Είναι ελλειμματικός ο προϋπολογισμός του Ταμείου Τουρκοκυπριακών περιουσιών, που παρουσιάστηκε την Τρίτη στην Επιτροπή Προσφύγων, ενώ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην κρατική χορηγία. Ο ΓΔ το ΥΠΕΣ Κώστας Κωνσταντίνου ανέφερε ότι νομοσχέδιο για τη διαχείριση του θέματος του ταμείου ευρύτερα βρίσκεται ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας για νομοτεχνικό έλεγχο έτσι ώστε να κατατεθεί στη Βουλή.

Παρουσιάζοντάς τον προϋπολογισμό, ο Γιώργος Ματθαιόπουλος, Αν. Διευθυντής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ Περιουσιών είπε ότι για το 2023 προβλέπονται έσοδα €15,8 εκ., από τα οποία τα €7 εκ. είναι κρατική χορηγία προς τον κηδεμόνα διαχείρισης, ενώ €4 εκ. αναμένονται από ενοίκια μίσθωσης. Τα έξοδα του ταμείου υπολογίζονται στα €16 εκ., με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα έλλειμα ύψους €765.000, το οποίο αναμένεται να καλυφθεί από το συσσωρευθέν ποσό του Ταμείου, που ανέρχεται στα €3 εκ.

Ο κ. Ματθαιόπουλος σημείωσε επίσης ότι υπάρχουν οφειλόμενα ενοίκια που ανέρχονται σε €8 εκ. για όλες τις επαρχίες. Για να τύχει χειρισμού το θέμα είπε ότι έχουν προσληφθεί υπάλληλοι ορισμένου χρόνου, για να εισπραχθεί ό,τι καταστεί εφικτό, καθώς μέρος του ποσού δεν είναι εισπράξιμο.

Αναφορικά με τις συντηρήσεις των κατοικιών, ο κ. Ματθαιόπουλος ανέφερε ότι σε κάποιες περιπτώσεις δίνεται η δυνατότητα να δίνονται πιστώσεις στους ενοίκους για να προβαίνουν μόνοι τους σε συντηρήσεις. Αυτές οι περιπτώσεις φτάνουν το 27% της συνολικής δαπάνης για επιδιορθώσεις, ωστόσο υπάρχει οροφή στη δυνατότητα της Υπηρεσίας να ελέγχει την εκτέλεση των εργασιών γι’ αυτό δεν μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω.

Σημείωσε, τέλος, ότι, συνολικά, οι διαθέσιμες κατοικίες είναι ελάχιστες. «Δεν είναι λύση η υπηρεσία», ανέφερε, αλλά καλύπτει ένα μικρό κλάσμα των αναγκών των προφύγων για στέγαση, είπε, παροτρύνοντας τον κόσμο να βλέπει τα στεγαστικά προγράμματα του ΥΠΕΣ συνολικά.

Από την πλευρά του, ο ΓΔ του ΥΠΕΣ, Κώστας Κωνσταντίνου, ανέφερε ότι «μας προβληματίζει ότι είναι ελλειμματική η διαχείριση» και ότι το κράτος πληρώνει γύρω στα €8 εκ. για να κάνει τη διαχείριση. Είπε ότι έχουν ετοιμαστεί σειρά από νομοθετικά έγγραφα για τη διαχείριση του θέματος ευρύτερα, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική, τουλάχιστον για τα εμπορικά ακίνητα και να υπάρξει περισσότερο όφελος προς το ταμείο για να καλύπτει το κόστος.

Σημείωσε ότι οι ιδέες συζητήθηκαν στη συμβουλευτική επιτροπή με τον Υπουργό και έλαβαν γνώση τα κόμματα για την πρωτοβουλία της εκτελεστικής εξουσίας. Είπε ότι το νομοσχέδιο είναι στον Γενικό Εισαγγελέα και αναμένεται ολοκλήρωση του νομοτεχνικού ελέγχου για να κατατεθεί στη Βουλή.

Απαντώντας σε ερωτήσεις Βουλευτών, είπε ότι η ανταπόκριση στα αιτήματα για συντηρήσεις και τα καθυστερημένα ενοίκια είναι χρόνιο πρόβλημα. «Πρέπει να σταθμιστούν τα πράγματα, με σκοπό να προστατευθούν τα συμφέροντα του ιδιοκτήτη, προς όφελος του πρόσφυγα», σημείωσε. Πρόσθεσε ότι γίνονται προσπάθειες να εισπραχθούν τα ποσά, ενώ αναμένει ότι με τη μεταρρύθμιση θα διευκολυνθεί το έργο της υπηρεσίας.

Επανέλαβε ότι το ταμείο είναι ελλειμματικό και επομένως το τι έργα μπορούν να γίνουν εξαρτάται από αυτό. Σημείωσε ότι δεν μπορεί να αυξηθεί η κρατική χορηγία, αντίθετα, πρέπει να μειωθεί, γιατί αν βελτιωθεί ο τρόπος λειτουργίας του ταμείου και η αποτελεσματικότητα των μισθώσεων, ειδικά στα εμπορικά ακίνητα, θα υπάρξουν περισσότερα έσοδα και θα καλυφθούν περισσότερες ανάγκες και για τις συντηρήσεις.

Σημείωσε ότι μέσα στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που αναμένεται να κατατεθεί υπάρχει και το στοιχείο της κληρονομικότητας της σύμβασης, αφού γίνει μελέτη στατικής επάρκειας, για να δοθεί η δυνατότητα κληρονομικής διαδοχής για κατοικίες, με προϋπόθεση ανάληψης ευθύνης για συντήρηση. «Αυτό θα απελευθερώσει πόρους από το ταμείο και δυνατότητες», σημείωσε.

Είπε επίσης ότι το ταμείο διαχείρισης τ/κ περιουσιών είναι μόνο ένα πρόσθετο εργαλείο του συνολικού θέματος του προσφυγικού. Το βασικό εργαλείο είναι η Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, πρόσθεσε. Ανέφερε ότι έχουν αλλάξει τα εισοδηματικά κριτήρια και περισσότεροι πρόσφυγες καθίστανται δικαιούχοι, ενώ αυξήθηκαν και τα ποσά ανάλογα με τη σύνθεση οικογένειας.

Σε δηλώσεις του μετά το τέλος της συνεδρίασης, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, σημείωσε ότι «είναι ένας προϋπολογισμός, ο οποίος δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τις ανάγκες του προσφυγικού κόσμου». Πρόσθεσε ότι «είδαμε έναν προϋπολογισμό ο οποίος έχει σοβαρά ζητήματα να αντιμετωπίσει τα οποία δεν έχουν αντιμετωπιστεί όλα αυτά τα χρόνια», όπως οι επιδιορθώσεις των τ/κ κατοικιών, οι καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων, η κακοδιαχείριση.

«Δίνεται η υπόσχεση ότι όλα θα διορθωθούν μαγικά όταν κατατεθούν και όταν θα εγκριθούν τα νέα κριτήρια για τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών, τα οποία είναι ακόμα στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και αντιλαμβάνεστε ότι αν δεν κατατεθούν το αμέσως επόμενο διάστημα, δεν θα προλάβει η Βουλή να τα εξετάσει», σημείωσε. Πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο των νέων κριτηρίων, είναι η σκέψη για κληρονομική διαδοχή των κατοικιών. «Αν δεν επιδιορθωθούν αυτές οι κατοικίες για να παραδοθούν στους χρήστες, είναι σαν να τους παραδίδει το κράτος «χαλαμάντουρα», όπως έγινε με τους προσφυγικούς συνοικισμούς πριν κάποια χρόνια», κατέληξε.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν είπε για τον προτεινόμενο προϋπολογισμός για τη διευθέτηση του θέματος της ελλειμματικής διαχείρισης έχουν προωθηθεί από το ΥΠΕΣ προς τη Νομική Υπηρεσία νομοσχέδια για συνολική διευθέτηση και εκσυγχρονισμό του όλου θέματος. Μετά τον νομοτεχνικό έλεγχο, τα συγκεκριμένα νομοσχέδια θα προωθηθούν στη Βουλή για ψήφιση. «Τα νομοσχέδια αυτά θα λύσουν αρκετά από τα προβλήματα που υπάρχουν διαχρονικά, μεταξύ αυτών και για την κάλυψη του ελλείμματος που προκύπτει από τα μη καταβληθέντα ενοίκια, όπου θα κινούνται διαδικασίες τερματισμού της σύμβασης και έξωσης, αλλά και διακανονισμού πληρωμής των ενοικίων», σημείωσε.

Εκ μέρους της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, ο Βουλευτής Μιχάλης Γιακουμή είπε ότι μέσα στον προϋπολογισμό για το ταμείο τουρκοκυπριακών περιουσιών, υπάρχει κονδύλι, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για επιδιόρθωση, συντήρηση και καθαριότητα τουρκοκυπριακών αρχαίων τεμενών, μνημείων και κοιμητηρίων. «Κάτι που αποδεικνύει στην πράξη την προσήλωσή μας στην προστασία και συντήρηση αρχαίων και θρησκευτικών μνημείων των Τουρκοκυπρίων. Το λιγότερο που θα μπορούσε να πράξει το κατοχικό καθεστώς είναι να επιδεικνύει τον ίδιο σεβασμό για τα μνημεία, τις εκκλησίες και τα κοιμητήρια των Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα εδάφη μας», σημείωσε.

Πρόσθεσε ότι ένα άλλο σημαντικό σημείο του προϋπολογισμού είναι το κονδύλι για τη συντήρηση και την επιδιόρθωση τουρκοκυπριακών κατοικιών, στις ελεύθερες περιοχές, που διαμένουν Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες. «Θα θέλαμε να δούμε αύξηση του συγκεκριμένου κονδυλίου, καθώς πολλές οικίες χρονολογούνται πέραν των 50 ετών και η συντήρησή τους κοστίζει πολλές χιλιάδες ευρώ».

Ο κ. Γιακουμή είπε ότι ως ΔΗΠΑ, η θέση τους είναι η ανάγκη για σχεδιασμό ολοκληρωμένης πολιτικής που να στηρίζεται στις εξατομικευμένες ανάγκες, καθώς υπάρχουν μέχρι και τέσσερις γενιές προσφύγων σήμερα, οι περισσότεροι χωρίς ακίνητη περιουσία και επομένως πρέπει να στηριχθούν με παροχή βοήθειας σε τουρκοκυπριακές περιουσίες, στεγαστική πολιτική, επαγγελματική αποκατάσταση και στέγη, εκπαίδευση, ισότιμη κατανομή των βαρών, όπως και για την απώλεια χρήσης. Γι’ αυτό «ως ΔΗΠΑ, προτείνουμε τη δημιουργία ενιαίου φορέα για τους εκτοπισθέντες του 1974».