Δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για να καταβληθούν οι αποζημιώσεις και «δεν μπορώ να λειτουργήσω υπεράνω του νόμου» ανέφερε την Τρίτη στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας, η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, κατά τη διάρκεια της συζήτησης του αιτήματος της αποζημίωσης των 15 γεωργών που αγόρασαν μη ενδεδειγμένη κομπόστα, από μη αδειοδοτημένη εταιρεία που ωστόσο είχε περιληφθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Γεωργίας.

Εντός της Επιτροπής οι Βουλευτές της Επιτροπής επέκριναν τους χειρισμούς από πλευράς Υπουργείου Γεωργίας και επεσήμαναν ότι οι γεωργοί θα πρέπει να αποζημιωθούν. Από πλευράς τους οι αγροτικές οργανώσεις και επηρεαζόμενοι γεωργοί δήλωσαν ότι το θέμα με τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες είναι ότι δεν παραδέχονται τα λάθη τους, σημειώνοντας ότι το λάθος δεν θα πρέπει να το επωμιστούν οι αγρότες. Εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας, η Δικηγόρος της Δημοκρατίας Ά, Ελένη Κουζούπη, υπεραμύνθηκε της απόφασης της Νομικής Υπηρεσίας για μη καταβολή αποζημίωσης, σημειώνοντας ότι «υπήρχε αφενός αμέλεια από το κράτος», αλλά υπήρχε και από την άλλη πλευρά η εν δυνάμει γνώση – και όφειλαν να γνωρίζουν – ότι είχαν οι αγρότες υποχρέωση με βάση το εγχειρίδιο, την εκπαίδευση και τη δημοσιοποίηση στην ιστοσελίδα του Υπουργείου και του ΚΟΑΠ να διασφαλίσουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις. 

Απαντώντας στα υπό αναφορά θέματα η Υπουργός ανέφερε ότι «ήταν λάθος που μπήκαν όλες οι εταιρείες χωρίς να γίνει διαχωρισμός ανάμεσα στις αδειοδοτημένες και στις υπό αδειοδότηση». Σημείωσε ότι ήταν η πρώτη που προσπάθησε να βρει τρόπους εάν υπάρχει δυνατότητα και νομικό πλαίσιο για να αποζημιωθούν οι γεωργοί, επισημαίνοντας ότι «δεν μπορώ να λειτουργήσω υπεράνω του νόμου». Εξήγησε ότι δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για να καταβληθούν οι αποζημιώσεις σημειώνοντας ότι η νομική γνωμάτευση λέει ξεκάθαρα ότι δεν μπορεί να αποζημιωθεί κάποιος που δεν έχει τοποθετήσει κόμποστ.

Η Υπουργός Γεωργίας δήλωσε ότι την προηγούμενη φορά που προσκλήθηκε από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας, ανέγνωσε αυτούσια και αυτολεξεί τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με την οποία δεν ευθύνεται η Δημοκρατία και δεν υποχρεούται να καταβάλει οποιαδήποτε αποζημίωση σε αγρότες οι οποίοι αγόρασαν και τοποθέτησαν απόβλητα αντί κόμποστ ως προβλέπεται στο σχετικό εγχειρίδιο.

Σημείωσε ότι παρά το ότι έγιναν διαδικαστικά λάθη από μέρους της αρμόδιας αρχής, οι γεωργοί είχαν και έχουν γνώση τι είναι κομπόστ, τόσο στη βάση σχετικού εγχειριδίου, όσο και σε εκπαιδεύσεις που έτυχαν. Συνεπώς, συνέχισε, «το Υπουργείο δεν πρόκειται να επικροτήσει την συνειδητή παραβίαση των προνοιών του μέτρου».

Πρόσθεσε ακόμη ότι η γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας δεν είχε γίνει αποδεκτή από την Επιτροπή Γεωργίας, με τους Βουλευτές να αναφέρουν ότι οι λειτουργοί του Υπουργείου επιθεώρησαν μονάδες που έβαλαν απόβλητα αντί του κόμποστ, και τους ενημέρωσαν πως ήταν συμμορφούμενο με το εγχειρίδιο το υλικό που είχαν εναποθέσει στα χωράφια τους, ενώ την επόμενη μέρα σε επιτόπια επίσκεψη οι ίδιοι λειτουργοί – όπως ανέφεραν οι Βουλευτές – τους είπαν ότι δεν ήταν συμμορφούμενο.

Επεσήμανε ότι για τον σκοπό αυτό αμέσως μετά την συνεδρία της Επιτροπής Γεωργίας ζήτησε έκθεση γεγονότων ώστε να εξεταστούν οι αναφορές και να υπάρξει η ανάλογη τεκμηρίωση.

Ανέφερε ότι από την έκθεση γεγονότων προκύπτει ότι έγινε άμεσα μετά από καταγγελία του θέματος επιθεώρηση παγκυπρίως για διαπίστωση της έκτασης του προβλήματος και των γεγονότων με αρκετό φωτογραφικό και μαρτυρικό υλικό και αυτό, όπως είπε, αντικρούει τη θέση που εκφράστηκε στην προηγούμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Γεωργίας ότι δεν έγινε ικανοποιητική επιθεώρηση ή ότι αυτή έγινε μερικώς ή επιφανειακώς από τα οχήματα. Επίσης, συνέχισε, από την επιθεώρηση και το μαρτυρικό υλικό «τεκμηριώνεται ότι υπήρχαν στο απόβλητο ξένα υλικά προς την κομπόστα» όπως είναι πλαστικά, εμποτισμένη ξυλεία, λαμαρίνες και άλλα.

Σημείωσε ότι σε επιτόπιες επισκέψεις λειτουργών του Υπουργείου στην επαρχία Λάρνακας, σε διάφορα χωριά, καταγράφηκε εναπόθεση αποβλήτου αντί κομπόστ και αυτό είναι αντίθετο με το περιεχόμενο του εγχειριδίου εφαρμογής του μέτρου που επιδοτεί ο ΚΟΑΠ.

Αναφέρθηκε σε ελέγχους του Τμήματος Περιβάλλοντος, που έγιναν στο διάστημα 7 Ιουλίου 2023 – 18 Ιουλίου 2023, κατά τυς οποίους διαπιστώθηκε η τοποθέτηση απόβλητου που προμήθευσε συγκεκριμένη εταιρεία, σημειώνοντας ότι επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 20 χιλιάδων ευρώ στην εταιρεία αυτή λόγω της διαπίστωσης.

Δήλωσε ότι ακόμη και να μην το διαπίστωναν αυτό οι Λειτουργοί του Τμήματος Περιβάλλοντος, το γεγονός ότι περιγράφεται ρητώς στο εγχειρίδιο εφαρμογής το τι είναι κόμποστ, το ότι είναι ευρέως γνωστό τι είναι απόβλητο και τι όχι επιβεβαιώνεται από το ότι η πλειοψηφία των γεωργών (46 από τους 61) παρέλαβαν κόμποστ και μάλιστα το πλήρωσαν πολύ περισσότερα (20-25 ευρώ ανα κυβ. μέτρο) από όσα οι 15 γεωργοί (13 ευρώ ανα κυβ. μέτρο) που εντοπίστηκε ότι προμηθεύτηκαν απόβλητο και όχι κόμποστ. Εξήγησε ότι η τιμή αυτή ήταν σαφώς χαμηλότερη και αυτό θα μπορούσε να προβληματίσει τους αγρότες που αποτάθηκαν στη συγκεκριμένη εταιρεία βλέποντας και την κακή ποιότητα του προϊόντος και ότι δεν πληρούσε τις προδιαγραφές.

Ανέφερε ότι χωρίς την τήρηση της προϋπόθεσης αυτής, της ενσωμάτωσης δηλαδή οργανικής ουσίας στο έδαφος, δεν λαμβάνεται επιδότηση από την ΕΕ, ενώ η αδειοδότηση δεν επηρεάζει την λήψη της επιδότησης. Για το λόγο αυτό, όπως είπε, θα λάβουν επιδότηση όλοι όσοι αγόρασαν και τοποθέτησαν κομπόστ σύμφωνα με το εγχειρίδιο ασχέτως έγκρισης ή όχι της εταιρείας.

Παράλληλα, η Υπουργός αναφέρθηκε εκτενώς και σε μέτρα που έλαβε το Υπουργείο απαντώντας σε αναφορές ότι το Υπουργείο δεν στηρίζει τους γεωργούς, σημειώνοντας ότι «το Υπουργείο συνεχίζει να στηρίζει εμπράκτως τον πρωτογενή τομέα με πλήρη σεβασμό έναντι του συνόλου των γεωργών», υλοποιώντας μέτρα και σχέδια που θέτουν την προστασία του γεωργού και την καταβολή δίκαιου εισοδήματος στο επίκεντρο.

Δηλώσεις Βουλευτών

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιαννάκης Γαβριήλ, εντός της Επιτροπής ανέφερε ότι «έχουν θυματοποιηθεί οι άνθρωποι και αναμένουμε την αποκατάστασή τους» σημειώνοντας ότι είναι «πολιτική απόφαση που πρέπει να παρθεί και από ιδίους πόρους να δοθεί στους ανθρώπους η αποζημίωση που δικαιούνται».

Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, δήλωσε μετά το τέλος της Επιτροπής ότι το λάθος ξεκινά στο ότι το κράτος, το Υπουργείο Γεωργίας, μέσω των Τμημάτων του, είχε αναρτήσει στην ιστοσελίδα του 8 αδειοδοτημένες εταιρείες, στη συνέχεια έγιναν 7,  από τις οποίες καλούσαν τους γεωργούς να πάρουν από αυτές κομπόστα. Πρόσθεσε ότι μέσα από τις συζητήσεις έχει διαφανεί ότι μόνο 2 εταιρείες ήταν αδειοδοτημένες και ότι οι υπόλοιπες 5 ήταν «υπό αδειοδότηση».

«Ο μόνος ο οποίος θυματοποιείται είναι οι 15 γεωργοί. Έκανε λάθος το Υπουργείο αλλά δεν θα πληρώσει διότι θα μετακυλήσει τη ζημιά του στους γεωργούς», ανέφερε και έκανε λόγο για «εγκληματικότατη αμέλεια και από τους λειτουργούς και από το αρμόδια τμήματα».

Σημείωσε ότι το θέμα είναι πολιτικό, λέγοντας ότι μπορούσε με μια πολιτική απόφαση η Υπουργός να δώσει ένα κονδύλι, το οποίο δεν ξεπερνά τις 200 χιλιάδες ευρώ για να καλυφθούν αυτοί οι 15 άνθρωποι. «Αντιθέτως (η Υπουργός) κρύβεται πίσω από μια νομική γνωμάτευση, κρύβεται πίσω από ό,τι τις είχαν πει οι υπηρεσιακοί, οι οποίοι δεν έχουν πει την πραγματικότητα όπως έχει συμβεί επί του εδάφους και κρύβεται πίσω από το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι η αδύνατη πλευρά στη συζήτηση και όχι η δυνατή», κατέληξε.

Εντός της Επιτροπής, ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χαράλαμπος Πάζαρος, απευθυνόμενος προς την Υπουργό είπε ότι «εδώ υπάρχουν 15 άνθρωποι οι οποίοι δεν είχαν ευθύνη και ζητούν τη βοήθεια του κράτους». Πρόσθεσε ότι θα πρέπει το Υπουργείο να προσπαθήσει να κάνει εξοικονόμηση ούτως ώστε να εξευρεθεί το ποσό και να αποζημιωθούν οι αγρότες. Σημείωσε ότι αυτά θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν γινόταν καλύτερη εκπαίδευση, ενημέρωση και κατάρτιση από τους λειτουργούς προς τους αγρότες.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, ανέφερε από πλευράς του ότι πρέπει να εξευρεθεί ο τρόπος να βοηθηθούν οι επηρεαζόμενοι γεωργοί.

Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης, είπε ότι «η δική μου άποψη είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι εξαπατήθηκαν, χωρίς δική τους ευθύνη». Πρόσθεσε ότι δεν ζητείται να γίνει κάτι παράνομο ή παράλογο πέραν του να αποζημιωθούν οι επηρεαζόμενοι.

Ο Βουλευτής των Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, είπε ότι το γεγονός ότι δίνονταν άδειες για κομποστοποιήση χωρίς να εξηγείται ουσιαστικά το τι είναι, αποτελεί μια από τις τεράστιες αποτυχίες. «Πρέπει να καθορίσουμε τι εννοούμε τι σημαίνει δίνουμε άδεια για κομποστοποιήση» είπε ο κ. Θεοπέμπτου λέγοντας ότι «το σημαντικό είναι να γίνει αποζημίωση των ανθρώπων».