Στα αστυνομικά κρατηρήρια Λεμεσού υπάρχει υπερπληθυσμός με αναπόφευκτο αποτέλεσμα την ύπαρξη εκπτώσεων στα δικαιώματα των κρατουμένων, ενδείκνυται έλεγχος του συνόλου των αποχετευτικών εγκαταστάσεων και ο χώρος δεν ενδείκνυται για την κράτηση των ανήλικων κρατούμενων, διαπιστώνεται σε έκθεση του γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαρίας Στυλιανού Λοττίδη, που ακολούθησε απροειδοποίητη επίσκεψη στις 26 Μαρτίου, ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων.

Κατά την ημέρα και ώρα διενέργειας της επίσκεψης κρατούνταν συνολικά 34 άτομα: Οκτώ ποινικοί κρατούμενοι εκ των οποίων ο ένας βρισκόταν σε ιδιωτική πολυκλινική, τέσσερις καταδικασθέντες, δέκα υπόδικοι, οκτώ διοικητικοί κρατούμενοι (αλλοδαποί) και δύο ανήλικοι.

Αναφέρεται ότι η επίσημη χωρητικότητα αντιστοιχεί σε σύνολο 34 ατόμων, τα οποία διαχωρίζονται σε τρεις πτέρυγες, την πτέρυγα ποινικών κρατουμένων, καταδικασθέντων και υποδίκων, την πτέρυγα ανηλίκων και την πτέρυγα διοικητικών κρατούμενων.

Για την πρώτη πτέρυγα αναφέρεται ότι το μέγεθος των κελιών δεν δικαιολογεί τη φιλοξενία πέραν του ενός ατόμου και ότι η  συνολική εικόνα των χώρων υγιεινής δεν είναι η αρμόζουσα, αφού ένεκα της παλαιότητάς τους, είναι προφανές ότι χρήζουν άμεσης ανακαίνισης ή/και ανακατασκευής/αντικατάστασης.

Η έκθεση αναφέρει ότι ο συγχρωτισμός στη συγκεκριμένη Πτέρυγα κρατουμένων, καταδικασθέντων και υποδίκων όχι μόνο ενδέχεται να επιφέρει αρνητικές συνέπειες, αλλά δύναται να αποτελέσει τροχοπέδη για τα διευρυμένα δικαιώματα που δύνανται να απολαμβάνουν οι υπόδικοι συγκριτικά με τους καταδικασθέντες.

Για την πτέρυγα ανηλίκων αναφέρει ότι παρότι ότι η συνολική εικόνα της συγκεκριμένης Πτέρυγας δύναται να χαρακτηριστεί ως ικανοποιητική, θα πρέπει να επισημανθεί ότι σε γενικές γραμμές δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αρμόζουσα για τη φιλοξενία παιδιών. Σημειώνεται δε ως θετικό πως η εν λόγω Πτέρυγα είναι πλήρως διαχωρισμένη από τις υπόλοιπες που φιλοξενούν ενήλικες και ως εκ τούτου αποφεύγεται η άμεση επαφή των ανηλίκων μαζί τους.

Σύμφωνα με την έκθεση, στην προκειμένη περίπτωση, οι ανήλικοι κρατούμενοι βρίσκονται μεν σε ξεχωριστή Πτέρυγα των Αστυνομικών Κρατητηρίων, πλην όμως εξακολουθούν να κρατούνται στο ίδιο κρατητήριο. Λαμβάνοντας δε υπόψη τη συνολική κτιριακή υποδομή και διαρρύθμιση του εν λόγω χώρου, κρίνεται, υπό τις περιστάσεις, ότι δεν ενδείκνυται για την κράτηση των ανήλικων κρατούμενων, αναφέρεται.

Για την πτέρυγα των διοικητικά κρατούμενων αναφέρεται ότι ο φωτισμός στη συγκεκριμένη πτέρυγα είναι ανεπαρκής, γεγονός που επιδεινώνεται και από την απουσία παραθύρων στα κελιά. Ειδικότερα, στο σημείο των παραθύρων των κελιών είναι τοποθετημένα υαλότουβλα που, αφενός περιορίζει τον φυσικό φωτισμό στους, αφετέρου, δε, αποκλείει παντελώς τον φυσικό εξαερισμό και την πρόσβαση των διαμενόντων σε φυσικό αέρα. 

Στην έκθεση αναφέρεται ότι ο Αρχηγός Αστυνομίας ζήτησε να καταβάλλεται προσπάθεια για την άμεση μεταφορά όλων των υπό επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών στο ΧΩ.Κ.Α.Μ. (χώρο κράτησης απαγορευμένων μεταναστών) και «αν αυτό δεν είναι εφικτό, τα πρόσωπα αυτά να μεταφέρονται σε Κρατητήρια όπου υπάρχει δυνατότητα διαχωρισμού σε πτέρυγες και αν ούτε αυτό είναι εφικτό, να λαμβάνονται όλα τα δυνατά μέτρα (εφαρμογή προγράμματος από τον Υπεύθυνο του Χώρου, ώστε οι δύο κατηγορίες κρατουμένων να μην έρχονται σε επαφή».

Ζήτησε επίσης μέχρι τη μεταφορά των υπό επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών στο ΧΩ.Κ.Α.Μ. να εφαρμόζεται πρόγραμμα στους Αστυνομικούς Σταθμούς ώστε οι ποινικοί και οι διοικητικοί κρατούμενοι να χρησιμοποιούν τον εξωτερικό χώρο άσκησης για τουλάχιστον μία ώρα καθημερινά και με τρόπο που να μη έρχονται σε επαφή μεταξύ τους.

Επίσης η κράτηση προσώπου που θα κρατηθεί μέχρι 24 ώρες, μπορεί να γίνεται σε κρατητήριο που διαθέτει εξωτερικό χώρο άσκησης.

Στην έκθεση γίνεται αναφορά και στον χώρο προαυλισμού των κρατητηρίων και σημειώνεται πως ο Αναπληρωτής Αρχηγός Αστυνομίας αποτάθηκε, από τον Ιούλιο του 2023, στο Τμήμα Δημοσίων Έργων  για την ετοιμασία μελέτης για την αντικατάσταση του υφιστάμενου στεγάστρου με πλέγμα ασφαλείας και στέγαστρο από διαφανές υλικό που θα παρέχει επαρκή φωτισμό.

Αναφέρεται ότι παρά την παρέλευση εννέα και πλέον μηνών ακόμη δεν έχει δρομολογηθεί η αντικατάσταση του στεγάστρου.

Η χρήση του εν λόγω χώρου από τους κρατούμενους, λέει η έκθεση, γίνεται εκ περιτροπής, ανά πτέρυγα, ούτως ώστε να μην έρχονται σε άμεση επαφή τα άτομα της κάθε πτέρυγας. Συγκεκριμένα, οι ποινικά κρατούμενοι, οι καταδικασθέντες και οι υπόδικοι μπορούν να βρίσκονται στην αυλή διαδοχικά από το πρωί μέχρι τις 3 το μεσημέρι και από τις 7 το απόγευμα μέχρι τις 10το βράδυ.

Μεταξύ των ωρών 3 και 7 στον εν λόγω χώρο προαυλίζονται, σε διαφορετικές ώρες οι ανήλικοι κρατούμενοι και οι διοικητικά κρατούμενοι και ως εκ τούτου αναλογούν μόνο δύο ώρες προαυλισμού σε εκάστη ομάδα κρατουμένων.

Σημειώνεται συναφώς ότι, πέραν της τηλεόρασης, οι κρατούμενοι που προαυλίζονται δεν διαθέτουν οποιοδήποτε άλλο μέσο δημιουργικής ενασχόλησης ή ψυχαγωγίας, όπως περιοδικά, εφημερίδες και βιβλία, γεγονός που επίσης δεν συνάδει με τα διεθνή πρότυπα.

Για τον χώρο επισκέψεων /συνεντεύξεων με δικηγόρους αναφέρεται ότι δεν μπορεί να κριθεί κατάλληλος, καθότι είναι ιδιαίτερα μικρός και περιλαμβάνει μόνο ένα γραφείο με δύο καρέκλες σε κακή κατάσταση.

Δεδομένου, δε, ότι στο συγκεκριμένο χώρο, οι κρατούμενοι δέχονται επισκέψεις από την οικογένεια τους, συμπεριλαμβανομένων των ανήλικων παιδιών τους, η Επίτροπος αναφέρει  ότι η αρμόδια αρχή θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για τις επισκέψεις αυτές.

Στις εισηγήσεις της ειδικότερα σε σχέση με τους ανήλικους, αναφέρει ότι θα πρέπει οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) να τους επισκέπτονται άμεσα και δη κατά τις πρώτες ώρες που τίθενται υπό κράτηση. Εισηγείται ο Υπεύθυνος του χώρου Κράτησης να προχωρήσει στις δέουσες ενέργειες ούτως ώστε σε κάθε κελί να βρίσκονται ανά πάσα στιγμή αναρτημένα τα Δικαιώματα των Κρατουμένων και οι Κανόνες των Κρατητηρίων και να δοθούν σαφείς οδηγίες ώστε το Έντυπο για Φαρμακευτική Αγωγή Κρατουμένου να είναι πλήρως και δεόντως συμπληρωμένο και το Έντυπο Συνέντευξής Κρατούμενου, το οποίο συμπληρώνεται αμέσως πριν την εισαγωγή του κρατούμενου στο Κρατητήριο.

Καλεί επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο στελέχωσης του χώρου κράτησης με δύο Αστυνομικούς αντί ενός που ισχύει σήμερα και να τυγχάνουν επαρκούς και κατάλληλης εκπαίδευσης.