Η Ένωση Γραφιστών και Εικονογράφων Κύπρου (ΕΓΕΚ) εκφράζει την διαφωνία και απογοήτευση της για τη σύνθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής που θα ασχοληθεί με τη λειτουργία του Υφυπουργείου Πολιτισμού και τον καθορισμό του Καθεστώτος του Καλλιτέχνη και γενικότερα με τους χειρισμούς του Υπουργείου σε θέματα που αφορούν στον πολιτισμό και την εξέλιξη του επαγγέλματος της τέχνης.

Η πρόταση για δημιουργία αυτής της επιτροπής ειδικά για τη μελέτη του νομοσχεδίου και τη δημιουργία ενός ειδικού σχεδίου κοινωνικής πρόνοιας των κλάδων αυτών, ήταν εισήγηση των Artists of Cyprus.

Η ΕΓΕΚ παρακολουθουσε, συμμετείχε και στήριξε τις ενέργειες του ΕΙ.ΚΑ [Εικαστικοί Καλλιτέχνες (Κύπρου)] και της ομάδας Artists of Cyprus, με την οποια είχατε συναντηθεί επανειλημμένα για τα εν λόγω θέματα. Η ομάδα Artists of Cyprus κατόρθωσε να ενώσει όλη την καλλιτεχνική κοινότητα κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, εν καιρώ πανδημίας και lockdown, με μοναδικό σκοπό την στήριξη της καλλιτεχνικής κοινότητας σε σχέση με τα προβλήματα που αφορούν την εργασιακή και θεσμική υπόσταση των καλλιτεχνών στη Κύπρο.

Παρότι στην τελευταία ενημέρωση που είχαμε από εσάς ήταν ότι θα συνεργαστείτε με τους εμπλεκόμενους φορείς μέχρι την τελειοποίηση και εφαρμογή του καθεστώτος του Καλλιτέχνη, παρόλο που ζητήθηκε από σύνολα και φορείς να μελετήσουν και να προτείνουν αρχικές εισηγήσεις για το εν λόγω νομοσχέδιο προκειμένου αυτές να συζητηθούν και να τύχουν διεξοδικής επεξεργασίας στη συνέχεια από την επιτροπή που θα συστηνόταν για τον σκοπό αυτό, και παρόλο που μας ζητήθηκε να προτείνουμε δύο άτομα που να εκπροσωπούν τους κλάδους μας, για να δουλέψουν μαζί σας για την σύνταξη και την εφαρμογή του σχεδίου, όλες οι εισηγήσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων φαίνεται να αγνοήθηκαν παντελώς και απλά προχωρήσατε στη σύσταση μιας δεκαεξαμελούς επιτροπής χωρίς την συμπερίληψη κανενός από τους προτεινόμενους εκπροσώπους.

Εκτιμούμε ότι τα άτομα που την απαρτίζουν, στην πλειοψηφία τους, δεν αποτελούν αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση από όλο το φάσμα των Τεχνών και του Πολιτισμού, με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται ότι θα ληφθεί τελικά υπόψη η ιδιαιτερότητα της κάθε μορφής τέχνης τόσο για το καθεστώς όσο και για τη λειτουργία του κάθε τομέα στο Υφυπουργείο. Ελάχιστα άτομα από την επιτροπή ασχολήθηκαν με το νομοσχέδιο και το περιεχόμενό του και ελάχιστοι γνωρίζουν τις επιπτώσεις πάνω στους επαγγελματίες των τεχνών.

Με την επιστολή αυτή και πάντοτε στα πλαίσια για εποικοδομητικό δημόσιο διάλογο, ζητάμε διευκρινίσεις σε ότι αφορά τους όρους στους οποίους βασιστήκατε για την σύσταση της εν λόγω επιτροπής, όπως επίσης τον ρόλο της στην δημιουργία του Υφυπουργείου.

Πιο κάτω παραθέτουμε συγκεκριμένα τα σημεία που βρίσκουμε προβληματικά:

Κριτήρια στελέχωσης

Απ’ ό,τι φαίνεται δεν συμπεριλήφθηκε καμία εισήγηση κανενός φορέα ενώ αυτές οι εισηγήσεις είχαν ζητηθεί από το ίδιο το Υπουργείο. Με ποια κριτήρια προχωρήσατε στη συγκεκριμένη σύσταση, αγνοώντας τις εισηγήσεις των καλλιτεχνικών φορέων και ακυρώνοντας την συνεργασία και το διάλογο που είχε ξεκινήσει με τις καλύτερες προθέσεις, σύμφωνα και με τις δικές σας δηλώσεις, και με περιθώρια σημαντικής εξέλιξης; Με ποιο κριτήριο θεωρήσατε τη συγκεκριμένη σύνθεση πιο χρήσιμη ή αρμόδια όσον αφορά το νομοσχέδιο για το Καθεστώς του Καλλιτέχνη;

Ελλιπής εκπροσώπηση φορέων

Δεν εκπροσωπούνται οι κλάδοι χορού, μουσικής, εφαρμοσμένων τεχνών και οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Η παρουσία εκπροσώπων επαγγελματιών από όλο το φάσμα των Τεχνών και του Πολιτισμού είναι ζωτικής σημασίας και η εξαίρεση τους από την επιτροπή καθίσταται αυτόματα προβληματική.

25μελής επιτροπή

Μια επιτροπή για να μπορεί να λειτουργεί ομαλά και να είναι αποτελεσματική χρειάζεται να είναι ολιγομελής.

Δυσανάλογο ποσοστό ακαδημαϊκών/θεωρητικών και ενεργών καλλιτεχνών

Την επιτροπή στελεχώνει ένα μεγάλο ποσοστό ακαδημαϊκών και θεωρητικών ενώ κρίνεται σημαντική η εκπροσώπηση από όλο το φάσμα των Τεχνών και του Πολιτισμού με ενεργούς καλλιτέχνες έτσι ώστε να αντιπροσωπεύεται το κάθε επάγγελμα σε πρακτικό και κοινωνικό επίπεδο και όχι μόνο θεωρητικό/ακαδημαϊκό από το οποίο απουσιάζει η ουσιαστική αντίληψη της φύσης της καλλιτεχνικής εργασίας. Οι ενεργοί καλλιτέχνες που εργάζονται και δημιουργούν στον τομέα του Πολιτισμού έχουν σαφέστατα πιο άμεση και ολοκληρωμένη εικόνα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν και του τρόπου που η κάθε μορφή τέχνης λειτουργεί τόσο πρακτικά αλλά και οικονομικά.

Δυσανάλογο ποσοστό ανδρών και γυναικών

Αρχικά η επιτροπή στελεχώθηκε με 15 άντρες και μια μόνο γυναίκα. Εν έτει 2020 αντί για προώθηση της ισότητας, η απόφαση αυτή οδηγεί σε οπισθοδρόμηση και όχι σε εκσυγχρονισμό. Είναι απαράδεκτο σε οποιαδήποτε πολυμελή επιτροπή ναι υπάρχει ένα τόσο δυσανάλογο ποσοστό. Έπειτα από τις έντονες αντιδράσεις μετά την ανακοίνωση της επιτροπής, σπεύσατε στην βιαστική προσθήκη ακόμα 9 γυναικών, στην πλειοψηφία και πάλι ακαδημαϊκών, αγνοώντας και πάλι τις εισηγήσεις των εμπλεκόμενων φορέων των τεχνών με τους οποίους ήσασταν σε διάλογο, παραλείποντας και πάλι τη συμπερίληψη βασικών κλάδων των Τεχνών του μελλοντικού νομοσχεδίου για το Καθεστώς. Πράξεις βιαστικές, καθόλου στοχευμένες και με παντελή έλλειψη σεβασμού.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθούμε και στις σεξιστικές αναρτήσεις ενός από τα μέλη της πρώτης επιτροπής ως απάντηση στις αντιδράσεις για την συμμετοχή περισσότερων γυναικών στην επιτροπή. Η συμπερίληψη ατόμων με τέτοιες αντιλήψεις σε οποιαδήποτε επιτροπή είναι απαράδεκτη και αποτελεί και πάλι απόδειξη του πόσο άστοχα και επιπόλαια μπορεί να συστάθηκε αυτή η επιτροπή.

Απουσία νέων ανθρώπων

Η απουσία νέων ανθρώπων που εργάζονται και δημιουργούν στον τομέα του Πολιτισμού και που έχουν επίσης άμεση και ολοκληρωμένη εικόνα των προβλημάτων που υπάρχουν σε όλο το φάσμα των Τεχνών, αποτελεί ακόμα ένα προβληματικό σημείο στη σύσταση της επιτροπής.

Απουσία ατόμων με εξειδίκευση σε νομικά θέματα

Για την Κατοχύρωση του Καθεστώτος του Καλλιτέχνη μέσα από ένα νομοσχέδιο και για την παράλληλη δημιουργία ενός ειδικού σχεδίου κοινωνικής πρόνοιας σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ και τις διακηρύξεις της ΟΥΝΕΣΚΟ, είναι απαραίτητη η επιστράτευση και εξειδικευμένων νομικών με γνώση και εμπειρία πάνω στα θέματα Πολιτισμού έτσι ώστε να διασφαλιστεί η περιεκτικότητα, η λειτουργικότητα και ακεραιότητα του νομοσχεδίου στο να καλύπτει όλες τις ανάγκες όλων των εμπλεκόμενων καλλιτεχνικών φορέων βάσει των ιδιαιτεροτήτων τους.

Δράση της επιτροπής

Με την ανακοίνωση της επιτροπής, θα ήταν σωστό να ανακοινωθεί ο ρόλος, οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα της, όπως και η στρατηγική που πρόκειται να ακολουθηθεί για την σωστή δημιουργία του Υφυπουργείου. Το να δηλώνετε ότι η επιτροπή που έχετε διορίσει δεν έχει καμία αρμοδιότητα, αυτό φαίνεται επιπόλαιο και άκρως ανησυχητικό. Ειδικά αν θεωρείτε έτοιμα και ολοκληρωμένα τα νομοσχέδια που έχουν ήδη κατατεθεί για τη λειτουργία Υφυπουργείου και για την Κατοχύρωση του Καλλιτέχνη.

Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι δεν επιδιώκουμε να στοχοποιήσουμε τα συγκεκριμένα άτομα που επιλέχθηκαν για την επιτροπή αλλά αναφερόμαστε στον τρόπο με τον οποίο επιλέχθηκαν αφού δεν εξυπηρετούν το σκοπό της επιτροπής που είναι ο “συμβουλευτικός”.

Γιατί δεν υπάρχουν στην επιτροπή, ενεργά και άμεσα επηρεαζόμενα πρόσωπα από την ανυπαρξία ενός ειδικού καθεστώτος κοινωνικής πρόνοιας που να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη φύση της εργασίας τους; Πώς μπορούν άτομα που δεν επηρεάζονται, να ταυτιστούν και να λειτουργήσουν ως σύμβουλοι αφού δεν κατέχουν και δεν αντιλαμβάνονται πρακτικά τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες;

Με τις ενέργειες σας αυτές κ. Υπουργέ, φαίνεται να μην αντιλαμβάνεστε ούτε εσείς το θέμα και από εδώ φαίνεται να πηγάζει το μεγαλύτερο μερίδιο του προβλήματος. Γι΄ αυτό και χρειάζεστε μια σωστή “Συμβουλευτική Επιτροπή”. Για να καλύψει την άγνοια σας και να διασφαλίσει τα δικαιώματα των επαγγελματιών στους κλάδους των Τεχνών.

Η απλή δημοσιοποίηση μιας λίστας, που από μόνη της παρουσιάζει ουσιαστικά, εξόφθαλμα, προβλήματα, η επιπόλαια και σπασμωδική αναθεώρηση της την επόμενη μέρα, όπως και οι άστοχες δηλώσεις περί του θέματος από εσάς τον ίδιο, προκαλούν ανησυχίες και μεγάλη ανασφάλεια ως προς τις ενέργειες του Υπουργείου σε ένα τόσο σημαντικό θέμα που είναι ο Πολιτισμός.

Έχετε καθήκον να ορίσετε μια επιτροπή που να εκπροσωπεί όλα τα φύλα, ηλικιακές ομάδες και όλους τους πολιτιστικούς φορείς, για να εξασφαλίσετε την σωστή δημιουργία και λειτουργία του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Έχετε καθήκον να προστατεύσετε τους ανθρώπους των Τεχνών και ιδιαίτερα αυτούς που βιοπορίζονται παράγοντας πολιτισμό, διασφαλίζοντας ένα σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και κατοχύρωσης που να είναι αποτελεσματικό αφού θα λάβει υπόψη την ιδιαιτερότητα των εν λόγω επαγγελμάτων. Έχετε καθήκον να λειτουργήσετε με σοβαρότητα και σεβασμό και όχι με “τυχαίες” αποφάσεις όπως δηλώνετε δημόσια όταν καλείστε να τοποθετηθείτε στα θέματα που προαναφέρουμε.

Με βάση όλα τα πιο πάνω, κρίνουμε απαραίτητη την ακύρωση διορισμού της νεοσύστατης επιτροπής, ανασύσταση της με τα σωστά κριτήρια, σε συνεργασία πάντα με τους εμπλεκόμενους καλλιτεχνικούς φορείς, με γνώμονα τη δημιουργία ενός βιώσιμου επαγγελματικού καθεστώτος όπως και μιας σωστής πολιτιστικής στρατηγικής. Οι άνθρωποι που παράγουν και στηρίζουν τον πολιτισμό μας πρέπει να απαρτίζουν την πλειοψηφία της επιτροπής.

Στην διάθεσή σας,

Εκ μέρους του συμβουλίου της Ένωση Γραφιστών και Εικονογράφων Κύπρου (ΕΓΕΚ)

www.cagdi.org.cy