Ένα στα δέκα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δήλωσε ότι, κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων και του κατ’ οίκον περιορισμού, έχει βιώσει λεκτική βία στο οικογενειακό του περιβάλλον, ενώ σχεδόν ένα στα δέκα άτομα δήλωσε ότι, κατά την ίδια περίοδο, βίωσε εκδηλώσεις μίσους από άλλο πρόσωπο όταν βγήκε για κάποιο λόγο από το σπίτι.

Η έρευνα έχει καταγράψει, με ποσοστό 54.8%, επιδείνωση της ποιότητας ζωής των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων στην Κύπρο κατά την περίοδο της πανδημίας, με το 66.7% των συμμετεχόντων/ουσών να υποστηρίζει ότι η ψυχική και συναισθηματική τους κατάσταση έχει επιδεινωθεί εξ’ αιτίας της.

Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας σε συνεργασία με την Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS, το Κέντρο Υποστήριξης Φορέων HIV/AIDS, τον Σύμβουλο του Προέδρου της Δημοκρατίας για θέματα Πολυπολιτισμικότητας, Αποδοχής και Σεβασμού της Διαφορετικότητας, κ. Κώστα Γαβριηλίδη, καθώς και τη Δρα Ζωή-Δωροθέα Πανά πραγματοποίησαν έρευνα με σκοπό τη χαρτογράφηση και καλύτερη κατανόηση των αναγκών και των κοινωνικο-ψυχολογικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα της Κύπρου. Επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας είναι ο Ανώτερος Αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Λευκωσίας, καθηγητής Κωνσταντίνος Φελλάς, ενώ την ερευνητική ομάδα αποτελούν οι Γεωργία Χαραλάμπους και Χρίστος Κρασίδης.

Μιλώντας στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση ο Χρίστος Κρασίδης είπε ότι η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 230 άτομα, ήταν ειδικά επικεντρωμένη στις επιπτώσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στην Κύπρο και εξετάζει έναν πληθυσμό που ήδη αντιμετωπίζει δυσμενείς διακρίσεις με τις επιπτώσεις της πανδημίας να προστίθενται στα ήδη υφιστάμενα. Από την πλευρά της η Γεωργία Χαραλάμπους είπε ότι στόχος ήταν να χαρτογραφήσει κυρίως τις κοινωνικοψυχολογικές ανάγκες των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων που προέκυψαν μετά την πανδημία και όπως έδειξαν και άλλες έρευνες που έγιναν και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε επίπεδο χωρών του εξωτερικού, αυτές οι ανάγκες σχεδόν διπλασιάστηκαν για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

1 στα 10 ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού βίωσε λεκτική βία από το οικογενειακό περιβάλλον καθώς αναγκάστηκαν να μείνουν με τις οικογένειές τους, ενώ σχεδόν 1 στα 10 ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δήλωσαν ότι βίωσαν λεκτική βία και εκδηλώσεις μίσους από άλλα άτομα εκτός της οικογένειας όταν έβγαιναν από το σπίτι τους.

Σημαντικό και πολύ ξεκάθαρο αποτέλεσμα ήταν τα θέματα που αφορούσαν την ψυχική υγεία με αναφορές σε άγχος, μελαγχολία, κατάθλιψη, μοναχικότητα, κρίσης πανικού, ακόμα και τάσεις αυτοκτονίας. 

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2022 μέσα από αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο (ελληνικά και αγγλικά), το οποίο αποτελείτο από 40 ερωτήσεις που κάλυπταν τις πέντε θεματικές ενότητες της έρευνας: Υγεία και ποιότητα ζωής, ψυχική και συναισθηματική ευεξία, κοινωνική υγεία, επιπτώσεις της πανδημίας και εμβολιασμός για τον ιό covid-19.

Στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου συμμετείχαν 330 ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα από όλη την Κύπρο, ηλικίας από 18 έως 65+ ετών, με την πλειοψηφία τους (56.7% ) να αναφέρει ότι ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός είναι ομοφυλοφιλικός, ενώ ένα ποσοστό 4.8% δήλωσε ότι η ταυτότητα φύλου του είναι διαφορετική από αυτήν που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση. Παράλληλα, 16 από τους/τις 330 συμμετέχοντες/ουσες δήλωσαν ότι προσδιορίζονται ως ίντερσεξ άτομα. Δύο στους/στις πέντε συμμετέχοντες/ουσες ανέφεραν ότι δεν μπορούν να εκφράσουν «ανοικτά» τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό στο περιβάλλον που ζουν, ενώ το ίδιο δηλώνει ένας/μία στους/στις πέντε σε σχέση με την ταυτότητα φύλου του/της.

Το 95% των συμμετεχόντων/ουσών είναι κάτοχοι πτυχίου, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου. Στην πλειοψηφία τους οι συμμετέχοντες/ουσες (54.5%) βρίσκονταν σε εργασία πλήρης απασχόλησης κατά τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ ένα ποσοστό 21% των συμμετεχόντων/ουσών ήταν φοιτητές/τριες, μαθητές/τριες ή υπηρετούσαν την στρατιωτική τους θητεία.

Εστιάζοντας κυρίως σε θέματα ψυχικής υγείας, ένα στα πέντε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που συμμετείχε στην έρευνα δηλώνει ότι η υγεία του έχει επηρεαστεί από την πανδημία, κάνοντας αναφορά σε άγχος, μελαγχολία, κατάθλιψη, μοναχικότητα, κρίσεις πανικού, ακόμα και αυτοκτονικές τάσεις. Αρκετές ή πολλές φορές κατά τους τελευταίους 12 μήνες ένα σημαντικό ποσοστό των συμμετεχόντων/ουσών δήλωσε ότι αισθάνθηκε μειωμένο ενδιαφέρον ή χαρά στο να κάνει πράγματα (51%), αίσθημα κατάπτωσης, θλίψης ή απελπισίας (46%), φόβου και ανασφάλειας (40%), καθώς και μοναξιά ή/και απομόνωση (44%). Ένας/μία στους/στις πέντε συμμετέχοντες/ουσες παρατήρησε κατά τους τελευταίους 12 μήνες μειωμένο αίσθημα αισιοδοξίας, χαλαρότητας, καθώς και το να αισθάνεται κοντά σε άλλους.

Η μειωμένη κοινωνική σύνδεση, καθώς και η απώλεια φυσικής επαφής με φίλους και άτομα της κοινότητας σε χώρους που αισθάνονται όμορφα, αποτελούν τα βασικά αρνητικά αποτελέσματα που είχε το κλείσιμο χώρων για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, λόγω της πανδημίας. Η αυξημένη κοινωνική απομόνωση είναι αυτό που εντοπίζεται σε μεγάλο ποσοστό (40%) στις απαντήσεις των ΛΟΑΤΚΙ+ συμμετεχόντων της έρευνας, ως η πιο συχνή επίπτωση της πανδημίας. Αρκετά συχνά, πολύ συχνά ή σχεδόν κάθε μέρα κατά τους τελευταίους 12 μήνες, οι συμμετέχοντες/ουσες δήλωσαν ότι τους λείπει η συντροφικότητα (65%), ότι αισθάνονται απομονωμένοι/ες από τους άλλους (61%) και παραμελημένοι/ες (52%). Ένας/μία στους/στις τρεις συμμετέχοντες/ουσες αναφέρει ότι η ποιότητα της ερωτικής του/της ζωής έχει επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια του COVID-19.

Τρεις στους δέκα συμμετέχοντες/ουσες δήλωσαν ότι η πανδημία έχει επιδεινώσει την απομόνωση που αισθάνονται από την οικογένεια ή/και τους φίλους τους, ενώ ένας/μία στους/στις δέκα αναφέρει ότι αισθάνεται συνεχώς μοναξιά κατά τους τελευταίους 12 μήνες, με την συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων/ουσών (72.1%) να δηλώνουν ότι αισθάνονται μοναξιά συχνά ή κάποιες φορές. Σε ερώτηση που αφορούσε τον στενό και ευρύτερο κοινωνικό τους περίγυρο, 1 στους/στις 10 συμμετέχοντες/ουσες δήλωσε ότι αισθάνεται ότι δεν έχει αξία ως μέλος αυτού του κοινωνικού περίγυρου, ενώ 1 στους/στις 5 αισθάνεται ότι δεν μπορεί να εμπιστευθεί τους ανθρώπους του κοινωνικού του περίγυρου.

Νέες δυσκολίες φαίνεται να παρουσιάζονται για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα εξαιτίας της πανδημίας, όσον αφορά τη δυνατότητα πρόσβασης σε περίθαλψη. Τρεις στους/στις δέκα ανέφεραν δυσκολίες στον τομέα της σωματικής υγείας ενώ το 50% των ερωτηθέντων δηλώνει δυσκολίες πρόσβασης σε περίθαλψη που αφορά στον τομέα της ψυχικής υγείας. Όσον αφορά αυτά που θα βελτίωναν την ψυχική και συναισθηματική τους υγεία, οι συμμετέχοντες/ουσες υποστήριξαν ότι αυτά θα ήταν κυρίως η παρουσία κοινωνικώνχώρων και δραστηριοτήτων για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα (43.9%), καθώς και η λήψη συμβουλευτικής υποστήριξης συγκεκριμένα για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, αλλά και η ταχύτερη πρόσβαση σε τέτοιου είδους υπηρεσίες (31.9%).

Στην τελευταία θεματική, που αφορούσε τον εμβολιασμό για την COVID-19, περισσότεροι/ες από τους/τις μισούς/ές συμμετέχοντες/ουσες (68.8%) δήλωσαν ότι εμβολιάστηκαν και με τις τρεις δόσεις του εμβολίου, αναφέροντας ως βασικότερους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση την προστασία του συνόλου της κοινωνίας, την προστασία του ίδιου του ατόμου και την επαναφορά στην κανονικότητα.