Περίπου 200 ασυνόδευτοι ανήλικοι που διαμένουν στο Πουρνάρα δεν έχουν πρόσβαση σε εκπαίδευση, ενώ τα σωματεία που ασχολούνται με θέματα μεταναστών αντιμετωπίζουν προβλήματα στη λειτουργία τους λόγω του ότι θεωρούνται “υψηλού κίνδυνου”, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τη Δευτέρα.

Η Επιτροπή η οποία ξεκίνησε συζήτηση της τελευταίας Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Κύπρο, ζήτησε ακόμη όπως θεσμοί διερευνούν δηλώσεις αξιωματούχων και ιεραρχών που μπορεί να χαρακτηριστούν ως ρητορική μίσους. Κάποια μέλη της Επιτροπής αναφέρθηκαν στην εγκύκλιο του Αρχιεπισκόπου Γεώργιου για το Πάσχα.

Στην έναρξη της συνεδρίας, ο προεδρεύων της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, είπε ότι η έκθεση για την Κύπρο που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο, καταγράφει μια σειρά από ζητήματα που προκαλούν ανησυχία, και δύο συστάσεις που είναι προτεραιότητα: την ανάγκη Σχεδίου για ισότητα των ΛΟΑΤΙ ατόμων και η εκπαίδευση και εκμάθηση Ελληνικών από τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία

Σημείωσε ότι, τα θέματα ρατσισμού, πολλές φορές συζητιούνται όταν υπάρχει κάποιο κρούσμα, και όταν φύγουν από την επικαιρότητα, συνήθως ξεχνιούνται. Για να υπάρξει αποτέλεσμα σε αυτά τα θέματα και κοινωνία ισότητας για όλους, είπε, πρέπει να υπάρχει οργανωμένο χρονοδιάγραμμα και πολίτικες από το Κρατος και να έρχεται αποτέλεσμα με στόχους. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ χρήσιμη η έκθεση αυτή, είπε.

Στο θέμα της εκπαίδευσης, είπε ότι, ενώ είναι υποχρεωτικός ο Κώδικας για καταγραφή και χειρισμό ρατσιστικών επεισοδίων στα σχολεία, από τα 475 σχολεία στην Κύπρο, ούτε το ένα τέταρτο δεν υποβάλλει την έκθεση που πρέπει τα τελευταία πέντε χρόνια. Είπε ακόμη, ότι καταγράφηκαν στα σχολεία τα τελευταία χρόνια από 124-357 ρατσιστικά κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων εμφάνισης.

Όσον αφορά στη ρητορική μίσους είπε ότι είναι ένα πολύ διαδεδομένο φαινόμενο, με θύματα από ποδοσφαιριστές από Αφρικανικές χώρες, μετανάστες, γυναίκες, ΛΟΑΤΙ άτομα, Τουρκοκύπριους και με “δράστες από απλούς πολίτες μέχρι ιεράρχες”. Τα τελευταία χρόνια, μόνο 45 υποθέσεις ρητορικής μίσους πήγαν στο δικαστήριο, ανέφερε. Για 15 έγινε αναστολή δίωξης και υπήρξαν μόνο έξι καταδικαστικές αποφάσεις, είπε.

Η Ρίτα Σούπερμαν, Βουλευτής του ΔΗΣΥ, σημείωσε ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό θέμα, και ότι παρατηρείται άνοδος των κρουσμάτων στην Ευρώπη, και είπε ότι θα πρέπει να υπάρξουν πολιτικές αλλά και η εκπαίδευση, για την καλλιέργεια της κουλτούρας ότι τέτοια φαινόμενα είναι κατακριτέα.

Είπε ακόμη, ότι συνήθως, τα άτομα, από διάφορες υπηρεσίες που στέλνονται σε διάφορες επιτροπές για να δίνουν πληροφορίες για περιστατικά ρατσισμού δεν είναι τα αρμόδια.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, εξέφρασε ικανοποίηση γιατί σημειώνεται πρόοδος στην έκθεση από το 2016 μέχρι το 2022, και ότι έχουν αναπτυχθεί καλές πρακτικές σε διάφορους τομείς, σημειώνοντας όμως, ότι είναι ανησυχητικό το θέμα ρητορικής μίσους. Είπε ότι η Κύπρος έχει πάρα πολλά να κάνει ως χώρα, και θα πρέπει οι κοινοβουλευτικές επιτροπές να νομοθετούν για αυτά τα θέματα.

Ο Μάριος Μαυρίδης, Βουλευτής, επίσης του ΔΗΣΥ, είπε κατά τη συζήτηση, ότι θα πρέπει να υπάρχει μια εικόνα όσον αφορά το ποιες θα μπορούσαν να είναι οι κυρώσεις κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας ή Κρατών Μελών γενικά, αν παραβιάζουν κανόνες. Όσον αφορά στις παραβιάσεις ρώτησε αν γνωρίζουν τα μέλη των αρμοδίων αρχών τους κανονισμούς για τέτοια θέματα.

Η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, είπε στη συνεδρία ότι, η έκθεση είναι ένα «πολύ καλό εργαλείο» για το που βρίσκεται η Κύπρος και τι πρέπει να κάνει.

Εξέφρασε ανησυχία για εξομολογήσεις στα σχολεία, πολλές φορές χωρίς την συγκατάθεση των γονέων είπε, σημειώνοντας ότι δεν πρέπει να γίνονται σε σχολεία ενός Κράτους «που υποτίθεται ότι προάγει την ανεξιθρησκεία».

Είπε ακόμη ότι υπάρχει έλλειψη ειδικών προνοιών για εκπαίδευση παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία και ρώτησε τους εκπροσώπους αρμόδιων υπηρεσιών για θέμα ασυνόδευτων ανηλίκων που δεν πηγαίνουν σχολείο.

Η κ. Ατταλίδου ζήτησε ακόμη να σταλεί ερώτηση στο Υπουργείο Εργασίας σχετικά με πληροφορίες ότι, αιτητές ασύλου αποκλείονται από την αγορά εργασίας προς αποθάρρυνση περισσότερων ροών στη χώρα, ενώ υπάρχουν εργοδότες που ενδιαφέρονται να προσλάβουν αιτητές ασύλου, για εργασίες που δεν προτιμούν οι Κύπριοι. Είπε ακόμη ότι αναφέρεται ότι δεν υπάρχουν «τείχη προστασίας» για μετανάστες οι οποίοι, σε πολλές περιπτώσεις, δεν προβαίνουν σε καταγγελίες γιατί φοβούνται ότι θα απελαθούν.

Ασυνόδευτοι ανήλικοι στο Πουρνάρα

Συζητήθηκε στη συνεδρία το γεγονός, όπως λέχθηκε, ότι περίπου 200 παιδιά στο Πουρνάρα δεν έχουν καμία πρόσβαση σε εκπαίδευση, αλλά και οι κακές συνθήκες διαβίωσης των παιδιών εκεί.

Η εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, ανέφερε ότι, τα δύο περίπου τελευταία χρόνια η ροή έχει αυξηθεί πάρα πολύ και όσον αφορά στους μετανάστες αλλά και τους ασυνόδευτους ανήλικους και προσπάθειά τους είναι να καλύπτουν όλες τις ανάγκες των παιδιών αυτών όσον αφορά τη στέγασή τους, και πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες και δικαιώματα τους.

Είπε ότι έχουν υπόψη τις συνθήκες στο Πουρνάρα και προσπαθούν να μένουν όσο το δυνατό λιγότερο εκεί οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, αλλά για να φύγουν από εκεί πρέπει να τους βρίσκουν θέση σε προγράμματα ή Στέγες. Το 2022 οι θέσεις που παρέχονται σε αυτούς τους ανήλικους έχουν αυξηθεί σε πάνω από 900, μέσω προγραμμάτων που έχουν δημιουργηθεί και Στεγών, είπε.

Σημείωσε ότι στο Πουρνάρα έχουν διαμορφωθεί οι ζώνες ασφάλειας για να διαμένουν τα ασυνόδευτα παιδιά και ότι ισχύει ότι δεν υπάρχει εκεί κάποια εκπαίδευση επειδή είναι χώρος προσωρινής παραμονής, όμως μένουν περισσότερο λόγω έλλειψης χώρων διαμονής τους.

«Υψηλού κινδύνου» οι ΜΚΟ που ασχολούνται με θέματα μεταναστών

Η Επιτροπή ζήτησε να της κατατεθούν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ΜΚΟ και ιδρύματα που ασχολούνται με θέματα μεταναστών μετά που ενημερώθηκαν από τον εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Σωματείων του ΥΠΕΣ, Σάββα Παρματζιά, ότι, σύμφωνα με τις συστάσεις της MONEYVAL, θεωρούνται ως υψηλού κίνδυνου αυτά τα σωματεία και ιδρύματα.

Ο κ. Παρματζιάς, σχετικά με την αναφορά στην έκθεση για δυσκολίες που έχουν οι ΜΚΟ για τη δραστηριοποίησή τους, είπε ότι δεν υπάρχει διαφορετική μεταχείριση σωματείων που ασχολούνται με ζητήματα μεταναστών. Προκύπτουν όμως ζητήματα που αφορούν τις συστάσεις της MONEYVAL που θεωρούνται ως υψηλού κίνδυνου σωματεία που ασχολούνται με ζητήματα μετανάστευσης, πρόσθεσε. Εξήγησε ότι η ΜONEYVAL εξετάζει ζητήματα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης τρομοκρατίας και θεωρεί εξ’ ορισμού αυτά τα σωματεία υψηλού κινδύνου.

Είπε ότι οι ίδιοι δεν αντιλαμβάνονται γιατί, και ότι προσπαθούν με διάφορους τρόπους να το εξομαλύνουν αυτό. Πρόσθεσε ότι γίνεται στενή παρακολούθηση των σωματείων αυτών για να παρέχονται και πληροφορίες στα τραπεζικά ιδρύματα και γενικότερα, ότι τα σωματεία αυτά δεν σχετίζονται με τέτοιους κινδύνους. Είπε ακόμη ότι είχαν ενημέρωση ότι τραπεζικά ιδρύματα δεν θέλουν να έχουν πελάτες ΜΚΟ που ασχολούνται με θέματα μετανάστευσης και γενικά ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ρητορική μίσους από αξιωματούχους

Το περιεχόμενο της εγκυκλίου του Αρχιεπισκόπου ήταν μεταξύ των θεμάτων που αναφέρθηκαν στη συζήτηση. Η κ. Ατταλίδου είπε ότι δεν διαπιστώθηκε παρέμβαση εκείνων που έπρεπε να παρέμβουν “για να σταματήσουν τη ρητορική μίσους που εκφέρεται από πολιτικά πρόσωπα και αξιωματούχους του Κράτους”.

Σημείωσε ακόμη, ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου μίλησε στην εγκύκλιο του για το Πάσχα, για μετανάστες που έρχονται μέσω κατεχομένων που είναι όλοι Μουσουλμάνοι και για «Πέμπτη Φάλαγγα» και ότι θα έπρεπε η Υπηρεσία Ασύλου να βγάλει ανακοίνωση ότι δεν είναι όλοι Μουσουλμάνοι, αφού αφορά και σε παραπληροφόρηση. Είπε ότι δεν είδε ποτέ της μια υπηρεσία να ορθώσει το παράστημα της «και να πει ότι αυτά είναι παράνομα» σημειώνοντας ότι, «το Κρατος δείχνει τεράστια ανοχή» και μόνο κάποιες μη-κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) υπερασπίζονται τα δικαιώματα μεταναστών και στοχοποιούνται γι’ αυτό.

Αναφέρθηκε σε πολιτικό κόμμα που η ρητορική του βασίζεται κατά των παράτυπων μεταναστών που είναι παράνομο όπως είπε, και ρώτησε αν υπήρχαν αποφάσεις από την Επίτροπο Διοικήσεως για θέματα ρητορικής μίσους.

Η Εκπρόσωπος του Γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως είπε ότι διερευνάται το θέμα της εγκυκλίου του Αρχιεπισκόπου.

Ο Νίκος Τριμικλινιώτης, εκπρόσωπος του Κέντρου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Πανεπιστήμιου Λευκωσίας, στη δική του τοποθέτηση για το θέμα ρατσιστικής βίας και διακρίσεων, σημείωσε ότι είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ίδια η Βουλή, μέσα από συγκεκριμένη επιτροπή της, που έδωσε σε αυτό το Κόμμα προεδρία Επιτροπής και που όπως είπε, «αποτελεί ένα κύριο θεσμικό φορέα που εκφέρει ρατσιστικό μίσος μέσα από τον λόγο του».

Εκπρόσωποι αρμόδιων Υπουργείων κατέθεσαν τις θέσεις τους σχετικά με τις επισημάνσεις της έκθεσης και απάντησαν σε ερωτήσεις των Βουλευτών.

Για θέματα ρητορικής μίσους, είπε ότι υπάρχει πληθώρα παρεμβάσεών τους, δίνοντας διάφορα παραδείγματα, ενώ, ως Γραφείο, προχώρησαν σε  Έκθεση συστημική σε θέματα ρητορικής μίσους και για τον τρόπο που πρέπει να τυγχάνουν διαχείρισης τέτοιων περιστατικών από αρχές και κοινωνίας των πολιτών. Είπε ότι προσπαθούν και συμβάλλουν στην καταπολέμηση και δημιουργίας παιδείας για να μειωθούν και να καταπολεμηθούν στη ρίζα τους αυτά τα περιστατικά. 

Οι εκπρόσωποι του Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, ανέφεραν ότι η Επίτροπος συμφωνεί με τις συστάσεις της έκθεσης αλλά εξακολουθούν να υφίστανται θέματα που θέλουν προσοχή, και συγκεκριμένα σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων ασυνόδευτων ανήλικων στο Πουρνάρα, στις νέες δομές που έχουν δημιουργηθεί για τη φιλοξενία τους, και ανεπάρκειες στην πρόσβαση τους σε εκπαίδευση. Αναφέρθηκαν ακόμη, μεταξύ άλλων, σε δυσκολίες πρόσβασης παιδιών στην απόκτηση Κυπριακής υπηκοότητας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ένας γονιός είναι Κύπριος πολίτης και ο άλλος υπήκοος τρίτης χώρας, ή που και οι δύο γονείς είναι από τρίτες χώρες.

Αναφέρθηκε ακόμη ότι η Επίτροπος θεώρει παράληψη την μη συμπερίληψη στην έκθεση της κατάστασης που αφορά τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρία στην Κύπρο.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης, μεταξύ άλλων, είπε ότι για τη ρητορική μίσους, ήταν παράληψη της έκθεσης που δεν γίνεται αναφορά στο ότι η Αστυνομία τυγχάνει εκπαίδευσης σε τέτοια θέματα.

Αναφέρθηκε σε δράσεις του Υπουργείου που αφορούν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ ατόμων, που οδήγησε στο να βελτιωθεί η θέση της Κύπρου από τις τελευταίες, το 2016 στην 29η, όπως είπε.

Απαντώντας σε ερωτήσεις Βουλευτών είπε ότι, άμεσος στόχος είναι η εκπόνηση σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου για ένα εθνικό σχέδιο δράσης για ανθρώπινα δικαιώματα στο σύνολο τους, και ένα σημαντικό μερος θα αφορά τα ΛΟΑΤΙ άτομα.

Εξ μέρους της Αστυνομίας, ο Ιωάννης Γεωργίου, ανέφερε ότι οι δύο από τις 15 συστάσεις αφορούν της Αστυνομία η οποία καταβάλλει συνέχεις προσπάθειες για βελτίωση στα θέματα αυτά με εκπαίδευση αστυνομικών, έκδοση ειδικής αστυνομικής διάταξης για την καταπολέμηση διακρίσεων και εγχειριδίων για χειρισμό ρατσιστικών αδικημάτων, μεταξύ άλλων.

Η Έλενα Παπαμιχαήλ, εκ μέρους του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, του Υπουργείου Παιδείας, για το θέμα του Κώδικα, είπε ότι το θέμα της υποχρεωτικότητας στην εφαρμογή των πολιτικών δεν αφορά μόνο τα θέματα αντιρατσιστικής πολιτικής εντός του σχολείου, υπάρχει σε όλα τα θέματα, και ότι είναι μια πρόκληση.

Είπε ακόμη, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχει αναλυτικό πρόγραμμα για διδασκαλία ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας για παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία, και ότι γίνονται  συστηματικές επιμορφώσεις σε όλες τις βαθμίδες. Ανέφερε ακόμη ότι οι τάξεις υποδοχής λειτουργούν όπως και στην Ελλάδα, εντός των σχολείων, και όχι αλλού, σημειώνοντας ότι διαφορετικά θα θύμιζε «εποχές γκετοποίησης», και θα ήταν και ενάντια στην αντιρατσιστική πολιτική που προσπαθεί το Κράτος να προωθήσει, σημειώνοντας ότι η βιβλιογραφία δεν συνιστά την διδασκαλία εκτός σχολείων γι’ αυτά τα παιδιά.

Είπε ότι οι εξομολογήσεις στα σχολεία δεν είναι υποχρεωτικές.

Ο κ. Τριμικλινιώτης, είπε, μεταξύ άλλων, ότι η έκθεση καταγράφει πολλά σημαντικά ζητήματα που καταδεικνύουν το πρόβλημα, όπως οι παράνομες θαλάσσιες επαναπροωθήσεις, όπως είπε, το αρνητικό περιβάλλον στις συνθήκες κράτησης των αιτητών ασύλου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αιτητές ασύλου σε θέματα στέγασης, πρόσβασης σε υπηρεσίες, στην εργασία χωρίς εκμετάλλευση, σημειώνοντας ότι δεν φαίνεται να απασχολούν τις υπηρεσίες του Κράτους αυτές οι αναφορές της έκθεσης, αφού οι εκπρόσωποί τος δεν αναφέρθηκαν σε αυτά.  

Για τις πολιτογραφήσεις, είπε ότι είναι επικριτική η έκθεση για αυτό το θέμα, σημειώνοντας ότι, είναι ενδιαφέρον ότι, τη στιγμή που η Κύπρος έχει καταδικαστεί παγκοσμίως «για το ξεπούλημα πολιτογραφήσεων», να θεωρείται θετικό από τις υπηρεσίες του Κράτους ότι υπάρχει πτωτική τάση στις πολιτογραφήσεις αυτών που προσφέρουν με την εργασία τους.

Η Κορίνα Δρουσιώτου, του Κυπριακού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, είπε ότι αυξάνονται τα παιδιά με ένα γονέα Κύπριο και ένα αλλοδαπό που ήρθε στην Κύπρο παράτυπα και δεν μεταφέρεται αυτόματα η υπηκοότητα στα παιδιά τους. Είπε ότι αυξάνονται τα παράπονα από Ελληνοκύπριους γονείς γι’ αυτό το θέμα σημειώνοντας ότι, επειδή σε πολλές περιπτώσεις ο άλλος γονέας δεν μπορεί να μεταφέρει την υπηκοότητά του στο παιδί, δημιουργούνται παιδιά, Κύπριοι στην καταγωγή, που είναι ανιθαγενείς. Είπε ότι αυτό είναι μεγάλη παραβίαση της Σύμβασης Δικαιωμάτων των Παιδιών.

Είπε ακόμη ότι τους προβληματίζει το ότι αγνοούνται από τις υπηρεσίες οι τοποθετήσεις των Επιτρόπων Διοικήσεως, και των Δικαιωμάτων των Παιδιών για θέματα που αφορούν μετανάστες και πρόσφυγες, ενώ σημείωσε ότι δεν ακολουθούνται από τις αρχές αποφάσεις Δικαστηρίου.

Για το θέμα των πολιτογραφήσεων είπε ότι είναι «με μεγάλη στεναχώρια» που βλέπουν ότι απορρίπτονται αιτήσεις προσφύγων που έχουν μεγαλώσει στην Κύπρο και που εργάζονται αδιάλειπτα στη χώρα, για «αδιανόητους» λόγους. Είπε ακόμη ότι υπάρχει νομοθετικό κενό για οικογένειες που έχουν πολύχρονη παρουσία στην Κύπρο, και που βρίσκονται μετά από κάποιο διάστημα άτυπες.

Ο Γραμματέας της οργάνωσης Accept Κύπρου, Στέφανος Ευαγγελίδης, είπε ότι είναι «επιτακτική ανάγκη» να συζητηθεί το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για άτομα ΛΟΑΤΙ, ενώ σημείωσε ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένος θεσμός για θέματα ΛΟΑΤΙ, και εισηγήθηκε ότι ίσως θα μπορούσε η Βουλή, με ένα νομοσχέδιο να δημιουργήσει ομάδα, μέσα από τα Υπουργεία που να ασχολείται με αυτά τα θέματα. Είπε ότι εισηγούνται και τη δημιουργία θεσμού Επιτρόπου για θέματα ΛΟΑΤΙ.

Για το θέμα της κατάταξης της Κύπρου στον Χάρτη για τα Δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, είπε ότι μπορεί να ανέβηκε από το 31 στο 29 η Κύπρος, όμως ήταν στο 29 το 2017, και το 2018, ανέβηκε το 2019 στο 23 και μετά έπεσε στο 33 και στο 31, «άρα δεν είναι θετικό, δυστυχώς».

Ο κ. Ευαγγελίδης, είπε ακόμη, ότι, για τα θέματα μεταναστών ΛΟΑΤΙ τα πράγματα δεν είναι πολύ καλά και το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι ότι δεν αναγνωρίζει το Κράτος πόσο δύσκολο είναι να είναι κάποιος ΛΟΑΤΙ στις χώρες από τις οποίες προέρχονται. Ζητούν είπε, να κωδικοποιηθεί το πως ελέγχεται το θέμα των ΛΟΑΤΙ μεταναστών, σημειώνοντας ότι αφορά σε ανθρώπινες ζωές, αφού, αν σταλούν πίσω στις χώρες τους κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους, ίσως όχι από το Κράτος αλλά από τον κοινωνικό τους περίγυρο.