«Θεμέλιο κάθε πολιτείας είναι η ανατροφή των νέων» είχε πει κάποτε ο Πυθαγόρας, δείχνοντας στην ανθρωπότητα τον δρόμο που θα έπρεπε να ακολουθήσει στο πέρασμα των αιώνων.

Τα χρόνια που προηγήθηκαν της γέννησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο αγώνας διατήρησης της εθνικής ταυτότητας του πληθυσμού κερδήθηκε παρά τις ανισότητες και τις ραδιουργίες των κατακτητών.Προς αυτή την κατεύθυνση, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, καταλυτικός ήταν ρόλος που διαδραμάτισε η κυπριακή Εκκλησία, η οποία από τα μέσα του 19ου αιώνα προχώρησε στην ίδρυση σχολείων στοιχειώδους εκπαίδευσης, ανάμεσά τους και το αρχαιότερο – σήμερα – σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης του νησιού, το Παγκύπριο Γυμνάσιο.

Το 1878, η Κύπρος περνά στα χέρια των Βρετανικής Αυτοκρατορίας, η οποία δίνει μεγάλη ώθηση στη Δημοτική Εκπαίδευση. Σ’ ολόκληρη την κυπριακή επικράτεια λειτουργούσαν την περίοδο εκεινη, 83 ελληνικά και 65 τουρκικά Δημοτικά Σχολεία.

Το 1950, στο νησί η εκπαίδευση είναι μαζική και προσανατολισμένη σε μια εθνική κατεύθυνση, η οποία σφυρηλατεί την ελληνική ταυτότητα της μαθητιώσας νεολαίας, η οποία στρατολογείται μαζικά στον αγώνα της ΕΟΚΑ.

Οι συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου «γεννούν» την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και τις απαραίτητες δομές για ανάπτυξη του τομέα της εκπαίδευσης. Η ελληνική και η τουρκική κοινοτική συνέλευση, επιλαμβάνονται όλων των εκπαιδευτικών – πολιτιστικών και θρησκευτικών θεμάτων των δύο κοινοτήτων.

Τα 23 μέλη της ελληνικής κοινοτικής συνέλευσης, υπό την Προεδρία του Κωνσταντίνου Σπυριδάκη, καθιστούν υποχρεωτική την εκπαίδευση στα οκτατάξια δημοτικά, ενώ δίνουν έμφαση στην Τεχνική Εκπαίδευση.

Της αποχώρησης των Τουρκοκυπρίων από τις κρατικές δομές, ακολουθεί το 1965 η αυτοδιάλυση της Κοινοτικής Συνέλευσης και η ίδρυση του Υπουργείου Παιδείας την 01 Απριλίου του 1965.

Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις διαδέχονται η μια την άλλη. Ο θεσμός των Τεχνικών Σχολών επεκτείνεται, νομοθετικά θεσπίζονται η υποχρεωτική εκπαίδευση, τα πρόσωπα, οι διορισμοί και οι μεταθέσεις των εκπαιδευτικών, τα εξατάξια γυμνάσια διαχωρίζονται σε τριτάξια Γυμνάσια και Λύκεια, ιδρύεται το πρώτο σχολείο για παιδιά με ειδικές ανάγκες, ενώ εισάγεται και ο θεσμός των προεισαγωγικών εξετάσεων για τα ελληνικά πανεπιστήμια.

1974. Ο Τουρκικός Αττίλας βιάζει την κυπριακή γη, σκορπώντας τον όλεθρο, τον θάνατο, την προσφυγιά.

Advertisement

Στον πόλεμο φορτώσαμε τα πράγματα μας και φύγαμε.

154 δημοτικά σχολεία και 18 σχολεία μέσης εκπαίδευσης πέφτουν στα χέρια του κατακτητή. 57.000 παιδιά ξεριζώνονται από τις εστίες τους, βρίσκοντας ασφαλές καταφύγιο σε καταυλισμούς και άλλες κοινότητες…Πολύ σύντομα η Κύπρος κατάφερε να σταθεί ξανά στα πόδια της, με το «οικονομικό θαύμα» που επιτεύχθηκε να αλλάζει μια για πάντα τον προσανατολισμό της κοινωνίας. Το εκπαιδευτικό σύστημα διευρύνθηκε, με τον αριθμό των σχολείων σήμερα να καταγράφει ρεκόρ.

Κατά τη σχολική χρονιά 2022 – 2023, συνολικά στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας λειτουργούν 327 σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης, 9 ειδικής και 132 σχολικές μονάδες Μέσης Εκπαίδευσης, στις οποίες συγκαταλέγονται τα Εσπερινά, τα μουσικά και τα αθλητικά Γυμνάσια και Λύκεια. Παράλληλα τον δικό τους, ηρωϊκό, αγώνα δίνουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί του Δημοτικού και του εξατάξιου Γυμνασίου στο κατεχόμενο Ριζοκάρπασο.

Οι διακυμάνσεις του κλίματος στον χώρο της εκπαίδευσης συνεχείς. Άλλοτε ήπιες και άλλοτε εντονότερες, που οδήγησαν σε κρίσεις όπως αυτής του Αυγούστου του 2018, με 12 και πλέον χιλιάδες εκπαιδευτικούς να κατέρχονται, στην μεγαλύτερη σε όγκο εργατική κινητοποίηση στα χρονικά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ωράριο… ο πόνος

Στο πέρασμα των χρόνων πολλά είναι αυτά που άλλαξαν, ενώ ακόμη περισσότερα είναι αυτά που πρέπει να γίνουν. Ανάμεσα τους και το ωράριο λειτουργίας των σχολείων, συζήτηση που για καιρό απασχολεί τη δημόσια σφαίρα χωρίς ωστόσο καμία ουσιαστική συζήτηση να έχει γίνει.

Ποια η θέση άραγε των υποψηφίων για την Προεδρία της Δημοκρατίας;

Αλλαγή ωραρίων στα σχολεία

Αβέρωφ Νεοφύτου

• Υπέρ, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης για εκσυγχρονισμό της ποιότητας της εκπαίδευσης
• Απαιτείται συστημική – ολοκληρωμένη προσέγγιση
• Ανάγκη ρυθμίσεων που εξυπηρετούν τον τρόπο ζωής, το καθεστώς εργασίας δημόσιου / ιδιωτικού τομέα, τις ανάγκες του ωρολόγιου και αναλυτικού προγράμματος, τα μαθησιακά αποτελέσματα και τις οικογένειες
• Προϋπόθεση η ανάπτυξη συλλογικών συγκοινωνιών

Ανδρέας Μαυρογιάννης

Υπέρ της αναθεώρησης στο πλαίσιο του ανασχεδιασμού του Δημόσιου Σχολείου

Νίκος Χριστοδουλίδης

• Αξιολόγησης της επίδρασης στο εκπαιδευτικό έργο και τις επιδόσεις των μαθητών
• Αξιολόγηση επιπτώσεων σε εργαζόμενους γονείς και πιθανών άλλων ρυθμίσεων (νομοθετικές και μη)
• Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων

Αχιλλέας Δημητριάδης

• Υπέρ, ώστε το σχολείο να προσφέρει πιο ολοκληρωμένη εκπαίδευση
• Αλλά και για να συμβαδίζει με την γενικότερη προσπάθεια αντιμετώπισης του κυκλοφοριακού

Κωνσταντίνος Χριστοφίδης

• Να ξεκινούν τουλάχιστον μία ώρα αργότερα
• Προϋπόθεση η αλλαγή του ωραρίου και της Δημόσιας Υπηρεσίας

Χρίστος Χρίστου

• Εις βάθος εξέταση καθώς για να επιτευχθεί πρέπει να αλλάξουν πολλά
• Συζήτηση με όλους τους επηρεαζόμενους φορείς
• Προέχει η σωστή διδακτέα ύλη και μετά το ωράριο

Ολοήμερο… ο στόχος

Μετά από χρόνια μελέτης, το 1999, η τότε κυβέρνηση προχώρησε στην πειραματική εφαρμογή του Προαιρετικού Ολοήμερου σχολείου σε μια προσπάθεια παροχής ολόπλευρης μόρφωσης από την δημόσια εκπαίδευση.

24 χρόνια αργότερα και αφού το «πείραμα» πέτυχε, 14 είναι τα Δημοτικά που λειτουργούν ως Ενιαία Ολοήμερα Σχολεία, ενώ άλλα 150 και πλέον ως Προαιρετικά Ολοήμερα σχολεία.

Σε αυτά, χιλιάδες μαθητές έχουν την ευκαιρία να διδάσκονται από νωρίς Αγγλικά και Γαλλικά, να συμμετέχουν σε πλειάδα δραστηριοτήτων και να επιστρέφουν στο σπίτι ξέγνοιαστα χωρίς επιπλέον διάβασμα για τα μαθήματα της επόμενης μέρας.

Παρά τις κατά καιρόυς διακηρύξεις πως η καθολική εφαρμογή του ολοήμερου σχολείου πλησιάζει, η εικόνα παραμένει στάσιμη, με τη μάστιγα της παραπαιδείας να διαιωνίζεται και τις υπόλοιπες παθογένειες καλά να κρατούν.

Οι υποψήφιοι για την Προεδρία της Δημοκρατίας κλήθηκαν από την εκπομπή μας να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις και εισηγήσεις για τον θεσμό του Ολοήμερου σχολείου.

Επέκταση Ολοήμερου Σχολείου

Αβέρωφ Νεοφύτου

• Σταδιακή εφαρμογή σε παγκύπρια κλίμακα
• Η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση της παραμονής των παιδιών στο σχολείο θα τα βοηθήσει ώστε να είναι προετοιμασμένα για την επόμενη μέρα
• Το υποχρεωτικό ενιαίο ολοήμερο σχολείο θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη, στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, με την ένταξη εργαστηρίων δεξιοτήτων και τη γεφύρωση των κοινωνικών ανισοτήτων

Ανδρέας Μαυρογιάννης

• Υπέρ καθώς τα παιδιά θα έχουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία μάθησης, σίτισης και δραστηριοτήτων
• Αυτό σε συνδυασμό με τον ανασχεδιασμό του δημόσιου σχολείου θα αντιμετωπίσει και το πρόβλημα της παραπαιδείας

Νίκος Χριστοδουλίδης

• Σταδιακή επέκταση του θεσμού
• Τελικός στόχος η καθολική εφαρμογή στη δημοτική και η πιλοτική εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
• Προϋπόθεση υλοποίησης, η δημοσιονομική πειθαρχία, καθώς λόγω κόστους η άμεση εφαρμογή είναι ανέφικτη

Αχιλλέας Δημητριάδης

• Κορυφαία προτεραιότητα καθώς αποτελεί στέρεη λύση σε πολλά προβλήματα
• Συμβάλλει στην ποιοτική μάθηση, βοηθά την ενισχυτική διδασκαλία, την ομαδικότητα, περιορίζει την παραπαιδεία
• Για να φτάσουμε εκεί χρειάζεται αποφασιστικότητα και… χρήματα

Κωνσταντίνος Χριστοφίδης

• Θα δώσει χρόνο στα παιδιά να ασχοληθούν και με άλλες δραστηριότητες, πέραν των παραδοσιακών μαθημάτων
• Δυνατότητα ενασχόλησης με τέχνες – αθλητισμό – άλλες δραστηριότητες – μαθήματα

Χρίστος Χρίστου

• Αύξηση του αριθμού των ολοήμερων σχολείων
• Ανάγκη επίτευξης των στόχων του θεσμού του ολοήμερου δηλαδή, παροχή χρόνου στα παιδιά για προετοιμασία των μαθημάτων, ευκαιρίες αντιμετώπισης μαθησιακών και άλλων δυσκολιών τους, απάμβλυνση της ανισότητας των ευκαιριών μεταξύ παιδιών εύπορων και φτωχών οικογενειών

Τριτοβάθμιες… ανάγκες

Την τελευταία τριακονταετία, η τριτοβάθμια εκπαίδευση στον τόπο αναπτύσσεται δυναμικά, κάνοντας άλματα στους παγκόσμιους δείκτες…

Την ίδρυση του Πανεπιστημίου Κύπρου το 1989, του πρώτου Πανεπιστημιακού ιδρύματος της Δημοκρατίας, ακολούθησε η ραγδαία ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ειδικότερα μετά την ψήφιση, το 2005, του νόμου που θα επέτρεπε πλέον την ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων.

Στο νησί μας λειτουργούν σήμερα 10 Πανεπιστήμια, 3 Δημόσια και 7 Ιδιωτικά, καθώς επίσης 5 Δημόσιες Σχολές Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες 45 εγγεγραμμένες Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Το υψηλό επίπεδο σπουδών και οι συνεπακόλουθες διακρίσεις και υψηλές κατατάξεις σε διεθνές επίπεδο, τοποθέτησαν την Κύπρο στον παγκόσμιο χάρτη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με χιλιάδες φοιτητές απ’ ολόκληρο τον κόσμο να φτάνουν κάθε χρόνο στο νησί μας.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021, ο συνολικός αριθμός των φοιτητών και φοιτητριών στα κυπριακά Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης ανέρχονταν στις 54.235. Από αυτούς, το 44% ήταν Κύπριοι, ένα 40% ήταν πολίτες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ποσοστό 16% προέρχονταν από Τρίτες Χώρες.

Έτσι, βάσει των εκτιμήσεων η Ανώτερη Εκπαίδευση συνεισφέρει στο 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Με ακαδημαϊκούς να παραδέχονται πως τα Κυπριακά Πανεπιστήμια έχουν ακόμη δρόμο να διανήσουν, ιδιαίτερα στο κομμάτι της έρευνας, οι Υποψήφιοι για την Προεδρία της Δημοκρατίας παραθέτουν τις θέσεις τους, για το πως θα μπορούσε η Κύπρος να καταστεί διεθνές κέντρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Τριτοβάθμια εκπαίδευση

Αβέρωφ Νεοφύτου

• Εκπόνηση και υλοποίηση εξειδικευμένου στρατηγικού σχεδιασμού και οδικού χάρτη με συγκεκριμένες δράσεις για εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών, σε καινοτομίες και διαδικασίες ώστε να δωθεί η ώθηση στην Ανώτατη Εκπαίδευση για να καταστεί η Κύπρος, ελκυστικό και αξιόπιστο περιφερειακό κέντρο Ανώτερης Εκπαίδευσης, στην επόμενη δεκαετία.
• Συνεργασία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων – ερευνητικών οργανισμών – κυβερνητικών υπηρεσιών – κοινωνικών και οικονομικών εταίρων

Ανδρέας Μαυρογιάννης

• Διαμόρφωση ολοκληρωμένου πακέτου κινήτρων για τα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια, με στόχο τη συνολική αναβάθμιση και ενίσχυση τους
• Βελτίωση της ποιότητας ζωής στην Κύπρο, ώστε να αποτελεί ελκυστικός και οικονομικός προορισμός για 4ετεις σπουδές

Νίκος Χριστοδουλίδης

• Αξιοποίηση εκπαιδευτικής, οικονομικής και πολιτιστικής διπλωματίας σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας
• Προώθηση διακρατικών συμφωνιών για αμοιβαία αναγνώριση τίτλων σπουδών
• Διεθνής προώθηση της Κύπρου ως ελκυστικού και ποιοτικού ακαδημαϊκού προορισμού ξένων φοιτητών
• Προώθηση συμπράξεων – συνεργειών μεταξύ Κυπριακών και ξένων διεθνώς αναγνωρισμένων πανεπιστημίων
• Διασύνδεση ερευνητικών δραστηριοτήτων των Πανεπιστημίων με τις ποικιλόμορφες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος.

Αχιλλέας Δημητριάδης

• Προϋποθέσεις επιτυχίας οι υποδομές, η ποιότητα και η προβολή των κυπριακών πανεπιστημίων
• Συνέργειες Υπουργείου Παιδείας – Δημόσιων – Ιδιωτικών Πανεπιστημίων και αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας
• Μακροπρόθεσμη στρατηγική ευρείας αποδοχής που θα την υλοποιούν οι εκάστοτε Υπουργοί Παιδείας

Κωνσταντίνος Χριστοφίδης

• Παροχή κινήτρων στ’ ακαδημαϊκά ιδρύματα, ώστε να προσελκύσουν φοιτητές
• Προσφορά προγραμμάτων και στην αγγλική γλώσσα
• Ίδρυση πανεπιστημιακού νοσοκομείου για αναβάθμιση της ιατρικής σχολής
• Ενεργοποίηση του θεσμού του σύμβουλου καθηγητή για κάθε φοιτητή
• Παροχή κινήτρων σε κορυφαίους επιστήμονες για να δημιουργήσουν στον τόπο μας.

Χρίστος Χρίστου

• Κίνητρα σε όλα τα πανεπιστήμια, ιδιωτικά και μη, ώστε με τα κατάλληλα προγράμματα να μπορέσουν να προσελκύσουν φοιτητές.
• Επικέντρωση σε τομείς που θα επιλέξουμε να εξειδικευτούμε

Σε ένα μήνα από σήμερα, ο λαός θ’ αναδεικνύει το νέο ΠτΔ, ο οποίος θα κληθεί να κάνει τις διακηρύξεις του πράξεις, ανεβάζοντας το επίπεδο της κυπριακής εκπαίδευσης, δημοτικής – δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας, σε ακόμη ψηλότερα, καθιστόντας την Κύπρο αυτό που όλοι επιθυμούν.Ένα κράτος σύγχρονο, με εκπαιδευτικό σύστημα που θα φέρει μέρες καλύτερες σε όλους, Κύπριους και μη.