπρου». 

Παράλληλα, η Έκθεση υποβάλλεται και στον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, για τυχόν δικές του ενέργειες.