Θα έχεις παρατηρήσει ότι followers σου στο Instagram έχουν γίνει “επενδυτές”, κάτι που φυσικά δεν ευσταθεί και πρόκειται για απάτη. Τα προφίλ έχουν παραβιαστεί και έχουν ενταχθεί ουσιαστικά σε μια αλυσίδα απάτης που έχει σκοπό την απόσπαση χρημάτων. Τι πρέπει να κάνουμε αν αντιληφθούμε κάτι τέτοιο και πως ασφαλίζουμε τα προφίλ μας ώστε να μην καταλήξουν στα χέρια τους; Πόσο δύσκολη είναι η διερεύνηση και γιατί έχουμε έξαρση των διαδικτυακών απάτων;

Αυτά τα ερωτήματα θέσαμε στον Υπεύθυνο του Κλάδου Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Γιώργο Κάρκα.

Όπως εξήγησε, το ηλεκτρονικό έγκλημα χωρίζεται σε τρεις βασικές κατηγορίες εγκλημάτων, είναι τα εγκλήματα περιεχομένου, όπως για παράδειγμα η παιδική πορνογραφία και πνευματική ιδιοκτησία, τα αδικήματα που στρέφονται εναντίον συστημάτων πληροφορικής, δηλαδή το hacking και τα αδικήματα που διευκολύνονται με τη χρήση του διαδικτύου, όπως είναι η απάτη μέσω διαδικτύου. 

Κύριος στόχος της απάτης μέσω διαδικτύου είναι η απόκτηση πρόσβασης σε ηλεκτρονικούς λογαριασμούς, είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι οποίοι μετέπειτα χρησιμοποιούνται με σκοπό την απόσπαση χρηματικών ποσών από ανυποψίαστα θύματα.

Έξαρση στις απάτες λόγω…πανδημίας

Αναφέρει ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα ,παρατηρείται αισθητή αύξηση των περιστατικών απάτης μέσω διαδικτύου. Ένας από τους παράγοντες που φαίνεται να οδήγησε στην αύξηση των περιστατικών είναι η περίοδος του εγκλεισμού καθώς αρκετά περιστατικά εμφανίζονται κατά την περίοδο αυτή ή αμέσως μετά την περίοδο αυτή.

Ο λόγος είναι επειδή πολλοί χρήστες ήταν πολλές ώρες στο σπίτι και σπαταλούσαν πολλές ώρες στο διαδίκτυο και έτσι ήταν ευάλωτοι στο να “πέσουν” πάνω στις απάτες.

Το trend της εποχής

Τα πιο τακτικά περιστατικά που εντοπίζονται είναι η χρήση κλοπιμαίων λογαριασμών Instagram. Ο χρήστης χάνει τον έλεγχο του προφίλ του και πλέον τον χειρίζεται ένα άλλο πρόσωπο που σκοπό έχει να ξεγελάσει. 

Ουσιαστικά έχονται μήνυμα από φιλικό τους πρόσωπο που τους καλεί να τους στείλουν συγκεκριμένο κωδικό που θα σταλεί σύντομα ώστε να αποκαταστήσουν τον λογαριασμό τους. Στην πραγματικότητα το προφίλ είναι ήδη χακαρισμένο και στέλνει μήνυμα σε εσένα, ο κωδικός που ζητά να του στείλεις είναι ο κωδικός αποκατάστασης του δικού σου προφίλ. Οπότε με το που θα του δώσεις τον κωδικό που μόνο εσύ μπορείς να λάβεις, τον καταχωρεί με αποτέλεσμα να αποκτήσει πρόσβαση και στο δικό σου προφίλ.

Επιλέγουν προφίλ που έχουν αρκετούς followers και χρησιμοποιούν το προφίλ για να πείσουν ανυποψίαστα θύματα να προβούν σε δήθεν επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα ή να ανοίξουν λογαριασμούς wallet σε διάφορες εταιρείες που τους αποστέλνουν οι ίδιοι τον σύνδεσμο για να κάνουν τις επενδύσεις. Στις πλείστες των περιπτώσεων αφορούν ψεύτικες ιστοσελίδες επενδύσεων, πολύ παραπλήσιων των πραγματικών ιστοσελίδων, με αποτέλεσμα να ξεγελούν πολίτες που πιστεύουν ότι μεταφέρουν χρήματα στον λογαριασμό τους ενώ στην πραγματικότητα μεταφέρουν χρήματα στον λογαριασμό του θύτη.

Πως να προστατευθείς

Πολύ σημαντικό είναι να έχουμε διπλή ασφάλεια στο προφίλ μας (two factor authentication). Δηλαδή, όταν μη αναγνωρισμένη συσκευή προσπαθήσει να κάνει log in, υπάρχει ρύθμιση να μπορεί να σταλεί μήνυμα στο κινητό τηλέφωνο για ταυτοποίηση. Ο κ. Κάρκας επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούμε την ρύθμιση.

Τονίζει ότι πρέπει να αλλάζουμε συχνά τους κωδικούς στους λογαριασμούς μας και να χρησιμοποιούμε διαφορετικούς κωδικούς σε κάθε πλατφόρμα καθώς αν παραβιαστεί ένας λογαριασμός, υπάρχει κίνδυνος να παραβιαστούν και άλλοι λογαριασμοί σε άλλες πλατφόρμες.

Δεν πρέπει να είμαστε ευκολόπιστοι και να ακολουθούμε συνδέσμους που δεν ξέρουμε αν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Πρέπει επίσης να κάνουμε report τις απάτες είτε μέσω της πλατφόρμας που διαθέτει η Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, είτε τηλεφωνικώς στο 22808200, ενώ πρέπει να καταγγέλλονται και στα ΤΑΕ για περαιτέρω διερεύνηση.

Κίνδυνος χωρίς ενέργεια;

Υπάρχει κίνδυνος σε περίπτωση που ανοίξουμε ένα μήνυμα που μας έχει στείλει κάποιος αλλά δεν πατήσαμε σε κάποιο link; Ο κ. Κάρκας λέει ότι το πιο πιθανό είναι να μην διατρέχουμε κίνδυνο, ωστόσο αυτό πρέπει να εξεταστεί καθώς υπήρχαν περιπτώσεις που με το που άνοιγε κανείς το μήνυμα στο Messenger, μπορούσε να αποκτήσει πρόσβαση στη λίστα επαφών η οποία χρησιμοποιείτο για νέα θύματα. Έτσι αυτό θα πρέπει να διερευνηθεί σε κάθε απάτη.

Εντοπίζονται οι δράστες;

Το ηλεκτρονικό έγκλημα ονομάζεται γρήγορο έγκλημα, αναφέρει και εξηγεί ότι το θύμα μπορεί να βρίσκεται στην Κύπρο αλλά ο θύτης μπορεί να είναι οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Έτσι, όπως λέει, για να έχει επιτυχία η διερεύνηση, πρέπει να υπάρχουν στενές επαφές με την Europol και την Interpol, που έχει η Κύπρος.

Αυτό που γίνεται είναι να αποστέλνονται τα ίχνη που εντοπίζονται σε Europol και Interpol και να γίνεται ανάλυση για το που υπάρχουν τα ίδια κρούσματα και τότε ετοιμάζεται επιχειρησιακό πλάνο δράσης.

Υπήρχαν αρκετές όπου εντοπίστηκαν τα πρόσωπα στα οποία μεταφέρθηκαν σε αρχικό στάδιο τα κλοπιμαία ποσά. Δηλαδή, ένα ποσό που αποσπάται μέσω απάτης μεταφέρεται αρχικά σε κάποιους λογαριασμούς που χρησιμοποιούνται ως ενδιάμεσοι (money mules). Είναι άνθρωποι οι οποίοι πείθονται να ανοίξουν λογαριασμό σε κάποια χώρα με την προϋπόθεση ότι θα τους εμβάζονται διάφορα χρηματικά ποσά, θα παίρνουν προμήθεια 3-5% για κάθε μεταφορά και το υπόλοιπο ποσό θα μεταβιβάζεται σε άλλους λογαριασμούς. 

Υπήρχαν περιπτώσεις που εντοπίστηκαν αυτά τα πρόσωπα και μεταφέρθηκαν στην Κύπρο για σύλληψη ωστόσο δεν σημαίνει ότι εξιχνιάστηκε το έγκλημα καθώς είναι ένας μικρός κρίκος στην αλυσίδα, αναφέρει. Λόγω της ιδιομορφίας του ηλεκτρονικού εγκλήματος και των εμπλεκόμενων χωρών είναι πολύ δύσκολη η διερεύνηση.