Στη σημασία της πρόληψης και της ικανοποίησης των αναγκών των ασυνόδευτων παιδιών αιτητών ασύλου εστίασε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών τη Δευτέρα, με αφορμή την εξαφάνιση 14 ασυνόδευτων παιδιών από το Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών Πουρνάρα και άλλες δομές. Η συνεδρία πραγματοποιήθηκε παρουσία και του Αρχηγού της Αστυνομίας Κύπρου Στέλιου Παπαθεοδώρου, ο οποίος διαβεβαίωσε ότι η Αστυνομία «ασχολείται εντατικά και δεν φείδεται κανενός μόχθου για τον εντοπισμό των ελλειπόντων προσώπων».

Απαντώντας σε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής σχετικά με τις συνθήκες φιλοξενίας των ασυνόδευτων παιδιών στην Κύπρο, η Α’ Λειτουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Χαρά Ταπανίδου ανέφερε εκ μέρους των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, οι οποίες αποτελούν τους νόμιμους κηδεμόνες των ασυνόδευτων παιδιών, πως ως αποτέλεσμα των αυξημένων μεταναστευτικών ροών από το περασμένο Φθινόπωρο, σήμερα βρίσκονται στη χώρα 855 ασυνόδευτα παιδιά αιτητές ασύλου.

Η κ. Ταπανίδου ενημέρωσε επίσης την επιτροπή για την επικείμενη πρόσληψη επιπλέον προσωπικού μέχρι τον Ιούλιο, το οποίο θα συνδράμει τις προσπάθειες των υφιστάμενων λειτουργών, ενώ αναμένεται υπογραφή πρωτοκόλλου με τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και την Αστυνομία προκειμένου να αναβαθμιστεί η στήριξη προς τα εν λόγω παιδιά.

Από την πλευρά της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του Κέντρου Υποδοχής στο Πουρνάρα, η Μαρία Χρυσομηλά είπε πως επί του παρόντος στο Κέντρο φιλοξενούνται 196 ασυνόδευτα παιδιά, ενώ άλλα έχουν ήδη μεταφερθεί σε δομές φιλοξενίας στη Λάρνακα και την Πάφο. Η κ. Χρυσομηλά ενημέρωσε επίσης πως έχει δρομολογηθεί η δημιουργία ασφαλούς ζώνης χωρητικότητας 80 ατόμων που θα αφορά όλες τις ευάλωτες ομάδες.

Στην παρέμβασή του κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο Αρχηγός της Αστυνομίας Κύπρου Στυλιανός Παπαθεοδώρου είπε πως το ζήτημα των 14 ελλειπόντων δεν αφορά μόνο στο Πουρνάρα, καθώς ασυνόδευτα παιδιά έχουν διαφύγει από δομές φιλοξενίας σε όλες τις επαρχίες, προσθέτοντας πως από τον Ιούνιο του 2019 έχει καταρτιστεί πρωτόκολλο σε συνεργασία με τις αγγλικές αρχές και αφορά όλα τα ελλείποντα πρόσωπα, αλλά διαχωρίζει και ποια είναι ευάλωτα.

«Ο αγώνας για τα ελλείποντα πρόσωπα, και ιδιαίτερα τα ασυνόδευτα είναι καθημερινός», σημείωσε ο Αρχηγός της Αστυνομίας, συμπληρώνοντας πως από το 2018 έως σήμερα υπήρξαν 109 περιπτώσεις ασυνόδευτων ελλειπόντων προσώπων, με τις 95 από αυτές να έχουν εντοπιστεί.

Ο κ. Παπαθεοδώρου είπε επίσης πως σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι γνωστά τα πραγματικά στοιχεία των ελλειπόντων παιδιών ελλείψει ταξιδιωτικών εγγράφων από πλευράς τους, ξεκινώντας συχνά από μόνο μία φωτογραφία.

«Η Αστυνομία ασχολείται εντατικά και δεν φείδεται κανενός μόχθου για τον εντοπισμό των ελλειπόντων προσώπων, ενώ δίνονται πολλοί πόροι για την ανεύρεση των εν λόγω προσώπων, στη βάση πάντοτε του πρωτοκόλλου, το οποίο δεν υπήρχε στο παρελθόν», τόνισε ο κ. Παπαθεοδώρου.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε πως οι εξαφανίσεις παιδιών είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, καθώς πρόκειται για εφήβους που αποτελούν ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες, ιδιαίτερα επιρρεπείς στο να θεωρήσουν ότι αυτοί που τους βγάζουν από το αδιέξοδο ενώ στην ουσία είναι πιθανόν να εκμεταλλευτούν αυτά τα παιδιά.

Σε ό,τι αφορά τις 14 τρέχουσες περιπτώσεις, η κ. Χαραλαμπίδου δήλωσε πως το διάστημα 2015-2016 καταγράφηκαν δύο εξαφανίσεις, μεταξύ 2019 και 2022 άλλες πέντε, ενώ οι υπόλοιπες ήταν από τον Οκτώβριο του 2021 μέχρι τον Απρίλιο του 2022, προσθέτοντας πως η Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Παιδιού έχει καταθέσει ένα πολύ ενδιαφέρον σημείωμα στο οποίο αναδεικνύει όλη την προβληματική διαχείριση που οδηγεί πολλές φορές τα παιδιά σε μία επανάσταση.

«Δεν μπορεί να έχεις σε κλειστή ‘’φυλακή’’ για πάρα πολλούς μήνες παιδιά και να φαίνεται ότι τα έχεις υπό κράτηση. Δεν μπορεί να μην έχεις λειτουργούς να τα εποπτεύουν», ανέφερε η Βουλευτής του ΑΚΕΛ.

Αναφερόμενη στο έργο της Αστυνομίας, η κ. Χαραλαμπίδου είπε πως αναλώνει χρόνο και προσπαθεί να δει αυτές τις περιπτώσεις, αλλά ενδεχομένως θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό τμήμα που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες στις περιπτώσεις παιδιών μεταναστών. «Πρέπει επίσης να μπουν περισσότεροι ψυχολόγοι στην υπόθεση, να προσεγγίζουν τα παιδιά, να τα ακούν, να διαχειρίζονται την αντίδραση. Μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα από όσα γίνονται αυτή τη στιγμή και ελπίζω ότι θα υπάρξουν οι ανάλογες ευαισθησίες για το συγκεκριμένο ζήτημα», συμπλήρωσε.

Σε ερώτηση για αν υπάρχουν ενδείξεις για το πού βρίσκονται αυτά τα 14 παιδιά, η Πρόεδρος της επιτροπής απάντησε πως στο κομμάτι της συνεδρίασης που έγινε κεκλεισμένων των θυρών αναφέρθηκαν ενδεικτικά κάποιες περιπτώσεις, ενώ ανέφερε πως υπάρχουν και παιδιά που φεύγουν μόνα τους και μετά επιστρέφουν.

«Το όλο θέμα έχει θέσει σε συναγερμό τις αρμόδιες αρχές, την Αστυνομία, αναλώνουν τον απαιτούμενο χρόνο για τη διερεύνηση, το θέμα πρέπει να αντιμετωπισθεί σε επίπεδο πρόληψης. Είναι όλα αυτά τα οποία έπρεπε να γίνουν και δεν γίνονται προκειμένου να φτάσουμε στο σημείο τα παιδιά να αναζητούν διέξοδο, πολλές φορές και στα χέρια λάθος ανθρώπων», υπογράμμισε.

Σε ερώτηση για το αν υπάρχουν περιστατικά εκμετάλλευσης παιδιών στην Κύπρο, η κ. Χαραλαμπίδου απάντησε ότι οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν σε αντίδραση των παιδιών που δεν αντέχουν πλέον τις συνθήκες κράτησης και αναζητούν καταφύγιο αλλού, προσθέτοντας πως «ακριβώς όμως για να τα προστατεύσουμε από τον κάθε επιτήδειο θα πρέπει να λάβουμε πρόνοια, να τους δώσουμε την απαιτούμενη στήριξη, να πάψουμε να τα κρατούμε σε φυλακές για να μπορέσουμε να τα ενσωματώσουμε στην κοινωνία».

Η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου ανέφερε πως το Υπουργείο Εσωτερικών πρέπει να συνεργαστεί και με την Αστυνομία, αλλά και το νέο Υφυπουργείο Πρόνοιας, να λάβει τον προϋπολογισμό, τα μέσα και το προσωπικό για να μπορεί πραγματικά να ασχοληθεί με το θέμα των παιδιών αιτητών ασύλου. «Πρέπει όλες οι υπηρεσίες να εγκύψουν πάνω από το θέμα, μιλούμε για ευάλωτα παιδιά ανεξαρτήτως αν θα δικαιούνται άσυλο ή όχι», τόνισε.

«Σε όλη την Ευρώπη αγνοούνται 18.000 παιδιά, οι φόβοι είναι ότι έχουν πέσει στα δίχτυα είτε μαστροπών, είτε εμπορίας ανθρώπων, είτε εμπορίας οργάνων και άρα θεωρώ ότι ως ένα ευνομούμενο κράτος θα πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα παιδιά θα τα βρούμε και θα τα βρούμε καλά», συμπλήρωσε.

Σε ό,τι αφορά την τύχη των ελλειπόντων παιδιών, η κ. Ατταλίδου είπε πως σύμφωνα με την Αστυνομία κάποια από τα παιδιά αυτά έχουν φύγει από την Κύπρο, ενώ άλλα μπορεί να βρίσκονται στα κατεχόμενα, ενώ κάλεσε την Αστυνομία να συνεχίσουν την αναζήτηση σε συνεργασία με την Europol και την Interpol και άλλους διεθνείς οργανισμούς έως ότου υπάρξουν στοιχεία για το πού βρίσκονται.

Επιπροσθέτως, η κ. Ατταλίδου δήλωσε πως το κράτος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει υπάρχοντα δίκτυα για να ενημερώσει τις χώρες προέλευσης, όπως το δίκτυο της Καθολικής Εκκλησίας ή δίκτυα που σχετίζονται με τζαμιά σε μουσουλμανικές χώρες, «ώστε να μπορέσουμε να στέλνουμε ειδοποίηση σε αεροδρόμια, ανακοινώσεις σε σχολεία, να ξέρουν αυτά τα παιδιά ότι φτάνοντας στην Κύπρο δεν δικαιούνται άσυλο για να μη φεύγουν από τις οικογένειές τους και για να μην εκμεταλλεύονται οι διακινητές, να τους παίρνουν τα χρήματα και στο τέλος να πρέπει να επιστρέψουν εκεί που ξεκίνησαν».

Σε ερώτηση κατά πόσο τα εν λόγω παιδιά ενδέχεται να έπεσαν θύματα μαστροπών στην Κύπρο, η κ. Ατταλίδου απάντησε πως καθήκον του κράτους και της Αστυνομίας είναι να διαπιστώσουν ότι πράγματι τα παιδιά αυτά δεν είναι σε δίκτυα, έχουν επιστρέψει ή είναι κάπου αλλού για να κλείσει μια υπόθεση.

«Είναι σαφές ότι υπάρχει εκμετάλλευση, γύρω από το Πουρνάρα ακούμε ότι γίνονται διάφορα και θεωρώ ότι το κράτος θα πρέπει να σπάσει τα κόκκαλα οποιουδήποτε εκμεταλλεύεται ή θα εκμεταλλευτεί παιδί, γιατί θεωρώ ότι είναι ένα από τα χειρότερα εγκλήματα ανεξαρτήτως από πού προέρχεται ένα παιδί είναι ευάλωτο και μπορούν να το εκμεταλλευτούν ακόμη και συμπατριώτες του, και θεωρώ ότι το κράτος δεν πρέπει να αφήσει ούτε μισή χαραμάδα ανοικτή για εκμετάλλευση παιδιών στη χώρα μας, είτε είναι δικά μας παιδιά, είτε είναι παιδιά που έρχονται από άλλες χώρες», κατέληξε.