Με βασικό στόχο την προβολή του προβλήματος των αγνοουμένων, την οικονομική ενίσχυση οικογενειών συγγενών αγνοουμένων, την παροχή βοηθημάτων, υποτροφιών σε εξαρτώμενους αγνοουμένων και την ενίσχυση του Παγκύπριου Ταμείου Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων, αρχίζουν σήμερα και κορυφώνονται την Παρασκευή οι εκδηλώσεις του 39ου Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων που διοργανώνει το ίδρυμα Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων και η Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν σήμερα με συνέντευξη Τύπου στην Ιερά Αρχιεπισκοπή, θα συνεχιστούν αύριο με την επίδοση υπομνημάτων σε ξένες πρεσβείες για το θέμα των αγνοουμένων, την Τετάρτη θα διοργανωθούν ενδοσχολικές εκδηλώσεις, την Πέμπτη θα πραγματοποιηθεί η κοινή διακήρυξη των κοινοβουλευτικών κομμάτων κατά την διάρκεια της συνεδρίας της Βουλής, και την Παρασκευή θα γίνει το τρισάγιο για τους πεσόντες και δέηση για ανεύρεση των αγνοουμένων στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, προϊσταμένου του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Γεωργίου.

Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, το μέλος της ΔΕΑ Λεωνίδας Παντελίδης είπε ότι αυτή τη στιγμή η ΔΕΑ διενεργεί ανασκαφές με 7 συνεργεία, τα έξι στα κατεχόμενα και το ένα στις ελεύθερες περιοχές. 

Στην παρέμβασή του ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος είπε πως για 50 χρόνια, όλοι μας υποκλινόμαστε στο μεγαλείο των συγγενών των αγνοουμένων που στέκονται δυνατοί και αντιμετωπίζουν με μοναδική γενναιότητα και αξιοπρέπεια τον αβάστακτο πόνο για τα συγγενικά τους πρόσωπα.

Όπως είπε, η Εκκλησία με την ευκαιρία του Μαραθωνίου συμμετέχει στο δράμα και συμμερίζεται τη θλίψη όλων των οικείων των αγνοουμένων, τονίζοντας πως οι συγγενείς για 50 χρόνια σηκώνουν στους ώμους τους βαρύ τον σταυρό του μαρτυρίου. «Επιθυμούμε να σας διαβεβαιώσουμε για μια ακόμα φορά ότι η Εκκλησία θα εξακολουθήσει να στέκεται στο πλευρό σας με όλη την αγάπη και τη συμπάθεια της και ότι θα συνεχίσει να προσφέρει κάθε βοήθεια, ενίσχυση και στήριξη στον δίκαιο αγώνα σας», ανέφερε.

Ο Αρχιεπίσκοπος πρόσθεσε πως η Εκκλησία δεν θεωρεί απροϋπόθετα ότι όλοι οι αγνοούμενοι είναι νεκροί για αυτό και ζητεί διαδικασίες αναζήτησης της πορείας εκείνων που συνελήφθησαν ζωντανοί από τους Τούρκους, ενώ τονίζει από την άλλη ότι η συνέχιση και επιτάχυνση των εργασιών της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων για τις διαδικασίες εκταφής και ταυτοποίησης αγνοουμένων είναι απαραίτητη και επιτακτική ανάγκη.

Ο Μακαριώτατος τόνισε πως η επίλυση του Κυπριακού περνά και μέσα από την επίλυση του ζητήματος των αγνοουμένων και πρόσθεσε πως οι μεγάλοι και ισχυροί του κόσμου οφείλουν να ασκήσουν όλη τους την επιρροή στην Τουρκία για να δώσει πειστικές και τεκμηριωμένες απαντήσεις για όλους τους αγνοουμένους.

Στη συνέχεια της διάσκεψης, ο Οργανωτικός Γραμματέας του Ιδρύματος Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων Δήμος Θωμά αναφέρθηκε στις εκδηλώσεις του φετινού Μαραθωνίου.

Ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας και Ταμείας του Ιδρύματος Ανδρέας Αντωνιάδης ανέλυσε την οικονομική κατάσταση του Ιδρύματος.

Ο κ. Αντωνιάδης είπε πως 50 χρόνια μετά την εισβολή συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της νομιμότητας προκειμένου να εξευρεθεί η τύχη μέχρι και του τελευταίου αγνοούμενου.

Είπε πως από την ίδρυση του Ταμείου το 1984 μέχρι σήμερα έχουν εισπραχθεί συνολικά περίπου 1,2 εκ ευρώ, 900 χιλιάδες από την πώληση δελταρίων, 100 χιλιάδες από διάφορες εισφορές και 200 χιλιάδες από τόκους σε καταθέσεις. Από την άλλη, είπε, από την ίδρυση του μέχρι σήμερα έχουν αξιοποιηθεί σχεδόν όλα τα έσοδα, 400 χιλιάδες ως σπουδαστικό βοήθημα σε παιδιά αγνοουμένων, 200 χιλιάδες ως βοηθήματα γάμου σε παιδιά και αδέλφια αγνοουμένων, 400 χιλιάδες ως οικονομική βοήθεια σε έκτακτα συμβάντα κυρίως σε γονείς αγνοουμένων και 200 χιλιάδες για αποστολές στο εξωτερικό με σκοπό τη διαφώτιση.

Πολύ φτωχά τα αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια, λέει ο Ν. Σεργίδης

Ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Νίκος Σεργίδης αναφέρθηκε στη δική του ομιλία στη διάσκεψη στις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα των αγνοουμένων.

Είπε πως αναγνωρίζουν το έργο της ΔΕΑ και στέκεται η Οργάνωση δίπλα της, σημειώνοντας ωστόσο πως μέσα σε 20 χρόνια εργασιών εκ μέρους της ΔΕΑ έχει μόλις καλυφθεί το 50% των περιπτώσεων των αγνοουμένων. Δυστυχώς, μετά από 50 χρόνια φαίνεται, όπως είπε, πως εκατοντάδες αγνοούμενοι θα παραμείνουν εσαεί αγνοούμενοι αν δεν ενεργοποιηθούν αυτοί που έχουν να διαδραματίσουν ρόλο σε αυτή στη ΔΕΑ.

Τόνισε πως τα αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια είναι πολύ φτωχά και κάθε χρόνια τα τελευταία 3-4 χρόνια ανευρίσκονται μόλις 5 με 8 άτομα και με αυτούς τους ρυθμούς αποκλείεται να βρεθούν όλοι οι αγνοούμενοι. Τα ΗΕ έχουν υποχρέωση, πρόσθεσε, να παρέμβουν ώστε η ΔΕΑ να καταστεί αποτελεσματική για να συντμηθεί ο χρόνος των εργασιών της. Δυστυχώς, σημείωσε, οι ενέργειες των ΗΕ δεν είναι αυτές που θα έπρεπε να ήταν καθώς ο ΓΓ του ΟΗΕ περιορίζεται σε μια αναφορά που περισσότερο ωραιοποιεί τα πράγματα παρά επιλύει προβλήματα.

Ο κ. Σεργίδης ανέφερε επίσης πως η ΕΕ έχει επίσης την υποχρέωση, νομική και ηθική, να παρέμβει έτσι που η ΔΕΑ να καταστεί αποτελεσματική και γρήγορη, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έκανε. Σημείωσε ωστόσο πως και οι Κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας δεν προτάσσουν το θέμα καθώς μιλούν για ΜΟΕ με την άλλη πλευρά, στα οποία δεν περιλαμβάνονται τα ζητήματα των αγνοουμένων.

Οι νέες ενέργειες του Γραφείου Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων

Η Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων Άννα Αριστοτέλους αναφέρθηκε στις ενέργειες της υπηρεσίας της και στις τελευταίες εξελίξεις τον τελευταίο χρόνο. Όπως είπε, μια από τις σημαντικότερες αλλαγές που προώθησαν είναι η ενδυνάμωση της δυνατότητας εξασφάλισης πληροφοριών και έτσι, πλέον, οι επαφές και η εξασφάλιση πληροφοριών, διεξάγεται κάτω από ανθρώπινες και φιλικές συνθήκες, μακριά από το ανακριτικό αστυνομικό προφίλ. «Αυτό έχει συμβάλει στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας, που ωθεί τους πληροφοριοδότες ή και τα θύματα να μιλήσουν χωρίς φόβο για όσα κρατούν μέσα τους για δεκαετίες», είπε. 

Με την κατάργηση των ανακριτικών καταθέσεων ξεκλείδωσαν την επικρατούσα σιωπή και αξιοποιούμε κάθε δυνατή πληροφορία, ανέφερε. «Τον τελευταίο σχεδόν χρόνο είχαμε στο σύνολο 16 ταυτοποιήσεις λειψάνων, από τις οποίες οι έξι αφορούν στο Πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τον αριθμό των αγνοουμένων μας να έχει μειωθεί από 792 σε 776», είπε.

«Αυτές οι έξι περιπτώσεις αφορούν σε Ελλαδίτες στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, τις οικογένειες των οποίων επισκέφθηκα μαζί με λειτουργό του Γραφείου μου σε διάφορες πόλεις και χωριά στην Ελλάδα», είπε και πρόσθεσε πως σε προσωπικές συναντήσεις που είχαν στα σπίτια των συγγενών τους, στο πλαίσιο της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης του Προγράμματος Διακυβέρνησης ενημέρωσαν σχετικά τις οικογένειες, οι οποίες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους γιατί για πρώτη φορά εκπρόσωπος του Προέδρου της Δημοκρατίας τούς επισκέφθηκε προσωπικά. Ανέφερε πως οι τελετές επαναπατρισμού των λειψάνων των έξι ηρώων θα πραγματοποιηθούν τέλος Μαΐου 2024 και θα αποδοθούν όλες οι πρέπουσες τιμές στους ήρωες.

Επίσης, συνέχισε η κ. Αριστοτέλους, έδωσαν έμφαση και ανέδειξαν αθέατες πτυχές των αγνοουμένων μας όπως είναι τα αγνοούμενα παιδιά, το μικρότερο ήταν ηλικίας 6 μηνών και το μεγαλύτερο 18 ετών, καθώς και οι αγνοούμενες γυναίκες της τουρκικής εισβολής του 1974, που ανέρχονται συνολικά σε 118. Ανέπτυξαν ακόμη συνεργασία με τα παιδιά των αγνοουμένων καθώς και με την Ομάδα Πρωτοβουλίας παιδιών αγνοουμένων, με σκοπό την ψυχολογική και κάθε μορφής στήριξή τους, ειδικότερα στις περιπτώσεις που εντοπίζονται οστά των αγνοουμένων γονέων τους, σε εκταφές και ανασκαφές.

Είπε πως άρχισαν ακόμη να καταρτίζουν κατάλογο των παιδιών των αγνοουμένων, ο οποίος δεν υπήρχε μέχρι πρόσφατα, ενώ παρέχουν πληροφορίες στους συγγενείς των αγνοουμένων για τα θέματα που τους απασχολούν. Επιτράπηκε η επισκόπηση των προσωπικών φακέλων των δικών τους ανθρώπων, δίδοντας τους αντίγραφο φακέλου και επεξηγώντας τη διαδικασία ταυτοποίησης και οποιοδήποτε άλλο θέμα τους απασχολεί με σκοπό τη στήριξή τους. 

Αποφασίστηκε επίσης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, είπε η κ. Αριστοτέλους, η παραχώρηση επιδόματος φροντίδας στις συζύγους αγνοουμένων, πεσόντων και γονέων αγνοουμένων και πεσόντων, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που παραχωρείται στους αιχμάλωτους και ομήρους του 1974, καλύπτοντας έτσι τα κενά που εντοπίστηκαν σε ό,τι αφορά το χρέος της Πολιτείας απέναντι στους συγγενείς των αγνοουμένων.

Πέραν των 1.600 ανασκαφών από το 2006, ανασκαφές από 7 συνεργεία αυτή την στιγμή

Στη συνέχεια, ο εκπρόσωπος της Ε/κ πλευράς στη ΔΕΑ Λεωνίδας Παντελίδης, αναφέρθηκε στις εργασίες της Επιτροπής, σημειώνοντας μεταξύ άλλων, πως από το 2006 μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πέραν των 1.600 ανασκαφών με αποτέλεσμα να εντοπιστούν τα οστά σε 352 περιπτώσεις. Συνολικές ταυτοποιήσεις μέχρι σήμερα έχουν γίνει 1.047, 752 Ελληνοκυπρίων και 297 Τουρκοκυπρίων.

Είπε πως έγιναν επιπρόσθετα 212 ταυτοποιήσεις που δεν αφορούν τον κατάλογο των αγνοουμένων αλλά πεσόντες αλλά και τη «λίστα των 126». Η λίστα αυτή, όπως διευκρίνισε, αφορά ορισμένες περιπτώσεις, οι οποίες κάποια χρόνια πριν θεωρήθηκε ότι υπήρχε κάποια μαρτυρία που ενδεχομένως αφορούν πεσόντες και αφαιρέθηκαν από τον αρχικό κατάλογο των αγνοουμένων που αρχικώς ήταν 1.619 άτομα. Σημείωσε πως οι μισές περιπτώσεις από τους 126 έχουν ήδη ταυτοποιηθεί.

Ο κ. Παντελίδης είπε πως στη συνέχεια πως αυτή τη στιγμή η ΔΕΑ διενεργεί ανασκαφές με 7 συνεργεία, τα έξι στα κατεχόμενα και το ένα στις ελεύθερες περιοχές. Είπε πως φέτος, μετά από εισήγηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, λήφθηκε απόφαση για αύξηση, σταδιακά, των συνεργείων από 7 σε 10. Πολύ σύντομα θα υπάρξουν 8 συνεργεία, είπε και στη συνέχεια θα γίνουν 10.

Κλείνοντας, είπε πως τα προβλήματα και τα εμπόδια είναι πολλά για τη ΔΕΑ, όμως, σημείωσε παράλληλα, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να υπερπηδηθούν καθώς μας υπολείπονται πολλά άτομα και δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου.

Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων Νίκος Κέττηρος στη δική του παρέμβαση είπε πως η Τουρκία, όχι μόνο δραστηριοποιείται στο παρασκήνιο για το θέμα των αγνοουμένων, αλλά 50 χρόνια μετά την εισβολή, οργιάζει στο παρασκήνιο ούτως ώστε να μην αναδειχθεί το ζήτημα των αγνοουμένων, καθώς δεν μπορεί να προβάλει επιχειρήματα για τα εγκλήματα πολέμου που έχει διαπράξει, τις μετακινήσεις οστών, τις λεγόμενες στρατιωτικές περιοχές και για τους χώρους που υπάρχουν πληροφορίες για οστά αγνοουμένων και δεν δίνεται άδεια από τις κατοχικές αρχές για διερεύνηση.

Σε άλλο σημείο της παρέμβασης του στη διάσκεψη, ο κ. Κέττηρος είπε πως η Βουλή έχει το καθήκον να ενημερώνεται και να ενημερώνει στο βαθμό που μπορεί ξένα Κοινοβούλια ή και ξένους Βουλευτές για το ζήτημα των αγνοουμένων αλλά και για τις παρασκηνιακές διεργασίες που επιχειρεί η Τουρκία.