Δεν επετράπη στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ΔΕΑ) να διενεργήσει εκσκαφές σε τουλάχιστον 20 πιθανά σημεία ταφής αγνοουμένων στα κατεχόμενα, τα οποία βρίσκονται εκτός στρατιωτικών περιοχών, αναφέρεται σε υπόμνημα της Κυπριακής Δημοκρατίας για τους αγνοούμενους. Σύμφωνα με τη Λευκωσία, τα εμπόδια αυτά έρχονται να προστεθούν στις υπάρχουσες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ΔΕΑ για εκσκαφές σε στρατιωτικές ζώνες στην κατεχόμενη Κύπρο. Σε υπόμνημα της Κυπριακής Δημοκρατίας προς το Συμβούλιο της Ευρώπης, ενόψει της συζήτησης του θέματος των αγνοουμένων στη συνεδρίαση της Επιτροπής Υπουργών, μεταξύ 12 και 14 Μαρτίου, στο Στρασβούργο, αναφέρεται ότι «τα προβλήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση σε σημεία ταφής δεν περιορίζονται στις στρατιωτικές περιοχές». «Εκτός από το γεγονός ότι η ΔΕΑ δεν μπορεί να διενεργήσει εκσκαφές βάσει της διακριτικής της ευχέρειας σε στρατιωτικές ζώνες, μέχρι τον Ιούνιο του 2018 υπήρχαν τουλάχιστον 16 πιθανές τοποθεσίες ταφής σε μη στρατιωτικές περιοχές στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, όπου η ΔΕΑ είχε προσπαθήσει να κάνει εκσκαφές αλλά δεν της έδωσαν άδεια να το πράξει λόγω του ότι ο ιδιοκτήτης της γης δεν έδινε την συγκατάθεσή του/της» αναφέρεται. Οι περιοχές αυτές, σύμφωνα με το υπόμνημα, βρίσκονται σε Αργύτα, Περιστερωνοπηγή, Καραβά, Επιχό, Κυθρέα, Κιόνελι, πέντε περιπτώσεις στην Αμμόχωστο, Γαλάτεια, Νέο Χωριό, Λάπηθο, Καζάφανι και Κερύνεια.
Προστίθεται ότι «άλλες τέσσερεις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν από τον Ιούνιο 2018 μέχρι σήμερα σχετίζονται με την πρόσβαση σε περιοχές στη Μια Μηλιά, Έξω Μετόχι και δύο περιπτώσεις στη Λάπηθο». Το γεγονός ότι υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ατόμων στα κατεχόμενα που αρνείται να επιτρέψει στη ΔΕΑ να προχωρήσει σε εκσκαφές σε μη στρατιωτικές περιοχές βάζει περαιτέρω εμπόδια στο έργο της Επιτροπής, αναφέρεται. Προστίθεται ότι το πρόβλημα εντείνεται από το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένας αποτελεσματικός μηχανισμός στα κατεχόμενα, που θα επέτρεπε στη ΔΕΑ να προχωρήσει σε εκσκαφές σε μη στρατιωτικές περιοχές στη βάση της διακριτικής της ευχέρειας, ακόμη και παρά τη θέληση των ιδιοκτητών. Όσον αφορά τις στρατιωτικές περιοχές, η Λευκωσία λέει ότι παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της Επιτροπής Υπουργών και χωρίς να δοθεί κάποια λογική εξήγηση, η Τουρκία δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να παραχωρήσει άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλες τις στρατιωτικές ζώνες στα κατεχόμενα.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Φέρνει ως παράδειγμα το αίτημα που είχε κατατεθεί τον Σεπτέμβριο του 2018 προς τον τουρκικό στρατό, να αντικατασταθούν οι εκσκαφές σε 6 στρατιωτικές περιοχές που είχαν συμφωνηθεί το 2015 με 6 νέες περιοχές, σημειώνοντας ότι «οι εκσκαφές ξεκίνησαν μόνο σε μια από τις 6 νέες περιοχές που υποδείχτηκαν» και συγκεκριμένα στην Άσσια. Επιπρόσθετα, λέει ότι δεν έχει δοθεί καμία γραπτή επιβεβαίωση ως προς τον τελικό αριθμό των αδειών που έχουν δοθεί.
H αποσπασματική προσέγγιση που εφαρμόζει η Τουρκία σε σχέση με την πρόσβαση σε στρατιωτικές ζώνες συνεχίζει να αποτελεί «σημαντικό εμπόδιο του έργου της» ΔΕΑ, συμπληρώνεται, ενώ γίνεται λόγος και για περιπτώσεις παρεμπόδισης προσωπικού της ΔΕΑ και μαρτύρων. Η Λευκωσία επαναλαμβάνει εξάλλου ότι η Τουρκία δεν έχει δώσει μέχρι σήμερα πληροφορίες από τα αρχεία της για τους αγνοούμενους, ενώ ακόμη και η πρόσβαση σε αεροφωτογραφίες του 1974 που παραχώρησε στο γραφείο του Τ/κ μέλους της ΔΕΑ, ήρθαν σε μορφή συντεταγμένων στο γραφείο του Ε/κ μέλους. Σημειώνεται συναφώς ότι σε καμία «ύποπτη» περιοχή για την οποία δόθηκαν συντεταγμένες, δεν βρέθηκαν οστά. Όσον αφορά την «μονάδα αγνοουμένων» που έχει συσταθεί στα κατεχόμενα, η Λευκωσία υπενθυμίζει ότι έχουν περάσει σχεδόν 9 μήνες από τότε που η Τουρκία ενημέρωσε ότι οι έρευνες αναφορικά με τους αγνοούμενους Σάββα Αποστολίδη και Ανδρέα Βαρνάβα κοντεύουν να ολοκληρωθούν, χωρίς ωστόσο να έχει σημειωθεί καμία πρόοδος. Τι ζητά από την Επιτροπή Υπουργών η ΛευκωσίαΣτην επικείμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Υπουργών, η Λευκωσία ζητά από τους Μόνιμους Αντιπροσώπους να καλέσουν την Τουρκία να παράσχει άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλες τις στρατιωτικές ζώνες. Ζητά επίσης να δοθεί πλήρης πληροφόρηση από εκθέσεις και στρατιωτικά αρχεία που η Άγκυρα έχει στην κατοχή της, όσον αφορά σημεία ταφής, περιλαμβανομένων των περιπτώσεων μετακίνησης οστών αλλά και από την περίοδο της περισυλλογής των νεκρών. Ζητά επίσης από τα κράτη μέλη να πιέσουν την Τουρκία να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για να αποτρέψει μελλοντικές μετακινήσεις οστών και διαταραχές σε χώρους ταφής. Τέλος, η Λευκωσία ζητά να κληθεί η Άγκυρα να καταβάλει με τόκο τις αποζημιώσεις που επιδίκασε το ΕΔΑΔ στις 12 Μαΐου του 2014 προς τους συγγενείς των αγνοουμένων και τους εγκλωβισμένους.
