[email protected]

Η τελευταία κρίση στον τομέα της Υγείας με το θέμα των φαρμάκων και της αμοιβής των φαρμακοποιών έχει βγάλει ξανά στην επιφάνεια μια κακή πρακτική δεκαετιών, αυτή της υπερσυνταγογράφησης και μη ορθολογικής χρήσης φαρμάκων.

Δεν είναι μακρινή η εικόνα προ ΓεΣΥ να φεύγει κόσμος από τα νοσοκομεία με σακούλες, ακόμα και «σίκλες» με φάρμακα. Αυτή η τελευταία κρίση, η οποία μάλιστα αναγκάζει τους φαρμακοποιούς να κάνουν λόγο ακόμη και για κλείσιμο των φαρμακείων τους, ως ένδειξη διαμαρτυρίας, φέρνει εκ νέου τα προβλήματα ελέγχου των διαδικασιών ΓεΣΥ. Μέσα στο σαββατοκύριακο, το Alphanews.live, είχε αναδείξει άλλο ένα τέτοιο θέμα, που έχει να κάνει με τον έλεγχο που γίνεται αναφορικά με την άσκηση ιατρικής από υπερήλικες γιατρούς. Θέματα αξιολόγησης και ελέγχου εντός του ΓεΣΥ έχουν παρουσιαστεί πολλές φορές. Σε ότι αφορά στο θέμα των φαρμάκων και των φαρμακείων, το γεγονός ότι η ποσότητα που των 15εκατ. συσκευασιών φαρμάκων που υπολογίστηκε από τον ΟΑΥ  μέχρι των 19,3 εκατ. που διατέθηκαν το 2022 δεν είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να αποδοθεί αψήφιστα στην πανδημία και τις εποχικές λοιμώξεις του τελευταίου διμήνου, της ομολογουμένως δύσκολης χρονιάς που διανύουμε. 

Όπως εξηγεί στο Alphanews.live  ο Δρ Χρίστος Πέτρου Αναπληρωτής Καθηγητής Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, αυτό θα είχε νόημα να εξεταστεί αν η κατανάλωση πήγαινε ξαφνικά από τα 15 εκ συσκευασίες στα 19,3εκ. Η αύξηση όμως είναι προοδευτική από το 2018 μέχρι σήμερα. Προφανώς ο ΟΑΥ όταν έκανε τους υπολογισμούς του δεν μπορεί να έπεσε τόσο έξω στις ποσότητες που (προ)υπολόγισε. Ακούστηκε επίσης το επιχείρημα ότι «αυξήθηκαν οι ποσότητες των φαρμάκων, επειδή αυξήθηκαν οι γιατροί», πράγμα που προφανώς δεν δικαιολογεί την αύξηση, αφού δεν απαντά στο ερώτημα αν αυξήθηκαν οι ανάγκες.

Τι ακριβώς όμως συμβαίνει;

Όπως εξηγεί ο Δρ Πέτρου, «δυστυχώς, έχουμε περάσει σε μια νέα φάση μιας κακής κουλτούρα υπερσυνταγογράφησης, η οποία έχει φέρει στην επιφάνεια όλο το φαινόμενο. Συνεχίζουν δυστυχώς οι νοοτροπίες του «να σου γράψω να έχεις» ή του «εν καλός ο γιατρός, γράφει πολλά φάρμακα». Όταν λοιπόν ο ασθενής πάει στο φαρμακείο να εκτελέσει την συνταγή του, ο φαρμακοποιός δεν έχει την απαραίτητη δύναμη από το σύστημα (ενδεχομένως ούτε το χρόνο) να αρνηθεί ή να συζητήσει κάτι το οποίο προφανώς βλέπει να είναι λάθος» Σημειώνει επίσης πως, πολλές φορές μια συνταγή απλά αντιγράφεται/επαναλαμβάνεται και δεν εξετάζεται η ανάγκη να αφαιρεί ένα φάρμακο από αυτά που συνταγογραφούνται στον ασθενή, ειδικά όταν λάβει ένα νέο φάρμακο ή πάει σε ένα άλλο γιατρό, ή να συνταγογραφούνται μεγαλύτερες συσκευασίες  από αυτές που χρειάζεται ο ασθενής.

Υπηρεσία Ανασκόπησης χρήσης Φαρμάκων

Στη συμφωνία του με τους Φαρμακοποιούς  ο ΟΑΥ είχε αναφέρει ότι μέσω του συστήματος θα ελέγχει και θα συγκρατεί τις ποσότητες των φαρμάκων που θα διατίθεται μέσα στο πλαίσιο των 15εκ συσκευασιών, βάζοντας και ένα «μαξιλάρι» ασφάλειας 0,6εκ. Προφανώς κανένα φίλτρο, κανένας «κόφτης» δεν λειτούργησε. Σύμφωνα με τον Δρ Πέτρου, ο ίδιος είχε από το 2015 ανοίξει τη συζήτηση για την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας από το φαρμακείο, μια από τις  υπηρεσίες που προτείνεται έκτοτε είναι η «Υπηρεσία Ανασκόπησης Χρήσης Φαρμάκων (Medicines Use Review- MUR)». Το MUR είναι μια προγραμματισμένη και δομημένη διαβούλευση πρόσωπο με πρόσωπο μεταξύ ενός φαρμακοποιού και ενός ασθενούς για να συζητήσουν τα φάρμακά τους, συνταγογραφούμενα και μη. Η ανασκόπηση επικεντρώνεται στο να βοηθήσει στην αύξηση της γνώσης και της κατανόησης των φαρμάκων από τους ασθενείς, συμπεριλαμβανομένου του πώς και γιατί πρέπει να λαμβάνονται. Παρέχει επίσης την ευκαιρία να επισημανθούν τυχόν ζητήματα ανεπιθύμητων ενεργειών ή άλλα προβλήματα που σχετίζονται με το φάρμακο και να προτείνονται λύσεις, εάν χρειάζεται.

Η Ανασκόπηση Χρήσης Φαρμάκων (MUR), όπως εξηγεί, στοχεύει να βοηθήσει τους ασθενείς να χρησιμοποιούν τα φάρμακά τους πιο αποτελεσματικά και ορθολογικά. Η ανασκόπηση μπορεί να οδηγήσει σε συστάσεις στους συνταγογράφους που να σχετίζονται με την χρήση ή με τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Ένας ουσιαστικός στόχος αυτής της δράσης είναι να απαντάνται σε κάθε περίπτωση το ερώτημα αν τελικά είναι χρήσιμα όλα τα φάρμακα ή στην ίδια ποσότητα που αναγράφονται στις επαναλαμβανόμενες συνταγές των χρόνιων ασθενών, μειώνοντας την σπατάλη. Σε χώρες που εφαρμόζεται η συγκεκριμένη υπηρεσία έχει τεκμηριωμένα βοηθήσει στον έλεγχο της συνταγογράφησης.

Η λύση του προβλήματος

Συνεχίζοντας ο κ. Πέτρου εξήγησε πως, η τρέχουσα κρίση δεν μπορεί να  αντιμετωπιστεί αποσπασματικά απλά και μόνον με το να πληρωθούν τα χρωστούμενα του 2022 στους φαρμακοποιούς, αλλά να βρεθούν τρόποι για την συγκράτηση των ποσοτήτων των φαρμάκων που συνταγογραφούνται και την μείωση της πολυφαρμακίας.

Πρόσθεσε πως, «όλοι οι εταίροι στο σύστημα Υγείας χρειάζεται να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα όπως εξελίσσεται, και αυτός ήταν από τους λόγους που το περασμένο καλοκαίρι στην τότε κρίση στην Υγεία και τον διορισμό του Προέδρου του ΠΙΣ στον ΟΑΥ, είχαμε λάβει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός μη εκτελεστικού σώματος που θα απαρτίζεται από εκπροσώπους του ΟΑΥ και των παροχών για να συζητά προβλήματα στη γένεσή τους. Στην Υγεία δεν υπάρχουν θέσφατα, χρειάζεται με το ΓΕΣΥ αλλαγή κουλτούρας από όλους, συνταγογράφους, ασθενείς, όλους τους άλλους παρόχους. Πρέπει να δούμε ξανά τις συνταγογραφικές συνήθειες, αλλά και την εγγραμματοσύνη του κόσμου σε θέματα υγείας».

Ο Δρ Πέτρου, τέλος αναρωτήθηκε υπό αυτές τις συνθήκες μέχρι που μπορεί να φτάσουν οι ποσότητες των φαρμάκων, αν ο μοι γένοιτο γίνουν τέτοιες αλλαγές στο ΓΕΣΥ όπως προτάθηκε και επιτραπεί η συνταγοράφηση φαρμάκων του ΓΕΣΥ από γιατρούς εκτός ΓΕΣΥ! 

Πίστωση χρόνου στον ΟΑΥ

Αξίζει να σημειωθεί, πως, το περασμένο Σάββατο, ο Παγκύπριος Φαρμακευτικός Σύλλογος αποφάσισε την αναστολή της λήψης μέτρων και των κινητοποιήσεων ώστε να δοθεί πίστωση χρόνου στον ΟΑΥ για να επεξεργαστεί ένα μοντέλο δίκαιης διαχείρισης της αποζημίωσης των φαρμακοποιών. Η απόφαση αυτή, ήρθε μετά που ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΥ ζήτησε από τον Παγκύπριο Φαρμακευτικό Σύλλογο (ΠΦΣ) πίστωση χρόνου μέχρι το τέλος του μήνα ώστε ο Οργανισμός να επεξεργαστεί μοντέλο δίκαιης διαχείρισης της αποζημίωσης των φαρμακοποιών και την υποβολή συγκεκριμένης πρότασης προς του φαρμακοποιούς.