Η εθνική στρατηγική εμβολιασμού της χώρας μας κυλά ομαλά, δήλωσε στο ΚΥΠΕ, ο Επιστημονικός Σύμβουλος στο Υπουργείο Υγείας για τον Εμβολιασμό, Αν. Καθηγητής στο Πρόγραμμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δρ Χρίστος Πέτρου, επισημαίνοντας ότι η εμβολιαστική κάλυψη θα προχωρήσει με ταχύτερους ρυθμούς τους επόμενους μήνες, εν αναμονή της έγκρισης και παραλαβής περισσότερων δόσεων εμβολίου.Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Δρ Πέτρου αναφέρει ότι η πλήρης απαλλαγή από τα μέτρα θα καθυστερήσει, τα οποία αναμένεται ότι θα μειώνονται κλιμακωτά, όσο περισσότερη ασπίδα προστασίας αποκτά η κοινότητα με τον εμβολιασμό, σημειώνοντας ότι δεν αποκλείει την ανάγκη να εμβολιαζόμαστε κάθε χρόνο κατά του COVID 19.Αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας χρειάζεται ταχύτητα και το εμβολιαστικό πλάνο πρέπει να αποδίδει τα μέγιστα γιατί η ταχύτητα είναι σημαντικό κομμάτι της επιτυχίας.Μακάρι, σημειώνει, να είχαμε διαθέσιμα περισσότερα σε ποσότητα και διαφορετικά αδειοδοτημένα εμβόλια. Επισημαίνει ότι όσο αφήνουμε τον ιό να κυκλοφορεί στην κοινότητα, θα έχουμε περισσότερες μεταλλάξεις και κάποιες από αυτές θα «δραπετεύουν» από τα εμβόλια. Προσθέτει πως αν στο μέλλον επικρατήσει ένα στέλεχος, το οποίο δραπετεύει από τα εμβόλια και τα καθιστά αναποτελεσματικά, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο ενισχυτικής δόσης με ένα νέο εμβόλιο.Διευκρινίζει ότι είναι πιθανόν μετά τον εμβολιασμό κάποιος να μολυνθεί και να εμφανίσει συμπτώματα, όμως τονίζει ότι το εμβόλιο θα τον προφυλάξει από την βαριά νόσηση, νοσηλεία ή θάνατο. Λέει ότι τα εμβόλια που έχουμε τώρα χαρακτηρίζονται ως εμβόλια «πρώτης γενιάς» και αναφέρει ότι θα ακολουθήσουν εμβόλια που θα έχουν πιο βελτιωμένες φαρμακοτεχνικές μορφές.Αναφέρει ότι τα εμβόλια που έχουν μέχρις στιγμής άδεια κυκλοφορίας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων της AstraΖeneca, το Comirnaty της Pfizer και το εμβόλιο της εταιρείας Moderna, έχουν περάσει τον πήχη για την ασφάλεια, ποιότητα και την αποτελεσματικότητα και έχουν λάβει το πράσινο φως να κυκλοφορήσουν.Τονίζει όμως, ότι δεν υπάρχει τέλειο εμβόλιο και κάθε ένα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, αλλά όλα σχεδόν εκμηδενίζουν τον κίνδυνο σοβαρής νοσηλείας και θανάτου. Ο Δρ Πέτρου θεωρεί δεδομένο ότι σε κάποια φάση στο μέλλον, ο εμβολιασμός για τον κορωνοϊό θα αποκτήσει εποχικότητα, όπως και τα εμβόλια της εποχικής γρίπης.

Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε ο Δρ Πέτρου στο ΚΥΠΕ:  Πώς ακριβώς μας προστατεύουν τα εμβόλια κατά του COVID 19;Ο στόχος ενός εμβολίου είναι να εκθέσει το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου σε μια πρωτεΐνη ή σε ένα κομμάτι/τμήμα του παθογόνου έτσι ώστε να το προκαλέσει να δημιουργήσει ειδικά αντισώματα και κύτταρα άμυνας. Τα 3 αδειοδοτημένα εμβόλια κατά του SARS-CoV-2 μεταφέρουν την πληροφορία ώστε ο οργανισμός μας να δημιουργήσει την πρωτεΐνη ακίδα του κορωνοιού και στη συνέχεια το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αναπτύξει αντισώματα έναντι της πρωτεΐνης αυτής, και άλλα αμυντικά κύτταρα.Εάν το εμβολιασμένο άτομο εκτεθεί στο ιό στο μέλλον, τότε το «εκπαιδευμένο» ανοσοποιητικό σύστημα θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει και να σκοτώσει ή να μπλοκάρει τον ιό, αποτρέποντας έτσι τη νόσο ή έστω τη σοβαρή νόσο.Το εμβόλιο λοιπόν προκαλεί ανοσοαπόκριση, και βοηθά τον οργανισμό να «θυμάται» μια συγκεκριμένη νόσο, χωρίς να προκαλεί τη νόσο. Ακούγονται πολλά για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού. Είναι όντως ασφαλή και αποτελεσματικά; Για να εγκριθεί ένα εμβόλιο πρέπει η σχέση οφέλους κινδύνου να είναι πάντα υπέρ του οφέλους, αν δηλαδή τα βάλουμε σε μια ζυγαριά τα οφέλη να εκτοπίζουν τους ενδεχόμενους κινδύνους.Τα εμβόλια που έχουν μέχρις στιγμής άδεια κυκλοφορίας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων της AstraΖeneca, το Comirnaty της Pfizer και το εμβόλιο της εταιρείας Moderna, έχουν περάσει τον πήχη για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα και έχουν λάβει το πράσινο φως να κυκλοφορήσουν.Το πρωταρχικό σημείο που έψαξαν οι μελέτες ήταν για την ανάπτυξη συμπτωμάτων μετά τη δεύτερη δόση. Παράλληλα και τα 3 εμβόλια σχεδόν μηδένισαν τον κίνδυνο νοσηλείας η θανάτου.Όπως όλα τα φάρμακα και τα εμβόλια συνοδεύονται από την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών. Μπορούμε να κάνουμε μια σύγκριση για τα εμβόλια που υπάρχουν; Με τον εμβολιασμό σώζονται ζωές και έχουμε ήδη εμβόλια στα χέρια μας. Σας θυμίζω την πρόβλεψη στην αρχή της πανδημίας ότι τα εμβόλια θα ήταν δυνατόν να κυκλοφορήσουν 12-16 μήνες από την έναρξη της πανδημίας. Η Επιστήμη λοιπόν, έχει πετύχει μια σημαντική νίκη και διαθέτουμε ήδη τρία εγκεκριμένα εμβόλια, σε αναμονή άλλων τόσων.

Όσον αφορά στην σύγκριση, για να μπορούμε να συγκρίνουμε τα εμβόλια μεταξύ τους θα πρέπει να βρούμε κοινούς παρονομαστές, αφού κάθε κλινική μελέτη είναι σχεδιασμένη διαφορετικά και έχει διαφορετικά χρονικά σημεία συλλογής στοιχείων. ·        Το πρωταρχικό σημείο που έψαξαν οι μελέτες ήταν για την ανάπτυξη συμπτωμάτων μετά τη δεύτερη δόση. Η ανάπτυξη συμπτωμάτων σε εμβολιασμένους που εκτέθηκαν στον ιό θεωρείται βαθμός αποτυχίας. Και εδώ είχαν βασικές διαφορές, από 70 έως 95% επιτυχία.- Η σοβαρή νόσηση, η νοσηλεία ή θάνατος. Και εδώ και τα 3 εμβόλια σχεδόν μηδένισαν τον κίνδυνο νοσηλείας ή θανάτου -Ήπια νόσηση στο σπίτι, χωρίς νοσηλεία, δεν το συζητάμε ότι είναι καλύτερο από το τίποτα (μη εμβολιασμός) και τους κινδύνους που κουβαλά η νόσος.Όπως και με άλλα εμβόλια, της παρωτίδας, της μηνιγγίτιδας και φυσικά της γρίπης, κάποιος μπορεί να μολυνθεί και να μεταδώσει τον ιό. Καταφέρνουν όμως να πετύχουν  μείωση της έντασης των συμπτωμάτων στους εμβολιασμένους, και έτσι οι άνθρωποι συνήθως δεν νοσηλεύονται, οι πανδημίες περιορίζονται και ελάχιστοι άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από λοιμώδη και μεταδοτικά νοσήματα. Το εμβόλιο της γρίπης έχει συνήθως μια μέση αποτελεσματικότητα του 50%, και με αυτό το ποσοστό μπορεί να ελέγχεται κάθε χρόνο η επιδημία.Έχουμε λοιπόν 3 εγκεκριμένα εμβόλια που έχουν περάσει τον πήχη για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα. Θυμίζω ότι όλα τα σώματα (EMA, WHO, FDA) είχαν θέσει τον πήχη της αποτελεσματικότητας στο 50% τουλάχιστον.   Ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι μας με τον εμβολιασμό; Η αντιμετώπιση της πανδημίας χρειάζεται ταχύτητα και το εμβολιαστικό πλάνο πρέπει να είναι ευέλικτο ώστε να  αποδίδει τα μέγιστα. Η ταχύτητα είναι σημαντικό κομμάτι της επιτυχίας. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού της χώρας μας κυλά ομαλά και σύμφωνα με τον σχεδιασμό και το χρονοδιάγραμμα που είχαμε εξ αρχής θέσει, δεδομένης της διαθεσιμότητας των εμβολίων.Μακάρι να είχαμε διαθέσιμα περισσότερα σε ποσότητα και διαφορετικά αδειοδοτημένα εμβόλια. Η Κύπρος έχει μέχρι στιγμής πετύχει σε μεγάλο βαθμό τον στόχο της που ήταν η εμβολιαστική κάλυψη των ηλικιωμένων πολιτών της και των επαγγελματιών υγείας, όπως ακριβώς είναι και οι συστάσεις του WHO. Μέχρι τώρα εμβολιάστηκαν περίπου 57,000 άτομα ηλικίας 74 ετών και άνω και η εθνική στρατηγική εμβολιασμού της χώρας κυλά ομαλά.Σίγουρα, η εμβολιαστική κάλυψη θα προχωρήσει με ταχύτερους ρυθμούς τους επόμενους μήνες, εν αναμονή της παραλαβής περισσότερων δόσεων εμβολίου.Οι στόχοι που πρέπει να έχουμε είναι :

1.     Ελαχιστοποίηση του θανάτου και της σοβαρής ασθένειας λόγω του COVID-19. Και στην παρούσα χρονική στιγμή τα δεδομένα μας δείχνουν ότι αυτό κάνουν όλα τα εμβόλια που έχουμε στη διάθεσή μας.
2.     Ελαχιστοποίηση της εξάπλωσης της μόλυνσης και του ελέγχου της επιδημίας. Όλα τα διαθέσιμα εμβόλια μπορούν να το πετύχουν.
3.     Διασφάλιση βασικών κοινωνικών λειτουργιών.

Πώς επηρεάζουν οι διάφορες μεταλλάξεις που παρατηρούνται την αποτελεσματικότητα του εμβολίου;Από τα μέχρις στιγμής διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα και τα 3 αδειοδοτημένα εμβόλια αντιμετωπίζουν σε πολύ υψηλό ποσοστό την παραλλαγή που προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο.Μειωμένη αποτελεσματικότητα παρατηρείται σε κάποιες μελέτες στην παραλλαγή που προέρχεται από την Νότια Αφρική, χωρίς αυτό να είναι απαγορευτικό για την χρήση των εμβολίων. Αυτό το έχει τονίσει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO). Τα δεδομένα αυτά, ακόμα δεν είναι επαρκή ώστε να προσδιορίζουν με ακρίβεια το προφίλ αποτελεσματικότητας των εμβολίων έναντι των μεταλλάξεων.Όσο αφήνουμε τον ιό να κυκλοφορεί στην κοινότητα, θα έχουμε περισσότερες μεταλλάξεις και σίγουρα κάποιες από αυτές θα «δραπετεύουν» από τα εμβόλια.Αν στο μέλλον επικρατήσει ένα στέλεχος το οποίο δραπετεύει από τα εμβόλια και τα καθιστά αναποτελεσματικά, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο ενισχυτικής δόσης με ένα νέο εμβόλιο.

Πότε θα απαλλαγούμε από τα μέτρα κατά του κορωνοϊού; Πώς συμβάλλει σε αυτό ο εμβολιασμός;H πλήρης απαλλαγή από τα μέτρα θα καθυστερήσει. Τα μέτρα, θα μειώνονται κλιμακωτά, όσο περισσότερη ασπίδα προστασίας αποκτά η κοινότητα με τον εμβολιασμό, όσο δηλαδή προχωρούμε με την ανοσοποίηση του πληθυσμού, στο δρόμο για την συλλογική ανοσία. Να θυμίσω σε αυτό το σημείο, ότι ως προς το πρωταρχικό καταληκτικό σημείο, οι Κλινικές Μελέτες σχεδιάστηκαν να καταγράφουν το ποσοστό των εθελοντών που εκδηλώνουν συμπτώματα της νόσου. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο κάποιοι εμβολιασμένοι να μολύνονται, να υπάρχει ιός στο ανώτερο αναπνευστικό χωρίς να εκδηλώνουν συμπτώματα και να διασπείρουν έτσι τον ιό εν αγνοία τους, παρόλο που είναι οι ίδιοι προστατευμένοι. Μέχρι να συγκεντρωθούν επαρκή δεδομένα γι’ αυτή την παράμετρο, πρέπει να συνεχίσει η χρήση της μάσκας. Ο εμβολιασμός πρέπει να συνοδεύεται και από τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Θα είναι αναγκαίο κάθε χρόνο να κάνουμε το εμβόλιο για να είμαστε απόλυτα προστατευμένοι;Προς το παρόν οι ειδικοί δεν γνωρίζουν πόσο διαρκεί η ανοσία που παράγεται από τον εμβολιασμό. Αυτό θα μπορεί να γίνει όταν συμπληρωθεί ο κατάλληλος χρόνος από τότε που πήραν οι πρώτοι εθελοντές το εμβόλιο. Αυτοί, συνεχίζουν να παρακολουθούνται για 2 χρόνια για να συλλεχθούν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διάρκεια της προστασίας. Σε κάθε περίπτωση όμως η προστασία που παρέχει συνήθως ο εμβολιασμός είναι μεγαλύτερη και χρονικά από ό,τι η φυσική λοίμωξη.Δεν αποκλείεται να εμβολιαζόμαστε κατά της Covid κάθε χρόνο. Θα έχουμε νέας γενιάς εμβόλια;Αυτό να το θεωρούμε δεδομένο. Τα εμβόλια που έχουμε τώρα χαρακτηρίζονται ως εμβόλια «πρώτης γενιάς». Θα ακολουθήσουν εμβόλια που θα έχουν σίγουρα βελτιωμένες τις φαρμακοτεχνικές τους μορφές, πχ θα μπορούν να μεταφέρονται και να αποθηκεύονται πιο εύκολα, να υπάρχουν προγεμισμένες σύριγγες μιας δόσης, και που θα είναι βελτιωμένα ως προς την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν παραλλαγές ή μεταλλάξεις του ιού.Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι ο συγκεκριμένος κορωνοϊός θα είναι μαζί μας, δυστυχώς για αρκετό καιρό ή χρόνια, θα αποκτήσει μια ενδημικότητα και θεωρώ δεδομένο ότι σε κάποια φάση στο μέλλον ο εμβολιασμός θα αποκτήσει εποχικότητα, όπως και τα εμβόλια της εποχικής γρίπης. Είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθούν και τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στη γρίπη, με την ανάπτυξη «εμβολίων μακέτας», όπου κάθε χρόνο αλλάζουν κάποια στελέχη και προστίθενται αυτά που είναι δυνατόν να επικρατήσουν σε μια περιοχή.Αυτές οι διαδικασίες σίγουρα δεν θα είναι χρονοβόρες και η έγκριση αυτών νέων εμβολίων θα γίνεται σύντομα, όπως και με την γρίπη.Αναμένουμε επίσης, τα αποτελέσματα κλινικών μελετών για την χρήση εμβολίων σε παιδιατρικούς πληθυσμούς, αλλά και στην εγκυμοσύνη. Τρέχουν διάφορες σχετικές μελέτες. Υπάρχει πιθανότητα νόσησης μετά τον εμβολιασμό; Σε καμιά περίπτωση το εμβόλιο δεν προκαλεί τη νόσο. Κανένα από τα εγκεκριμένα εμβόλια δεν περιέχει την οποιαδήποτε μορφή του ιού SARS CoV-2. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως πυρετός, ρίγος, κούραση, πόνος στα κόκαλα και αδιαθεσία δεν πρέπει να συγχέονται ή να συνδέονται με νόσηση.Είναι όμως πιθανόν μετά τον εμβολιασμό κάποιος να μολυνθεί και να εμφανίσει συμπτώματα. Το εμβόλιο όμως θα τον προφυλάξει από την βαριά νόσηση, νοσηλεία ή θάνατο. 

Αν κάποιος υποφέρει από διάφορες αλλεργίες μπορεί να εμβολιαστεί;

Τα άτομα που γνωρίζουν ήδη ότι έχουν αλλεργία σε ένα από τα συστατικά του εμβολίου που αναφέρονται στην παράγραφο 6 του φύλλου οδηγιών χρήσης κάθε εμβολίου, δεν πρέπει να λαμβάνουν το εμβόλιο.Αλλεργικές αντιδράσεις (υπερευαισθησία) έχουν παρατηρηθεί σε άτομα που εμβολιάστηκαν. Ένας πολύ μικρός αριθμός περιστατικών αναφυλαξίας (σοβαρή αλλεργική αντίδραση) έχει παρατηρηθεί από την έναρξη της χρήσης των εμβολίων σε εκστρατείες εμβολιασμού. Ως εκ τούτου, όπως ισχύει για όλα τα εμβόλια, αυτά χορηγούνται υπό στενή ιατρική παρακολούθηση και με την κατάλληλη διαθέσιμη ιατρική αγωγή. Άτομα που εμφανίζουν σοβαρή αλλεργική αντίδραση κατά τη χορήγηση της πρώτης δόσης δεν πρέπει να λαμβάνουν τη δεύτερη δόση. Τι έχετε να πείτε για όλη αυτή τη συζήτηση για την χρήση του εμβολίου της AstraZeneca; Είναι ηθικό και επιστημονικά ορθό να εγκρίνεται ένα εμβόλιο εάν είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. Βασικά, η διστακτικότητα χρήσης (όχι έγκρισης) του εμβολίου AstraZeneca στους άνω των 55 βασίζεται σε ανησυχίες σχετικά με την αποτελεσματικότητά του, επειδή δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις που να δείχνουν το μέγεθος της αποτελεσματικότητας σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Η απουσία όμως απόδειξης δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση απόδειξη της απουσίας αποτελεσματικότητας. Nα μου επιτρέψετε όμως να παραθέσω την σύσταση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων για το θέμα:«Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες σε αυτές τις μελέτες ήταν μεταξύ 18 και 55 ετών. Δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά αποτελέσματα σε ηλικιωμένους συμμετέχοντες (άνω των 55 ετών) για να δώσουν μια εικόνα για το πόσο καλά θα λειτουργήσει το εμβόλιο σε αυτήν την ομάδα. Δεδομένου όμως ότι έχει αποδειχθεί καλή αποτελεσματικότητα σε άτομα με συννοσηρότητες και τα αποτελέσματα ανοσογονικότητας στον ηλικιωμένο πληθυσμό είναι σε γενικές γραμμές συγκρίσιμα με αυτά των νεότερων ενηλίκων, προς το παρόν δεν υπάρχει ένδειξη σημαντικής απώλειας αποτελεσματικότητας σε αυτόν τον πληθυσμό. Ωστόσο, αναμένεται προστασία, δεδομένου ότι παρατηρείται ανοσοαπόκριση σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα και βασίζεται στην εμπειρία με άλλα εμβόλια». Παράλληλα ο WHO σημειώνει: Ο κίνδυνος σοβαρής νόσου και θανάτου λόγω του COVID-19 αυξάνεται απότομα με την ηλικία. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες προσδιορίζονται ως ομάδα προτεραιότητας στην ιεράρχηση του WHO SAGE. Αυτή η ιεράρχηση υποστηρίζεται από εργασίες μοντελοποίησης για την αξία του εμβολίου, ακόμη και όταν η αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου είναι σημαντικά χαμηλότερη σε πληθυσμούς μεγάλης ηλικίας σε σύγκριση με νεότερους ενήλικες στους οποίους χορηγήθηκε. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των διαθέσιμων στοιχείων, ο ΠΟΥ συνιστά το εμβόλιο για χρήση σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω Ειδικά για το εμβόλιο της AstraZeneca δεν υπήρξαν περιπτώσεις νοσηλείας Covid-19, σοβαρής νόσου COVID-19 ή θανάτου Covid-19 σε συμμετέχοντες με ηλικία ≥65 ετών που έλαβαν AZ, το τονίζει και ο ΠΟΥ. Οι αποφάσεις του ΕΜΑ και του ΠΟΥ αφήνουν στα Κράτη την ελευθερία να αποφασίσουν  με βάση τις δικές τους εκτιμήσεις, και ενδεχομένως την πρόσβαση σε άλλα εμβόλια. Ωστόσο, είναι η τρίτη φορά που αυτό το εμβόλιο έχει εγκριθεί για χρήση σε ενήλικες όλων των ηλικιών από τρεις διαφορετικούς οργανισμούς, αναγνωρίζοντας την αξία ενός αποτελεσματικού εμβολιασμού στην προστασία από νόσηση, νοσηλεία και θάνατο από το COVID, καθώς και την επείγουσα ανάγκη μεγιστοποίησης των εμβολιαστικών προγραμμάτων. Ηνωμένο Βασίλειο, EMA & ΠΟΥ πήραν μια ρεαλιστική απόφαση να συστήσουν αυτό το εμβόλιο σε ηλικιωμένους πληθυσμούς. Αυτές οι αποφάσεις είναι όλες στο πλαίσιο ενός πολύ υψηλού βάρους του COVID-19, με τη ζήτηση για προμήθεια εμβολίων να ξεπερνά μαζικά τη διαθέσιμη προσφορά. Να μην ξεχνάμε ότι είμαστε σε μια πανδημία. Οποιαδήποτε απόφαση να μείνουν οι ευάλωτοι πληθυσμοί εντελώς απροστάτευτοι είναι μια επικίνδυνη απόφαση αυτή τη στιγμή.Είναι σαφές ότι ο εμβολιασμός μόνο μέρους του ευάλωτου πληθυσμού θα συνεχίσει την αύξηση των περιπτώσεων Covid-19, με όλα αυτά που συνεπάγονται, συμπεριλαμβανομένων των θανάτων. Όταν οι πόροι των δόσεων είναι περιορισμένοι και τα άτομα για εμβολιασμό πολλά, τότε ο εμβολιασμός περισσότερων ατόμων με δυνητικά λιγότερη αποτελεσματικότητα είναι αποδεδειγμένα καλύτερος την πλήρη κάλυψη μερικών.Η κάθε επιλογή που ανοίγεται μπροστά μας συνοδεύεται από κάποιο ρίσκο. Για κάποιες επιλογές γνωρίζουμε το ρίσκο. Γνωρίζουμε τις συνέπειες του να αφήσουμε τους ανθρώπους πλήρως απροστάτευτους.

Υπάρχει πάντως η συζήτηση περί «καλών» και των «κακών» εμβολίων Covid Είναι λανθασμένο να μπαίνουμε σε αυτή τη διλημματική συζήτηση. Ερωτήματα υπάρχουν για όλα τα εμβόλια για αυτό και έλαβαν άδεια υπό όρους. Περιμένουμε να μάθουμε πολλά από όλα. Είναι το εμβόλιο της ΑstraΖeneca καλό;  Η απάντηση είναι ΝΑΙ, το είπαν αυτοί που έπρεπε να το πουν. Θα μπορούσε να ήταν καλύτερο, φυσικά NAI. Υπάρχει τέλειο εμβόλιο; Η απάντηση είναι ΟΧΙ.Δεν υπάρχει τέλειο εμβόλιο και κάθε ένα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, αλλά όλα σχεδόν εκμηδενίζουν τον κίνδυνο σοβαρής νοσηλείας και θανάτου.

 Ποια είναι η συμβουλή σας προς το κοινό; Πιστεύω αυτή τη στιγμή, το μήνυμα πρέπει πραγματικά να είναι ότι τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί για χρήση παρέχουν σημαντική προστασία έναντι της ασθένειας Covid-19. Και αν δεν υπάρχει εμβολιασμός, δεν υπάρχει καθόλου και καμία προστασία από την ασθένεια Covid-19. Συνεπώς όποιο εμβόλιο μας προσφέρεται το λαμβάνουμε. Αυτή είναι η καλύτερη απόφαση που μπορεί κάποιος να λάβει για την υγεία του.Χρειάζεται εμπιστοσύνη στην επιστήμη και στα αρμόδια σώματα που διαθέτουν τα πλήρη στοιχεία, τα οποία είναι ογκώδη και δεν αφορούν μόνο τα όσα είναι δημοσιευμένα στην βιβλιογραφία. Δεν τα λέω εγώ, τα λέει ο ΠΟΥ και ο ΕΜΑ ως το αρμόδιο ρυθμιστικό σώμα και οι επιστήμονες εμπειρογνώμονες του.