Επιδείνωση παρουσίασαν οι κυριότεροι δείκτες που αφορούν τις συναλλαγές της Κύπρου με το εξωτερικό κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία των εξωτερικών στατιστικών, που έδωσε στη δημοσιότητα η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ).

Όσον αφορά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Κύπρου, το έλλειμμα αυξήθηκε από €132,8 εκατ. που ήταν το τρίτο τρίμηνο του 2021, στα €435,7 εκατ. το τρίτο τρίμηνο του 2022.

Όπως αναφέρεται, η χειροτέρευση του συγκεκριμένου ελλείμματος αποτελεί απόρροια της αύξησης του εμπορικού ελλείμματος (από -€1.053,7 εκατ. σε -€1.563,6 εκατ.) και, σε πολύ μικρότερο βαθμό, του δευτερογενούς εισοδήματος (από €9,4 εκατ. σε -€68,1 εκατ.). Αυτές οι εξελίξεις αντισταθμίστηκαν, εν μέρει, από το αυξημένο πλεόνασμα στις υπηρεσίες (από €1,502,6 εκατ. σε €1.713,7 εκατ.) και στη μείωση του ελλείμματος στο πρωτογενές εισόδημα (από -€591,0 εκατ. σε -€517,8 εκατ). Σημειώνεται ότι οι εξελίξεις κατά το 2021 Τ3 επηρεάστηκαν από την πανδημία COVID-19.

Προσαρμόζοντας τα στοιχεία, ως προς την επίδραση των οντοτήτων ειδικού σκοπού (SPEs), δηλαδή κατατάσσοντας τις SPEs ως μη κάτοικους, το έλλειμα διαμορφώθηκε στα  €583,1 εκατ. το 2022 Τ3, έναντι €216,2 εκατ. το 2021 Τ3.

Οι εισαγωγές αγαθών παρέμειναν συστηματικά ψηλότερες από τις εξαγωγές. Το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε το Τ3 του 2022, συνεπεία της μεγαλύτερης αύξησης των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές αγαθών. Η αύξηση στις εισαγωγές οφείλεται εξολοκλήρου στις εξελίξεις των γενικών εμπορευμάτων οδηγούμενες, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, από τον παρατεταμένο πόλεμο μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας και τη συνεπακόλουθη αύξηση των τιμών ενέργειας. Οι εισαγωγές κινητού εξοπλισμού (δηλαδή πλοίων, σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών) κατέγραψαν οριακή μείωση.

Η αύξηση στην πλευρά των εξαγωγών προήλθε από αύξηση τόσο του κινητού εξοπλισμού όσο και των γενικών εμπορευμάτων. Σχετικά με το τελευταίο, η καταγραμμένη αύξηση υπερτερούσε σε μεγάλο βαθμό. Τέλος, οι καθαρές εξαγωγές τριγωνικού εμπορίου κατέγραψανμείωση 8,4%.

Σε σχέση με τις υπηρεσίες, η αύξηση του πλεονάσματος προέκυψε κυρίως από την αύξηση των ταξιδιών και σε με μικρότερο βαθμό των υπηρεσιών τηλεπικοινωνίας, πληροφορικής και πληροφόρησης, των λοιπών επιχειρηματικών υπηρεσιών και των προσωπικών, πολιτιστικών και ψυχαγωγικών υπηρεσιών. Οι μεταφορές και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, από την άλλη, κατέγραψαν μειώσεις.

Η συρρίκνωση του ελλείμματος στο πρωτογενές εισόδημα συνδέεται μετις εξελίξεις στο εισόδημα από άμεσες επενδύσεις ενώ τα εισοδήματα από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, λοιπές επενδύσεις καθώς και το λοιπό πρωτογενές εισόδημα μετρίασαν την προαναφερόμενη θετική εξέλιξη.

Η αύξηση του ελλείμματος στο δευτερογενές εισόδημα σχετίζεται κυρίως με την αύξηση της καθαρής συνεισφοράς της Κύπρου στα ταμεία της ΕΕ. Επιπρόσθετα, οι καθαρές πληρωμές του λοιπού τομέα κατέγραψαν αύξηση κατά την υπό εξέταση περίοδο.

Στοιχεία για τους γεωγραφικούς εταίρους του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Κύπρου δείχνουν ότι το Τ3 του 2022, η Κύπρος κατέγραψε διμερή πλεονάσματα έναντι της Γερμανίας (€176,5 εκατ., από -€435,3 εκατ. το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021) και του Ηνωμένου Βασιλείου (€434,1 εκατ., από €197,8 εκατ.). Από την άλλη πλευρά, διμερή ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών καταγράφηκαν έναντι της Ελλάδας (-€657,5 εκατομμύρια ευρώ, από -€385,3 εκατ.) και της Ρωσίας (-€865,9 εκατομμύρια ευρώ, από -€490,9 εκατ.). Όσον αφορά τα στοιχεία έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Τ3  του 2022 καταγράφηκε έλλειμα -€586,1 εκατ. (από έλλειμα -€617,2 εκατ. το Τ3 του 2021) και έλλειμα -€826,5 εκατ. έναντι της Ευρωζώνης το ίδιο τρίμηνο (από έλλειμμα €881,1 εκατ. το Τ3 του 2021).

Μικρή επιδείνωση στη διεθνή επενδυτική θέση

Η διεθνής επενδυτική θέση (ΔΕΘ) της Κύπρου σημείωσε μικρή επιδείνωση στο τέλος του Τ3 του 2022, παρουσιάζοντας καθαρή θέση παθητικού στα €28.063,5 εκατ., έναντι €27.642,0 εκατ. που ήταν το 2022 Τ2.

Η ΔΕΘ, με την προσαρμογή των στοιχείων ως προς την επίδραση των SPEs, κατέγραψε καθαρή θέση παθητικού στα €10.164,1 εκατ. στο τέλος του 2022 Τ3, έναντι €9.649,6 εκατ. στο τέλος του προηγούμενου τριμήνου.

Η μικρή αυτή χειροτέρευση οφείλεται κυρίως στη μείωση που κατέγραψαν οι άμεσες επενδύσεις και σε μικρότερο βαθμό τα χρηματοοικονομικά παράγωγα. Από την άλλη, οι αυξήσεις στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, στις λοιπές επενδύσεις και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, μετρίασαν τις προαναφερθείσες μειώσεις.

Παράλληλα, η μικρή χειροτέρευση της καθαρής ΔΕΘ το 2022 Τ3 προκλήθηκε, κατά κύριο λόγο, από τις αρνητικές καθαρές αναπροσαρμογές όγκου, οι οποίες αντισταθμίστηκαν μερικώς από τις θετικές καθαρές συναλλαγές.

Η Ρωσία κατέγραψε τις υψηλότερες απαιτήσεις και υποχρεώσεις έναντι της Κύπρου. Ειδικότερα, τα αποθέματα των περιουσιακών στοιχείων της Κύπρου με τη Ρωσία έφτασαν τα €131.043,5 εκατ. και οι υποχρεώσεις τα €126.483,9 εκατ. (καθαρή θέση της τάξης των €4.559,6 εκατ.) Σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα αποθέματα απαιτήσεων έφτασαν τα €121.223,7 εκατ. και οι υποχρεώσεις τα €159.028,4 εκατ. (καθαρή θέση της τάξης των -€37.804,7 εκατ).

Αναφορικά με τις άμεσες επενδύσεις, την κυριότερη κατηγορία της ΔΕΘ, η Ρωσία κατέγραψε την υψηλότερη καθαρή θέση στα €8.881,3 εκατ., ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε αρνητική καθαρή θέση της τάξης των -€62.452,0 εκατ..

Αύξηση στο ακαθάριστο εξωτερικό χρέος

Το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος αυξήθηκε στα €181.011,0 εκατ. το Τ3 του 2022, έναντι €162.924,4 εκατ. που ήταν στο Τ2 του 2022. Από την άλλη, τα εξωτερικά στοιχεία ενεργητικού σε χρεωστικά μέσα ανήλθαν στα €150.365,3 εκατ., από €127.207,7 εκατ. το Τ2 του 2022. Το καθαρό εξωτερικό χρέος μειώθηκε κατά €5.071,0 εκατ., σε €30.645,7 εκατ. το 2022 Τ3.

Προσαρμοσμένο ως προς την επίδραση των SPEs, το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος ανήλθε στα €62.725,5 εκατ. το Τ3 του 2022, έναντι €62.653,1 εκατ. το Τ2 του 2022, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για το καθαρό εξωτερικό χρέος αυξήθηκε σε -€9.392,1 εκατ. το Τ3 του 2022, από -€8.526,1 εκατ. το Τ2 του  2022.

Η αύξηση του ακαθάριστου εξωτερικού χρέους οφείλεται στην αύξηση του χρέους όλων των θεσμικών τομέων της οικονομίας, πλην της Γενικής Κυβέρνησης.

Μεγάλες αυξήσεις σημειώθηκαν επίσης και στην κατηγορία του ενδοεταιρικού δανεισμού.

Η αύξηση των εξωτερικών στοιχείων ενεργητικού σε χρεωστικά μέσα οφείλεται στις αυξήσεις που κατέγραψαν όλοι οι τομείς και κυρίως η Κεντρική Τράπεζα.