H ίδρυση και λειτουργία του Κέντρου Συνεργασίας στην κοινότητα Κορμακίτη στις κατεχόμενες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, βρέθηκε σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων, η οποία εξέτασε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εγκλωβισμένοι στα μαρωνίτικα χωριά. Κατά τη συνεδρίαση, αναφέρθηκε ότι το Κέντρο Συνεργασίας, που δημιουργήθηκε με χρηματοδότηση της Κομισιόν, βρίσκεται σήμερα υπό τη διαχείριση μονοπρόσωπης εταιρείας, με κύριο μέτοχο των εκπρόσωπο της μαρωνίτικης κοινότητας στη Βουλή, Γιαννάκη Μούσα.

Όπως αναφέρθηκε κατά τη συνεδρίαση, το Κέντρο Συνεργασίας, ανεγέρθηκε μέσω του αναπτυξιακού προγράμματος των ΗΕ στην Κύπρο, με σκοπό να φιλοξενηθεί σε αυτό και το σχολείο της κοινότητας, αφού το παλιό κτίριο του σχολείου κρίθηκε ακατάλληλο και κατεδαφίστηκε. Τη δυσαρέσκεια των Τοπικών Αρχών στον Κορμακίτη, καθώς και σωματείων των Μαρωνιτών, προκάλεσε η διαχείριση του Κέντρου από τη μονοπρόσωπη εταιρεία, κάτι που, όπως αναφέρθηκε, αντίκειται και στις συστάσεις της Κομισιόν. Για τον σκοπό αυτό, ζητήθηκε να διερευνηθεί το θέμα από την Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία ελέγχου.

Παράλληλα, όπως ανέφερε η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών στη συνεδρίαση, έχει ενημερωθεί σχετικά και η Επιτροπή Δεοντολογίας της Βουλής. Μέχρι να εξεταστεί το θέμα από την εν λόγω Επιτροπή, το Υπουργείο έχει ζητήσει να επιστραφούν πίσω ποσά που παραχωρήθηκαν στην εταιρεία, ενώ έχει αποφασίσει και παύση της παροχής χρηματοδότησης κατά το ίδιο διάστημα.

Ο Προεδρεύων της Επιτροπής και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, επεσήμανε τις αδυναμίες της συνεδρίασης λόγω της απουσίας του Γιαννάκη Μούσα, αναφέροντας ότι η συζήτηση θα πρέπει να συνεχιστεί σε επόμενη συνεδρίαση, προκειμένου να τοποθετηθεί και ο κ. Μούσα. Επιπρόσθετα, ο κ. Χριστοφίδης αναφέρθηκε και στις πολιτικές προεκτάσεις της ίδρυσης του Κέντρου Συνεργασίας, κάνοντας λόγο «πολύ σοβαρό πολιτικό ζήτημα», λόγω της παρουσίας «βουλευτών» του ψευδοκράτους στην τελετή εγκαινίων του Κέντρου.

Από πλευράς του, ο Πρέσβης Σπύρος Αττάς, εκπροσωπώντας το Υπουργείο Εξωτερικών στη συνεδρίαση, έκανε λόγο για «παρατράγουδα» στην τελετή εγκαινίων του Κέντρου, προσθέτοντας ότι «το κατοχικό καθεστώς, κατά πάγια τακτική του, επιχείρησε να προβληθεί και να οικειοποιηθεί τη λειτουργία αυτού του Κέντρου». Πρόσθεσε ότι το θέμα έχει τεθεί «με κατηγορηματικό και έντονο τρόπο», τόσο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή,  όσο και στα ΗΕ. Σημείωσε, επίσης, ότι είναι ευπρόσδεκτη η χρηματοδότηση έργων από ΕΕ και UNDP στα κατεχόμενα, λέγοντας όμως ότι αυτά πρέπει «να αποδίδονται στους δικαιούχους, είτε στην τ/κ κοινότητα, είτε στην ε/κ, είτε στη μαρωνίτικη, είτε σε άλλη».

Εκ μέρους της Κομισιόν, η επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, Μυρτώ Ζαμπάρτα, ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι στα εγκαίνια του Κέντρου, που διοργανώθηκαν με τη συνεργασία Κομισιόν, UNDP και μαρωνίτικης κοινότητας, είχαν κληθεί τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όσο και ο ηγέτης της τ/κ κοινότητας. Όταν ο δεύτερος θέλησε να εκπροσωπηθεί από «αξιωματούχους» του ψευδοκράτους, σύμφωνα με την κ. Ζαμπάρτα, τα πρόσωπα αυτά έγιναν δεκτά στην τελετή εγκαινίων με την προσωπική τους ιδιότητα, χωρίς να γίνεται στις προσκλήσεις αναφορά σε τίτλους ή στο ψευδοκράτος.

Η κ. Ζαμπάρτα σημείωσε, επίσης, ότι κατά την τελετή εγκαινίων στο κτίριο υπήρχε μόνο η ευρωπαϊκή σημαία. Στην τοποθέτησή της η κ. Ζαμπάρτα ανέφερε ακόμα ότι δεν εγείρεται πολιτικό ζήτημα μέσω του έργου, εξηγώντας ότι αυτό εξυπηρετεί τον στόχο να έρχονται σε επαφή οι δύο κοινότητες. Σημείωσε, εξάλλου, ότι στο πλαίσιο αυτό, η Κομισιόν χρηματοδοτεί τη διοργάνωση παιδικών κατασκηνώσεων με παιδιά από τις δύο κοινότητες.

Τόσο τα μέλη της Επιτροπής Προσφύγων, όσο και οι προσκεκλημένοι, εκπρόσωποι του Κοινοτικού Συμβουλίου στον Κορμακίτη και σωματείων της μαρωνίτικης κοινότητας, εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για ενδεχόμενη αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας της κοινότητας εγκλωβισμένων. Εξάλλου, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Κοινότητας Κορμακίτη, Βαλεντίνος Κουμέτος, οι εγκλωβισμένοι αντιμετωπίζουν ήδη αρκετά προβλήματα. Ενδεικτικά, ανέφερε ότι επείγει η ανακαίνιση του κτιρίου του Κοινοτικού Συμβουλίου, το οποίο φιλοξενεί και το λαογραφικό μουσείο της κοινότητας, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη για επαναλειτουργία του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου.

Ο Πρέσβης, Σπύρος Αττάς, υπογράμμισε ότι το κράτος έχει πολλές υποχρεώσεις απέναντι στην κοινότητα, η οποία αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις λόγω της κατοχής, όπως σημείωσε ο ίδιος. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην ευθύνη του κράτους όσον αφορά την παιδεία, προκειμένου να διατηρήσει τη γλώσσα και την πολιτιστική και θρησκευτική ταυτότητά της η κοινότητα. Εξέφρασε, δε, ανησυχία ότι το επόμενο διάστημα ενδεχομένως να ενταθεί το φαινόμενο οι κατοχικές αρχές να δημιουργούν προσκόμματα στη μεταφορά εκπαιδευτικού υλικού ή στις επισκέψεις επιθεωρητών στις κατεχόμενες περιοχές.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας στη συνεδρίαση της Επιτροπής Προσφύγων, διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο είναι θετικό στο ενδεχόμενο να επαναλειτουργήσει το σχολείο για τη χρονιά 2023-24, αφού έχει παραμείνει κλειστό για 25 χρόνια, ακόμα και με πολύ μικρό αριθμό μαθητών. Μέχρι στιγμής έχουν κάνει εγγραφή μόνος ένας μαθητής για το δημοτικό και ένας για το νηπιαγωγείο, όπως ενημέρωσε την Επιτροπή η ίδια.

Εκφράστηκαν, όμως, ανησυχίες τόσο από βουλευτές, όσο και από εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας, ότι οι γονείς δεν είναι ενήμεροι για την πρόθεση του Υπουργείου να επαναλειτουργήσει το σχολείο και γι’ αυτό αναζητούν εναλλακτικές για τη φοίτηση των παιδιών τους. Κατ’ επέκταση, ζητήθηκε από το Υπουργείο να προχωρήσει σε επίσημη ανακοίνωση, ώστε να μπορέσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι γονείς να εγγράψουν τα παιδιά τους.

Όσον αφορά το θέμα της ανέγερσης του Κέντρου Συνεργασίας στον Κορμακίτη, ο Κυπριανός Λούης, υπεύθυνος στο Υπουργείο Παιδείας για θέματα των θρησκευτικών ομάδων, σημείωσε ότι το Υπουργείο δεν είχε καμία ανάμιξη στην ανέγερση και λειτουργία του. Πρόσθεσε, δε, ότι το Υπουργείο, αν και έλαβε πρόσκληση για τα εγκαίνια του Κέντρου, αποφάσισε να μην εκπροσωπηθεί, λόγω της παρουσίας εκπροσώπων των κατοχικών αρχών.

Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ο Κοινοτάρχης Κορμακίτη και Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας των Μαρωνιτών, αναφορικά με τη στέγαση του σχολείου στο Κέντρο Συνεργασίας, επεσήμανε ότι θα πρέπει να διευκρινιστεί κατά πόσο οι αίθουσες που προορίζονται για τον σκοπό αυτό, πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές.

«Η Σχολική Εφορεία δεν είναι ενημερωμένη ακόμα για οτιδήποτε αφορά στη λειτουργία του σχολείου στον Κορμακίτη, όμως στο συμφωνητικό έγγραφο που υπάρχει (σσ: για το Κέντρο Συνεργασίας), είναι ξεκάθαρο πως οτιδήποτε αφορά το εκπαιδευτικό κομμάτι, αυτό θα είναι υπό τη Σχολική Εφορεία Μαρωνιτών», πρόσθεσε ο πρόεδρος της Κοινότητας. Υπογράμμισε ότι «σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να δεχθούμε, και θα ενημερώνουμε το Υπουργείο Παιδείας, να γίνονται οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες σε ώρα λειτουργίας του σχολείου».

Εκπρόσωποι σωματείων Μαρωνιτών, εξέφρασαν στη συνεδρίαση τη δυσαρέσκειά τους για το γεγονός ότι δεν μπορούν να έχουν επαφές με τις αρχές του κράτους, χωρίς την παρουσία του εκπροσώπου της θρησκευτικής κοινότητας. Ειδικότερα, όσον αφορά το σχολείο του Κορμακίτη, ο Μενέλαος Πέτρου, εκπρόσωπος του Ιδρύματος Πρόνοιας και Ευημερίας Μαρωνιτών, ανέφερε στη συνεδρίαση ότι για την επιδιόρθωση του κτιρίου είχε εγκριθεί κονδύλι €80.000, το οποίο δεν έχει χρησιμοποιηθεί, αφού το κτίριο κατεδαφίστηκε. Ο πρώην βουλευτής, Κλαύδιος Μαυροχάννας, ανέφερε σε παρέμβασή του στη συνεδρίαση, ότι «νύχτα έριξε το παλιό σχολείο ο εκπρόσωπος και νύχτα ξεκίνησε την ανέγερση του Κέντρου».

Δηλώσεις Βουλευτών

Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ και Προεδρεύων της Επιτροπής, Χρίστος Χριστοφίδης, επεσήμανε ότι «το όλο θέμα έχει σημαντικές προεκτάσεις και θα πρέπει να τύχει σοβαρού και ευαίσθητου χειρισμού».

Όσον αφορά την επαναλειτουργία του σχολείου στον Κορμακίτη, ανέφερε ότι μετά την επίσημη ανακοίνωση που αναμένεται από το Υπουργείο «ανάλογα με την εξέλιξη των πραγμάτων πρέπει να γίνει μια επαναξιολόγηση της κατάστασης και να βρεθούν ίσως άλλες λύσεις, ώστε οι οικογένειες που διαμένουν στο Κορμακίτη, αλλά και στα άλλα μαρωνίτικα χωριά να διασφαλίσουν την παιδεία των παιδιών τους».

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, σε δηλώσεις του ανέφερε ότι διαπιστώθηκε πως, όσον αφορά τα ποσά που δίνονται στη μονοπρόσωπη εταιρεία, θα διεξαχθεί έλεγχος από την Ελεγκτική Υπηρεσία και τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου.

Είπε, ακόμα, ότι είναι «πρωτάκουστο να μη δέχονται τα οργανωμένα σύνολα τα Υπουργεία, αν δεν είναι παρών ο εκπρόσωπος της κοινότητας στη Βουλή», λέγοντας ότι αυτό θα πρέπει να τερματιστεί. Τέλος, χαρακτήρισε «κραυγαλέα και εγκληματική πράξη» το γεγονός ότι κατεδαφίστηκε το παλιό κτίριο του σχολείου, ώστε να προχωρήσει η ανέγερση νέου σχολείου με επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Κατεδαφίζοντας μία εκκλησία ή ένα σχολείο, κατεδαφίζουμε τον πολιτισμό μας», είπε.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, στις δηλώσεις της εξήγησε ότι η ανέγερση του Κέντρου Συνεργασίας στον Κορμακίτη πυροδότησε διαφωνίες μεταξύ οργανωμένων συνόλων και του εκπροσώπου των Μαρωνιτών στη Βουλή. Πρόσθεσε ότι το ζητούμενο είναι το «μεγαλεπήβολο έργο» του €1,2 εκ., να λειτουργήσει με τρόπο που θα ωφελήσει και θα στηρίξει την κοινότητα.

Εξέφρασε προβληματισμό για το γεγονός ότι η διαχείριση του Κέντρου έχει ανατεθεί σε μονοπρόσωπη εταιρεία, με μόνο μέτοχο τον εκπρόσωπο της κοινότητας στη Βουλή. Σημείωσε, ακόμα, ότι ζητούνται εξηγήσεις για την κατεδάφιση του ιστορικού σχολείου του χωριού. «Το θέμα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο για τη μικρή κοινότητα του Κορμακίτη, η οποία ξαφνικά απέκτησε ένα μεγαλεπήβολο έργο, το οποίο, ανάλογα με τη διαχείριση που θα τύχει, είτε θα ωφελήσει την κοινότητα, ή θα τη φέρει στο στόχαστρο του τουρκικού στοιχείου», σημείωσε η κ. Σούπερμαν.